11/10/2019
Πριν από δύο χρόνια, στις 16 ιουνίου 2017, ο Alan D. Altieri άφηνε οριστικά την στιγμιαία στενή σχέση με το ανθρώπινο σώμα για να εισέλθει, πιθανότατα με ένα χαμόγελο στο πρόσωπα, σε άλλες και για μας ακόμα απαγορευμένες και άγνωστες διαστάσεις.
Ο Sergio Altieri, αυτό το πραγματικό του όνομα, αποφοίτησε από τη μηχανολογία, υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους ιταλούς συγγραφείς του είδους (δράσης, θρίλερ, επιστημονικής φαντασίας, αστυνομικό και άλλα) των τελευταίων σαράντα χρόνων και σίγουρα ένας από τους πιο οραματιστές, ίσως ο πιο οραματιστής όλων. Ίσως και γι αυτό τον λόγο συνεργάστηκε συχνά με την »Carmilla», αφιερωμένη στην εξερεύνηση των διαφόρων μορφών της φανταστικής κριτικής απεικόνισης του υπάρχοντος που διευθύνεται από έναν άλλο μεγάλο οραματιστή της φανταστικής λογοτεχνίας, στον οποίο ήταν πάντα δεμένος με μια βαθιά φιλία.
Γράφει ο Sandro Moiso πως ο Altieri ήταν μεταφραστής έργων όπως ο κύκλος των μυθιστορημάτων των «Χρονικών του πάγου και της φωτιάς» (Game of Thrones) του George R. Martin, των Raymond Chandler και Dashiell Hammett καθώς και του Howard P. Lovecraft και πολλών άλλοι αγγλοαμερικανών συγγραφέων επίσης.
Έχει δουλέψει για τον κινηματογράφο, και για σημαντικές ταινίες όπως το «The Year of the Dragon» του Michael Cimino και το «Blue Velvet» του David Lynch, τόσο ιταλικό όσο και αμερικανικό, και έχει πειραματιστεί με διάφορα κινηματογραφικά και τηλεοπτικά σενάρια. Επίσης υπήρξε διευθυντής σε διάφορες συλλογές λογοτεχνίας του «είδους» για περίπτερα.
Ένα αξιόλογο βιογραφικό για μια καριέρα που μπορούσε ήδη να λογαριάζει στη δημοσίευση 19 μυθιστορημάτων και πέντε ή έξι ανθολογιών διηγήσεων. Υποθέσεις που διαδραματίζονται από τον δέκατο έβδομο αιώνα μέχρι ένα κοντινό και απροσδιόριστο μέλλον στο οποίο, πάντως, κυριαρχούν στη σκηνή η απληστία, η βία, η επιθυμία για πολιτική, οικονομική και θρησκευτική κυριαρχία. Όλα τυλιγμένα σε ένα ζοφερό κλίμα στο οποίο, συχνά, ο ηρωισμός ή η θέληση του ατόμου, ακόμη και αν είναι σιδερένια, δεν αρκούν για να αποφευχθούν καταστροφές, σφαγές και ερημώσεις συγκρίσιμες μόνο με εκείνες για τις οποίες ακούμε πλέον την ηχώ καθημερινά.
Ναι, επειδή ο καταστροφικός οραματισμός, η άγρια και αναπόδραστη βία που ζωντανεύουν τις σελίδες του έχουν τα πόδια τους σταθερά φυτεμένα στην πραγματικότητα που μας περιβάλλει και που εδώ και αιώνες συνοδεύει τον ακόμη κυρίαρχο τρόπο παραγωγής. Η μαφιόζικη ιδιοποίηση, αυτοκρατορική ή ιδιωτική του κοινωνικά παραγόμενου πλούτου είναι η κινητήρια δύναμη που ζωντανεύει την εξέλιξη των αφηγηθέντων γεγονότων και η κοινωνική και ηθική καταστροφή και ερήμωση είναι πάντα σοβαρά συσχετισμένη με την περιβαλλοντική.
