Οι Δύο Παναγίες της Καβάλας

Το βιβλίο είναι βαρύ, τετράγωνο και αυτό που λέμε «δύσκολο»: ο συγγραφέας του, Παντελής Ιατρουδάκης, γράφει με έναν ιδιαίτερο και όχι εύκολο τρόπο, ίσως για ανθρώπους που μελετάνε (ακόμα) βιβλία, σίγουρα για ανθρώπους που διαβάζουν ποίηση.

Έχει τίτλο «Δύο Παναγίες» και, παρόλο που μεγάλωσα στην Καβάλα, αναρωτήθηκα τι εννοεί. Η Παναγία, η μεγάλη συνοικία στην Παλιά Πόλη της Καβάλας, στην ανατολική μεριά του λιμανιού, είναι μία, δεν είναι;

Με κτίσματα του 18ου αιώνα, όπως η Οικία του Μεχμέτ Αλή, με την εκκλησία-σύμβολο, που χτίστηκε το 1957 πάνω σε έναν ναό του 15ου αιώνα, το Τζαμί του Χαλίλ Μπέη, το πολυτελές ξενοδοχείο Ιμαρέτ, τα παλιά ωραία σπίτια με τα καφασωτά… και τα κρυφά δρομάκια που οδηγούν στη θάλασσα ή σε αδιέξοδα, δηλαδή σε θανατηφόρα, απότομα βράχια κρεμασμένα πάνω από τη θάλασσα.

Μετά, διαβάζοντας αργά αργά το «Δύο Παναγίες», σχεδόν κατάλαβα τι εννοεί ο συγγραφέας: η μία Παναγία είναι αυτή που βλέπει το λιμάνι, η δυτική, κι η άλλη βλέπει τη Θράκη, η ανατολική. Δεν χωρίζονται με σύνορα, εννοείται η μία μπαίνει μέσα στην άλλη, εννοείται τα σπίτια μοιάζουν ίδια, τόσο από τη μία όσο και από την άλλη πλευρά.

Ακόμα πιο μετά, κοιτάζοντας προσεκτικά τις ασπρόμαυρες, εντυπωσιακές φωτογραφίες που συνοδεύουν τα κείμενα, ή μάλλον που κυριαρχούν στις σελίδες, κατάλαβα ότι το «σχεδόν» χωράει πολλά πράγματα μέσα του… κι ότι, τελικά, αυτή η παλιά, γραφική συνοικία της Καβάλας έχει όντως δύο διακριτές πλευρές.

Όχι τόσο ως προς την εμφάνιση όσο ως προς την ατμόσφαιρα και το φως, το οποίο φως στην Καβάλα είναι διαφορετικό απ’ ό,τι στην υπόλοιπη Ελλάδα – και δεν το λέω επειδή εκεί μεγάλωσα (τώρα που το σκέφτομαι, το Αμύνταιο, στη Δυτική Μακεδονία, έχει ένα παρόμοιο φως με αυτό της Καβάλας, αλλά μόνον όταν δεν το πιάνει υγρασία) 

Τέλος πάντων, το βιβλίο είναι ενδιαφέρον, επιμορφωτικό, ποιητικό εκτός από ωραίο, ο συγγραφέας και φωτογράφος Παντελής, αρχιτέκτονας που «ασκεί την Διοίκηση Ψηφιακής Σχεδίασης και φωτογραφίζει ερασιτεχνικά», έχει κάνει τρομερή έρευνα, με βιβλιογραφία, αμέτρητες παραπομπές, με μεγάλη σοβαρότητα αλλά κυρίως με μεγάλη αγάπη.

Τόσο για τη φωτογραφία όσο και για τη συνοικία της Παναγίας, αυτήν με τα δύο πρόσωπα, την Παλιά Πόλη μιας πολύ θεωρητικής, όμορφης, σύγχρονης πόλης. Περιμένω πώς και πώς να ξαναπάω στην Καβάλα και να περπατήσω με άλλο μάτι τα δρομάκια της Παναγίας (στα οποία χάνομαι πάντα, λες και είμαι τουρίστας).

Η θάλασσα πάντως είναι αριστούργημα, την τιμώ τα καλοκαίρια – όχι στα βράχια παρά στο πλάι, στη μικρή παραλία «κάτω από τη μία Παναγία», με τα χοντρά βότσαλα και τα στρογγυλεμένα κοτρόνια. «Δύο Παναγίες 2013-2021» του Παντελή Δ. Ιατρουδάκη, εκδόσεις Σαιξπηρικόν.

Πηγή: www.athensvoice.gr