ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ
Οι αλλαγές που συντελέστηκαν τα τελευταία χρόνια στη Μέση Εκπαίδευση και αυτές που πρόκειται να συντελεστούν στρέφουν κατά τη γνώμη μας τους υποψηφίους στα ιδιωτικά Πανεπιστήμια.
Η πρώτη αλλαγή αφορά στη θεσμοθέτηση της ελάχιστης βάσης εισαγωγής (ΕΒΕ). Όταν ακούμε ΕΒΕ ας μην έρχεται στο μυαλό μας η βάση του 10. Σε πολλές σχολές η βάση αυτή είναι πολύ πιο πάνω από το 10, όπως συνέβη πέρυσι με το Μαθηματικό Θεσσαλονίκης, στο οποίο για να περάσει κανείς έπρεπε να γράψει 14,81.
Επιπλέον κάποιες σχολές έχουν δύο βάσεις εισαγωγής, όπως συμβαίνει με τις Αρχιτεκτονικές ή τα ξενόγλωσσα τμήματα των Πανεπιστημίων. Η Αρχιτεκτονική Αθήνας είχε μια πρώτη βάση 13,25 και μια δεύτερη βάση στο Σχέδιο που ήταν περίπου 14,5. Εξ αιτίας αυτής της ρύθμισης:
- 493 μαθητές πέρυσι δεν μπόρεσαν να υποβάλλουν μηχανογραφικό. Το 1/5 περίπου των υποψηφίων έμεινε και κάθε χρόνο μένει εκτός των Πανεπιστημίων. Και οι μαθητές αυτοί δεν είναι οι «κακοί» μαθητές.
- 153 Πανεπιστημιακά τμήματα δέχτηκαν λιγότερους εισακτέους απ’ όσους ζήτησαν. Δηλαδή 10.745 θέσεις σε ΑΕΙ έμειναν κενές. Και μια και αναφέραμε τις σπουδές στα Μαθηματικά μόνο το Μαθηματικό Πάτρας κάλυψε όλες τις θέσεις του. Ούτε της Αθήνας, ούτε της Θεσσαλονίκης, ούτε πολύ περισσότερο της Σάμου.
Πού θα κατευθυνθούν αυτά τα παιδιά; Μέχρι τώρα κατευθύνονταν προς τα ΙΕΚ, δημόσια και ιδιωτικά, ή στα ιδιωτικά κολέγια τα οποία δίνουν τίτλους σπουδών ισότιμους όσον αφορά στα επαγγελματικά τους δικαιώματα με τα δημόσια Πανεπιστήμια. Με την ίδρυση των ιδιωτικών Πανεπιστημίων οι τίτλοι σπουδών θα είναι και ακαδημαϊκά ισότιμοι.
Ο κ. Πιερρακάκης τις προηγούμενες μέρες αναγκάστηκε να απαντήσει στο ερώτημα: Πόσο μπορώ να εμπιστευθώ έναν γιατρό ο οποίος εισάγεται στην Ιατρική, την ιδιωτική, χωρίς να έχει βασικές γνώσεις Βιολογίας ή Χημείας και με μόνο εφόδιο τα χρήματα της οικογένειάς του;
Και κατέφυγε και πάλι σε μια παραπλανητική απάντηση. Όχι, είπε, θα έχει γνώσεις. Αφού για να γραφτεί στο ιδιωτικό Πανεπιστήμιο θα πρέπει να δώσει πανελλαδικές και να πιάσει την ΕΒΕ του επιστημονικού του πεδίου.
Αυτή όμως η ΕΒΕ δεν είναι η ΕΒΕ του τμήματος, το 14,81 που είπαμε παραπάνω για τους μαθηματικούς. Για το πεδίο της Ιατρικής η ΕΒΕ είναι 9.500 περίπου μόρια, ενώ για να εισαχθεί κάποιος στην σχολή αυτή ξέρουμε ότι πρέπει να γράψει πάνω από 18.500 μόρια.
Πώς να ξεχωρίσει ο αμύητος πάνω στο πολύπλοκο σύστημα εισαγωγής ότι άλλη είναι η βάση του πεδίου, άλλη του τμήματος και άλλη τελικά η βάση που καθορίζει την εισαγωγή σου στη σχολή; Σύγχυση λέξεων, σύγχυση νοημάτων με τελικό στόχο την παραπλάνηση. Επομένως δεν έχει τις ίδιες γνώσεις ο μαθητής που εισάγεται στη δημόσια με αυτόν που εισάγεται στην ιδιωτική Ιατρική σχολή.
Μια δεύτερη αλλαγή η οποία πρόκειται να γίνει σχετίζεται με αυτό που ονομάζουμε εθνικό απολυτήριο Λυκείου. Πώς θα αποκτάται αυτό το απολυτήριο; Θα προσμετρώνται οι βαθμοί των τριών τάξεων του Λυκείου οι οποίοι όμως θα προκύπτουν μέσα από εξετάσεις που θα γίνονται από τράπεζα θεμάτων.