Ο Αλτιέρι δεν είχε ποτέ καμία αμφιβολία σχετικά με τούτα και γι’ αυτό το λόγο τα κείμενα του κινούνται περισσότερο από κυνισμό παρά από ατάραχη και αφόρητη καλοσύνη, ψεύτικη και της ισονομίας, μήτρας καθολικής που εξακολουθεί να παραμορφώνει σήμερα μεγάλο μέρος του πολιτισμού, της λογοτεχνίας, του σύγχρονου πολιτικού φαντασιακού.
Επιπλέον, ο τίτλος σπουδών στη μηχανολογία, ανέκαθεν του επέτρεπε να κινείται μεταξύ επιστήμης, τεχνολογίας και όπλων, παλαιότερων και σύγχρονων, με εξαιρετική ευκολία και ικανότητα, συμβάλλοντας έτσι στον ορισμό ενός αφηγηματικού στυλ που δεν θα δίσταζα να ορίσω ως salgarianesimo tecnologico, [από τον Emilio Carlo Giuseppe Maria Salgàri] όπου οι άμεσες τεχνικές γνώσεις του επέτρεψαν πάντα να εμπλουτίσει με σχολαστικές λεπτομέρειες τους καλπασμούς του από τη μια πλευρά στην άλλη του γεωγραφικού χώρου και της ιστορικής εποχής.
Ακριβώς για όλους αυτούς τους λόγους, ίσως, να κυριαρχεί στη σκηνή των πιο σημαντικών μυθιστορημάτων και ιστοριών του είναι σχεδόν πάντα ο πόλεμος, είτε πρόκειται ανάμεσα σε κράτη, αυτοκρατορίες ή εγκληματικές συμμορίες που ενδιαφέρονται για τις παράνομες διακινήσεις μιας μεγαλούπολης (συχνά του Λος Άντζελες), πρώτων υλών, του πλανήτη ως σύνολο ή ακόμη και των πιθανών άλλων πόρων που υπάρχουν στον Κόσμο. Οι συντεταγμένες χωρο-χρόνου αλλάζουν, αλλά όχι τα κίνητρα και, κατά συνέπεια, οι ενέργειες και οι καταστροφές που απορρέουν από αυτές.
Από αυτή την άποψη η τριλογία του Μαγδεμβούργου, η οποία περιγράφει με ιστορική συνέπεια και βία που πιθανότατα δεν είχε ειπωθεί ποτέ σε ένα ιστορικό μυθιστόρημα τον Τριακονταετή Πόλεμο, ίσως αντιπροσωπεύει το οριστικό σημείο άφιξης του αφηγηματικού έργου του.
Η περιγραφή αυτού που ήταν σίγουρα ο πραγματικός «πρώτος ευρωπαϊκός εμφύλιος πόλεμος», των κοινωνικών, ηθικών και ψυχολογικών καταστροφών του προσφέρεται όντως πολύ καλά για να απεικονίσει την ποιητική του κυνισμού και, ενίοτε, του μηδενισμού-νιχιλισμού του συγγραφέα. Δίδοντας ζωή σε εμπειρίες και περιπέτειες που αφήνουν πραγματικά τον αναγνώστη δίχως ανάσα.
Αλλά παρόλα αυτά, κατά την προσωπική μου άποψη, το αληθινό αριστούργημά του πρέπει να συνυπολογίζεται μεταξύ των πρώτων δοκιμασιών του μιλανέζου συγγραφέα: Το υπόγειο μάτι – L’occhio sotterraneo 1, ένα μυθιστόρημα που από καιρό δεν μπορείς να το βρεις και θα έπρεπε να αναδημοσιευτεί με επαρκή σχόλια και διεξοδική κριτική επισκόπηση.
Μυθιστόρημα της απόλυτης καταστροφής, L’occhio sotterraneo μιλάει για ένα κοντινό μέλλον (εκείνη την εποχή τοποθετούνταν κοντά στο 2000, αλλά ελάχιστα άλλαξαν από τότε) και ανάμεσα σε ασταμάτητες επιδημίες, ανυπέρβλητες οικονομικές κρίσεις, μαγνητικές καταιγίδες που εξαπολύονταν στο εξωτερικό διάστημα, επιτυχίες ακροδεξιών καθεστώτων στη γερμανική καρδιά της Ευρώπης και μια καταστροφική σύγκρουση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών (με τους σαουδάραβες και ισραηλινούς συμμάχους τους) και του Ιράν, η ανθρωπότητα ή ότι απομένει από αυτήν, κατευθύνεται προς την ανεπανόρθωτη δύση της.
Παρακάτω προτείνουμε-παρουσιάζουμε στους αναγνώστες τις κεντρικές σελίδες της στιγμής κατά την οποία η ιρανική ισλαμική Δημοκρατία, με τη χρήση αεροσκαφών kamikaze (θυμηθείτε πως το βιβλίο γράφτηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’80), γεύεται τη νίκη της επί του αμερικανικού στόλου στο στενό του Hormuz. Αν αυτό θα σας φέρει στο νου κάτι τρέχον μην εκπλαγείτε: η λογοτεχνία της πρόβλεψης ορίζεται έτσι ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο. Προβλέπει μόνο, δεν δημιουργεί τίποτα ή σχεδόν τίποτα.
Ο Bahramali Atai χαμογέλασε καθώς η επιτάχυνση της πτώσης έριχνε ένα κοκκινωπό πέπλο μπροστά στα μάτια του. Μια μη αναγνωρίσιμη φωνή είπε: «Ο Αλλάχ είναι μεγάλος …» Το αεροπλάνο του Bahramali Atai έπεσε μαζί με το Σφυρί του Αλλάχ: την είκοσι μεγατόνων βόμβα H που ήταν αγκιστρωμένη σε αυτό.
Πρώτα ήρθε η αστραπή. Κανείς θόρυβος, χωρίς δόνηση. Μόνο φως. Δέκα χιλιάδες φορές πιο εκτυφλωτικό από το φως του Ήλιου, ένα εκατομμύριο φορές πιο εκτυφλωτικό από το φως του Sigma del Drago. Υπήρχαν πολλοί άνδρες στο κατάστρωμα των πολεμικών πλοίων, εκείνοι που κατά τη στιγμή της έκρηξης κοιτούσαν προς το σημείο του ουρανού στα μισά της διαδρομής μεταξύ του πυρηνικού αεροπλανοφόρου Harry Truman και του γιγαντιαίου δεξαμενόπλοιου Pacific Stream είχαν τους υγροποιημένους κερατοειδείς και τους αμφιβληστροειδείς απανθρακωμένους μέσα στα μάτια και ήταν το μοναδικό αποτέλεσμα της φωτεινής λάμψης.
Κανείς από εκείνους τους ανθρώπους δεν είχε χρόνο να συνειδητοποιήσει ότι είχε τυφλωθεί ολοκληρωτικά: Κανείς, ούτε αυτοί ούτε οι άλλοι, είχε το χρόνο να συνειδητοποιήσει οτιδήποτε. Ένας ήλιος από καθαρή ενέργεια άναψε. Διογκώθηκε σε λίγα χιλιοστά του δευτερολέπτου, εξαπλώθηκε σε σφαίρα, μια ενιαία μοναδική τερατώδης σφαίρα θερμότητας στους δέκα εκατομμύρια βαθμούς θερμοκρασίας, μια θερμοκρασία από αστρικούς πυρήνες.
Ότι είχε βρεθεί μέσα σε εκείνη τη σφαίρα έπαψε να υπάρχει, κυριολεκτικά. Η ατμόσφαιρα, το νερό, το ατσάλι, η άμμος, τα βράχια, τα σώματα, όλα αποσυντέθηκαν σε ένα τιτανικό ηφαίστειο από ακτίνες γάμμα, ηλεκτρόνια, νετρόνια και πρωτόνια που απομακρύνθηκαν από το σημείο μηδέν με ταχύτητα κοντά σε εκείνη του φωτός.
Το Pacific Stream και το Harry Truman εξαφανίστηκαν σχεδόν αμέσως, τα άλλα πλοία της ομάδας διαγράφηκαν στα τριάντα ένα εκατοστά του δευτερολέπτου μετά την έκρηξη. Η μπάλα φωτιάς της θερμοπυρηνικής βόμβας των είκοσι εκατομμυρίων τόνων TNT που μεταφέρονταν στο Hormuz από τον Bahramali Atai εξάτμισε τα νερά και κατάπιε το υποβρύχιο Sea Serpent.