Μίνι δηλαδή πανελλαδικές εξετάσεις και στις τρεις τάξεις του Λυκείου. Η δοκιμασία που υφίστανται οι μαθητές στην τρίτη λυκείου θα μεταφερθεί και στις δύο άλλες τάξεις. Και η οικονομική ασφυξία των γονέων θα επεκταθεί στα τρία χρόνια.
Τι επιλογές έχουν οι μαθητές; Κάποιοι θα ανταπεξέλθουν, οι ελάχιστοι, άλλοι θα στραφούν προς την κατάρτιση και άλλοι θα κάνουν τον ελάχιστο κόπο, να τελειώσουν το Λύκειο και μετά θα πάνε σε ένα ιδιωτικό Πανεπιστήμιο.
Πού καταλήγουμε; Στοχευμένα και μεθοδικά οι αλλαγές στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση απογυμνώνουν από φοιτητές τα δημόσια Πανεπιστήμια. Τι επιλογές έχουν αυτοί και οι οικογένειες τους; Να στραφούν προς τα ιδιωτικά.
Το επιχείρημα αυτών που υποστηρίζουν την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων είναι ότι οι φοιτητές μας δεν θα πηγαίνουν πια στο εξωτερικό να σπουδάζουν. Ο πρωθυπουργός μάλιστα ανέφερε και έναν αριθμό: 40.000 Έλληνες σπουδάζουν σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού.
Ξέχασε όμως να αναφέρει ότι δεν είναι όλοι προπτυχιακοί φοιτητές. Ένα μεγάλο μέρος είναι μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί φοιτητές. Εύλογα έρχεται το ερώτημα: είναι τόσος μεγάλος αυτός ο αριθμός ώστε να γίνει μια τέτοια παρέμβαση στο Σύνταγμα;
Όχι είναι πολύ μικρός αριθμός. Είναι ελάχιστος μπροστά στον αριθμό των 400.000 περίπου φοιτητών που σπουδάζουν στα δημόσια Πανεπιστήμια της Ελλάδας. Η παρέμβαση γίνεται για να αυξηθεί ο αριθμός των φοιτητών που θα σπουδάζουν στα ιδιωτικά Πανεπιστήμια.
Με τους τρόπους που αναφέρθηκαν παραπάνω. Εδώ θα κάνω μια παρένθεση για να φανεί πόσο υποκριτικό είναι το ενδιαφέρον αυτών που λένε ότι νοιάζονται για το συνάλλαγμα που χάνεται και για τα παιδιά που ξενιτεύονται για να σπουδάσουν.
Να υπενθυμίσω ότι το 2019 η Κυβέρνηση της ΝΔ απέτρεψε την ίδρυση Νομικής Σχολής στην Πάτρα («τι να τους κάνουμε τόσους δικηγόρους;», έλεγε τότε, «οι φοιτητές μας φεύγουν για να σπουδάσουν Νομική στην Κύπρο», λέει τώρα).
Το δεύτερο επιχείρημα της Κυβέρνησης είναι ότι η ποιότητα των σπουδών στα δημόσια Πανεπιστήμια θα αναβαθμιστεί γιατί θα υπάρχει ανταγωνισμός με τα ιδιωτικά. Οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι μπορούν καλύτερα να μιλήσουν για την υψηλή κατάταξη που έχουν παγκοσμίως τα ελληνικά δημόσια Πανεπιστήμια.
Ανταγωνίζονται ήδη σε παγκόσμιο επίπεδο. Δεν θα τους ωφελήσει σε τίποτα ο ανταγωνισμός στην περιορισμένη ελληνική επικράτεια. Και όλοι γνωρίζουμε πως η αύξηση της χρηματοδότησής τους και η στελέχωσή τους με εκπαιδευτικό και διοικητικό προσωπικό είναι τα μόνα που εγγυώνται την ποιοτική λειτουργία τους.
Τι θα συμβεί με τα περιφερειακά Πανεπιστήμια, όπως είναι το Δημοκρίτειο και το ΔΙΠΑΕ; Ποιος γονέας που κατοικεί στην Αθήνα θα στείλει το παιδί του να σπουδάσει στην Κομοτηνή όταν αυτό μπορεί να σπουδάσει δίπλα στο σπίτι του πληρώνοντας μόνο τα δίδακτρα του ιδιωτικού Πανεπιστημίου;
Λογικά θα σκεφτεί «το ίδιο θα μου κοστίσει και θα έχω και το παιδί μου δίπλα μου». Δεν θα σκεφτεί ότι η φοιτητική μέριμνα πρέπει να είναι υπόθεση του κράτους. Ότι η πολιτεία πρέπει να φροντίσει για τη στέγαση και τη σίτιση των φοιτητών, ώστε οι σπουδές να μην γίνονται απαγορευτικές για τα μεσαία και κατώτερα κοινωνικά στρώματα.
Το ίδιο δεν συμβαίνει και με τα απογευματινά επί πληρωμή χειρουργεία; Το κράτος διώχνει από πάνω του την ευθύνη του για την περίθαλψη των ασθενών και τη μεταθέτει στον ίδιο τον ασθενή. Έχεις χρήματα; Θα χειρουργηθείς. Δεν έχεις; Έχασες. Δική σου η ευθύνη.