Συνέχισε την κούρσα του, απογύμνωσε το κάτω μέρος του στενού κάνοντας το να βράσει σε ένα βάλτο μάγματος και σκάβοντας εκείνον που αργότερα θα γινόταν ένας υποβρύχιος κρατήρας με διάμετρο οκτώ χιλιομέτρων και βάθος δύο. Η μπάλα φωτιάς μεγάλωσε και φάνηκε να καταπίνει ολόκληρο το σύμπαν.
Μετά την αστραπή ήταν η σειρά του ωστικού κύματος. Φύσηξαν άνεμοι μιας έντασης που δεν υπήρξε ποτέ πριν στο πρόσωπο της γης. Το ωστικό κύμα διέγραψε όλα τα νησιά του Ορμούζ: Qeshm, Larak, Hengan, Shantan. το ακρωτήριο του Mussandam. Όταν έφτασε στην ιρανική πόλη Bandar Abbas, πενήντα χιλιόμετρα από το σημείο μηδέν, η ταχύτητα του ήταν περίπου διακόσια πενήντα χιλιόμετρα την ώρα, με ένα κινηματικό φορτίο δέκα τόνων ανά τετραγωνικό μέτρο και μια θερμοκρασία οκτώ χιλιάδων βαθμών.
Η Bandar Abbas μετατράπηκε σε μια φλεγόμενη έρημο μέσα σε έντεκα δευτερόλεπτα. Το ίδιο συνέβη σε κάθε οικισμό σε μιαν ακτίνα εκατόν είκοσι χιλιομέτρων από το σημείο μηδέν. Οι πόλεις των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων εξαφανίστηκαν η μία μετά την άλλη, σαν έντομα καταπλακωμένα από τα βήματα ενός δεινόσαυρου.
Οι άνεμοι του κρουστικού κύματος έφτασαν στο Ντουμπάι και στο Ash Shariqah μία ώρα και είκοσι έξι λεπτά μετά την έκρηξη. Ήταν αδύναμοι άνεμοι, κάτι περισσότερο από ένα αεράκι. Μπόρεσαν μόνο να σηκώσουν την άμμο και να την ρίξουν επάνω στα χιλιάδες πτώματα που κείτονταν παντού.
Ήταν ένας τρομερός θάνατος ο δικός τους αλλά ευτυχώς γρήγορος, πολύ γρήγορος: όχι περισσότερο από πέντε με έξι δευτερόλεπτα. Κανείς δεν μπορεί να μείνει ζωντανός για περισσότερο από οκτώ δευτερόλεπτα εάν υποβληθεί σε βομβαρδισμό ακτίνων γ υψηλής ενέργειας σε δεκατρείς χιλιάδες roentgen. Κανείς δεν μπορεί να μείνει ζωντανός όταν το νευροβλαστικό σύστημα αποσυντίθεται, όταν οι κυψελοειδείς συνδέσεις διασπώνται, όταν η ίδια η μοριακή βιοχημεία του μεταβολισμού θρυμματίζεται.
Το σημείο μηδέν απείχε διακόσια πενήντα χιλιόμετρα από το Ντουμπάι, η έντονη άμεση ακτινοβολία που ακολούθησε την σφαίρα φωτιάς της έκρηξης Η είχε χρειαστεί μόλις λίγες εκατοντάδες του δευτερολέπτου για να καλύψει αυτή την απόσταση: Αν είχε σκάσει εξίσου μακριά αλλά στην έρημο, εάν είχαν ειδοποιηθεί εγκαίρως, κάποιοι στο Ντουμπάι θα είχαν επιζήσει, ίσως.
Αλλά είχε ξεσπάσει στο Στενό του Ορμούζ, είχε παρασύρει στις καταστροφικές αλυσιδωτές αντιδράσεις της και όλες τις εκατοντάδες τόνους πλουτωνίου που σχημάτιζαν τους πυρηνικούς αντιδραστήρες και τις κεφαλές των όπλων του Harry Truman και του Sea Serpent. Στη δύναμη εξόντωσης της θερμοπυρηνικής έκρηξης είχε προστεθεί εκείνη της εξόντωσης από τις εκπομπές νετρονίου: η βόμβα του Bahramali Atai είχε επίσης γίνει σούπερ βόμβα νετρονίων. Όλες οι μορφές ζωής μέσα σε διακόσια χιλιόμετρα ακτίνα από το σημείο μηδέν είχαν καταστραφεί.
Το Ash Shariqah ήταν ένα νεκροταφείο. Τα πτώματα κείτονταν πάνω στην άμμο, στην άσφαλτο, σταυροειδώς στους σωλήνες. Κάπου στο διυλιστήριο υπήρξε μια έκρηξη, οι φλόγες υψώθηκαν τσιρίζοντας στον κεκορεσμένο αέρα από θανατηφόρα ραδιενέργεια. Η πυρκαγιά εξαπλώθηκε, κίτρινη, σφοδρή, βρυχώντας. Ασταμάτητη.
Το ατομικό μανιτάρι, η αποκαλυπτική κατασκευή τέφρας, θραυσμάτων και υδρατμών, είχε ανυψωθεί σε υψόμετρο περίπου τριάντα χιλιομέτρων πάνω από την κατακόρυφη πλευρά του στενού. Πιο κάτω ο ωκεάνιος βυθός συνέχιζε να βράζει.
Η έκρηξη είκοσι εκατομμυρίων τόνων δυναμίτη είχε προκαλέσει έναν τελλουριακό σεισμό στην όγδοη τάξη της σεισμικής κλίμακας Richter, ολόκληρο το ευαίσθητο σύνολο των εντάσεων, των συμπιέσεων και των υπόγειων ροών μεταξύ των μεγάλων ιρανικών και αραβικών τεκτονικών πλακών κατά μήκος του ρήγματος του Περσικού Κόλπου είχαν δεχθεί μια ισοδύναμη επίδραση με την ταυτόχρονη γέννηση μιας μισής δωδεκάδας ηφαιστείων.
Ο τελλουριακός σεισμός διέσχισε το μανδύα της γης, αναπήδησε ενάντια στη μάζα υψηλότατης πυκνότητας του πυρήνα και επέστρεψε στην επιφάνεια. Οι μύτες των σεισμογράφων σκιτσάρισαν εκτός σκάλας σε πολλά μέρη του κόσμου: από το Ryad, στη Σαουδική Αραβία μέχρι τη Σόφια, της Βουλγαρίας. από το Tibilisi στη Κανταχάρ, στο Αφγανιστάν. μέχρι τη Σιγκαπούρη, την ακραία αιχμή της Malacca, έξι χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από το σημείο μηδέν.
Οι σεισμογράφοι τα έπαιξαν, αλλά τα ραδιόφωνα και οι δορυφόροι της επικοινωνίας παντού σιωπούσαν. Κανείς, στο μέλλον, δεν θα μάθαινε ποτέ πόσες πόλεις στη Μέση Ανατολή είχαν καταστραφεί, ή πόσοι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους λόγω των καταστροφικών σεισμών που τους επόμενους μήνες συγκλόνισαν ολόκληρη την υποηπειρωτική περιοχή του Ιράν. Σεισμοί που στη συνέχεια ανέβηκαν προς τα βόρεια και ανατολικά, προκαλώντας περαιτέρω καταστροφές στη νότια Ρωσία, από τη Λίμνη του Aral έως τη Μαύρη Θάλασσα. 2
(Θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τον συνοδό μου, σύντροφο και αδελφικό μου φίλο Cesare Aimar, χωρίς την πολύτιμη βοήθεια του οποίου θα ήταν αδύνατο για μένα να εντοπίσω το κείμενο του Altieri και να παρουσιάσω εδώ τις σελίδες από αυτό που μόλις αναφέρθηκαν.)
- D. Altieri, L’occhio sotterraneo, πρώτη έκδοση από Oglio, Milano 1983 – δεύτερη έκδοση TEA 1996
- D. Altieri, op. cit., pp. 286-290
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος carmillaonline