Ατομική η ευθύνη για την απόλαυση αγαθών που είναι ανθρώπινα δικαιώματα. Ο μαρασμός επομένως των περιφερειακών πανεπιστημίων είναι ορατός, με όλες τις συνέπειες που αυτό έχει στον πολιτισμό, στην οικονομία και στη δημογραφία μιας ευαίσθητης περιοχής, όπως είναι αυτή της Θράκης.
Αλλά θα πει κάποιος δεν θέλουμε να έρθει ένα Πανεπιστήμιο τύπου Χάρβαρντ ή και το ίδιο το Χάρβαρντ στην Ελλάδα; Η απάντηση εδώ είναι πως και τώρα μπορεί να έρθει. Και αν ποτέ το κάνει, θα συνεργαστεί με ένα καλό δημόσιο Πανεπιστήμιο με υποδομές και καταξιωμένους πανεπιστημιακούς δασκάλους και σε καμιά περίπτωση δεν θα διακινδυνεύσει τη φήμη του με το να συνεργαστεί με ιδιώτες ή fans που καμιά σχέση δεν έχουν με την εκπαίδευση.
Τέτοια όμως Πανεπιστήμια δεν έκαναν παραρτήματα σε πολύ πιο πλούσιες και πολυπληθείς ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία ή η Γαλλία. Ποιοι θα είναι οι όροι λειτουργίας των ιδιωτικών Πανεπιστημίων; Πρωτίστως επιχειρηματικοί και όχι ακαδημαϊκοί. Θυσία επομένως στο κέρδος η ελευθερία της διδασκαλίας και της έρευνας και ιδεολογικός εναγκαλισμός των σπουδών από αυτούς που τα χρηματοδοτούν.
Δεν γνωρίζουμε αν θα μπουν δίδακτρα στα δημόσια Πανεπιστήμια. Πολύ εύκολα όμως μπορούμε να υποθέσουμε ότι στο όνομα της ισοτιμίας τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια θα ενισχυθούν με χρήματα κρατικά. Η εμπειρία άλλων χωρών δείχνει ότι το κράτος δίνει vouchers, επιδόματα, pass, όπως το ονομάζουμε εμείς (!), σε φοιτητές για να πληρώσουν δίδακτρα.
Από πού αντλεί αυτά τα χρήματα το κράτος; Από τη φορολογία. Δηλαδή από όλους εμάς. Η εμπειρία επίσης της Αμερικής δείχνει ότι οι φοιτητές για να σπουδάσουν παίρνουν δάνεια τα οποία πρέπει να ξεπληρώσουν μετά την αποφοίτησή τους.
Το χρέος αυτών των δανείων σήμερα ξεπέρασε το 1 τρις και τώρα οι τράπεζες τα πουλάνε σε fans για να τα εισπράξουν, όπως γίνεται εδώ με τα στεγαστικά δάνεια και την απελπισία που έχει δημιουργηθεί στους δανειολήπτες.
Άφησα στο τέλος την παράκαμψη, την κατ’ ουσίαν κατάργηση του άρθρου 16 του Συντάγματος. Η Κυβέρνηση λέει ότι υποχρεούμαστε από το ενωσιακό δίκαιο να δώσουμε άδεια λειτουργίας στα ιδιωτικά Πανεπιστήμια.
Σε αυτό το επιχείρημα οι συνταγματολόγοι απαντούν πολύ καλύτερα. Εκείνο όμως που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα είναι πως το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιτρέπει την ίδρυσή τους, δεν υποχρεώνει την ίδρυσή τους.
Γι’ αυτό άλλωστε παρά τις προσπάθειες που στο παρελθόν γίνανε δεν ιδρύθηκαν ιδιωτικά Πανεπιστήμια. Και δεν ιδρύθηκαν γιατί απαγορεύει την ίδρυσή τους το άρθρο 16 το δικού μας Συντάγματος. Αν η Κυβέρνηση θεωρεί το άρθρο παρωχημένο, ας προβεί στις ενέργειες που ορίζει ο νόμος για την αναθεώρησή του.
Σε αυτή την περίπτωση κανείς δεν μπορεί να πει τίποτα. Σε καμιά περίπτωση όμως τα άρθρα του Συντάγματος δεν καταργούνται με νόμους που ψηφίζει η εκάστοτε πλειοψηφία της Βουλής. Όταν συμβαίνει αυτό τότε ανοίγονται επικίνδυνοι για τη δημοκρατία δρόμοι. Οφείλουμε λοιπόν να αντιδράσουμε ως εκπαιδευτικοί που υπηρετούμε στη δημόσια εκπαίδευση, ως κάτοικοι της ΑΜΘ, αλλά κυρίως ως πολίτες υπερασπιζόμενοι τη Δημοκρατία.
Ελένη Σακαλή
Πρόεδρος της ΕΛΜΕ Καβάλας
