Για το βιβλίο του Dimitri Deliolanes (*)
Φτάνουμε καθυστερημένα για να αναφέρουμε την κυκλοφορία του βιβλίου «Συνταγματάρχες – το ελληνικό στρατιωτικό καθεστώς και η στρατηγική του τρόμου στην Ιταλία» που γράφτηκε από τον δημοσιογράφο Δημήτρη Δεληολάνη, ο οποίος με βάση αυστηρές ιστορικές έρευνες αποκαλύπτει τις σχέσεις μεταξύ των Ελλήνων συνταγματαρχών και της πιο σκοτεινής περιόδου της μεταπολεμικής μας ιστορίας.
Η κριτική του βιβλίου σε επιμέλεια του δημοσιογράφου Νικόλα Ζηργάνου του «Συνεταιρισμού εκδοτών Αθηνών» δημοσιεύθηκε στο διαδικτυακό περιοδικό «Y. ytali »τον Μάιο 2020: μεταφέρουμε στη συνέχεια μερικά αποσπάσματα.
Σημείωση στο περιθώριο, στην ανασκόπηση επαναλαμβάνεται το όνομα του Κώστα Πλεύρη, του Έλληνα Pino Rauti, εκπρόσωπου του καθεστώτος, υπεύθυνου για τον «βρώμικο πόλεμο» στην Ιταλία, μια προσωπικότητα που μετά τη διάλυση της Χρυσής Αυγής, παρά τα 82 του χρόνια, δεν σταματά να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην προσπάθεια επανένωσης της ελληνικής ακροδεξιάς.
Υπάρχει μια πολύ πλούσια βιβλιογραφία στην Ιταλία σχετικά με τη σφαγή της Piazza Fontana και τη στρατηγική έντασης στη δεκαετία του ’70, που αποτελείται κυρίως από δημοσιογραφικές έρευνες ή από κοινοβουλευτικές εξεταστικές επιτροπές. Δυστυχώς, οι έρευνες του δικαστικού σώματος ήταν λιγότερο χρήσιμες.
Εξίσου πλούσια είναι η βιβλιογραφία στην Ελλάδα σχετικά με το καθεστώς των συνταγματαρχών. Ειδικά τα τελευταία είκοσι χρόνια έχουν βγει δεκάδες μελέτες για το στρατιωτικό καθεστώς και τη δημοκρατική αντίσταση εναντίον του. Βασίζονται κυρίως σε μαρτυρίες των πρωταγωνιστών και σε έγγραφα από ξένα αρχεία, δεδομένου ότι τα ελληνικά αρχεία είναι είτε απρόσιτα είτε κενά.
Έφτασε, λοιπόν, η κατάλληλη στιγμή για μια σοβαρή επιχείρηση σύνδεσης μεταξύ της ελληνικής δικτατορίας και των μαύρων σφαγών στην Ιταλία. Μια σύνδεση που, για να λέμε την αλήθεια, είχε ήδη εμφανιστεί αμέσως μετά τη σφαγή της 12ης Δεκεμβρίου 1969, όταν ο βρετανικός προοδευτικός Τύπος κατηγόρησε ανοιχτά την Αθήνα για την τρομοκρατική επιχείρηση, επισυνάπτοντας και ένα πολύτιμο έγγραφο που είχε αποσπαστεί από τους επάνω ορόφους του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών.
(…) Ο δημοσιογράφος Δημήτρης Δεληολάνης θεώρησε ότι, μισό αιώνα αργότερα, υπήρχε επαρκής τεκμηρίωση για να καλυφθεί αυτό το κενό και να σκάψει σε βάθος το καθεστώς και τις τρομοκρατικές του επιχειρήσεις στην Ιταλία. Η πλούσια και καλά τεκμηριωμένη έρευνα με τίτλο Συνταγματάρχες. Το ελληνικό στρατιωτικό καθεστώς και η στρατηγική του τρόμου στην Ιταλία, δημοσιεύτηκε από τις εκδόσεις Fandango της Ρώμης.
Σύμφωνα με τον συγγραφέα, η στρατιωτική χούντα προσπάθησε να «εξαγάγει την επανάσταση» στην Ιταλία, με έναν σταθερό, επίμονο τρόπο και χρησιμοποιώντας τεράστια αποθέματα. Η προσπάθειά της βασίστηκε στη συνεργασία ορισμένων τομέων των ιταλικών υπηρεσιών και των νεοφασιστικών οργανώσεων υπό τον έλεγχό τους.
Η σφαγή της Αγροτικής Τράπεζας και η στρατηγική της έντασης, σημειώνει ο Δεληολάνης, σίγουρα δεν ήταν σχέδια που καταρτίστηκαν από ελληνικούς εγκεφάλους. Από το 1960 η ιταλική αυταρχική δεξιά είχε επεξεργαστεί περισσότερα από ένα ανατρεπτικά σχέδια, μερικές φορές σε συνεργασία με τον Tom Karamessines, επικεφαλής του σταθμού της Cia ο οποίος μετακόμισε στη Ρώμη εκείνα τα χρόνια αφού είχε διαχειριστεί τον μαστοδοντικό σταθμό στην Αθήνα για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Ο στόχος ήταν να σταματήσουν τα ανοίγματα των χριστιανοδημοκρατών προς τους σοσιαλιστές το 1963, προς τους κομμουνιστές το 1969. Οι μαύροι μακελάρηδες που σχεδίασαν τη σφαγή της Piazza Fontana δεν είχαν επιλέξει τυχαία την ημερομηνία της 12ης Δεκεμβρίου 1969.
Εκείνη ήταν η ημέρα που η Ελλάδα των συνταγματαρχών εκδιώχθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης. Η μεγαλύτερη διπλωματική ήττα του στρατιωτικού καθεστώτος ήταν έργο του ιταλού υπουργού Εξωτερικών, Aldo Moro, προέδρου τότε του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η Ιταλία έπρεπε να πληρώσει.
Δεν ήταν δύσκολο για τους πολυάριθμους στρατιωτικούς πράκτορες της χούντας που δραστηριοποιούνταν στη γειτονική χώρα (πολλά τα ονόματα του βιβλίου) να συμπεριλάβουν τους συγκεκριμένους στόχους τους στο γενικότερο σχέδιο αποσταθεροποίησης της Ιταλίας, για να την σταθεροποιήσουν στη συνέχεια με αυταρχικό τρόπο.
Οι σχέσεις με τα σκοτεινά ιταλικά όργανα – μηχανισμούς ήταν παλαιές και περνούσαν μέσα από τους ισχυρούς αμερικάνικους μηχανισμούς του Ψυχρού Πολέμου: ο Michele Sindona ήταν ένας γενναιόδωρος χρηματοδότης της ομάδας των συνωμοτών συνταγματαρχών ήδη πριν από το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967.
Ένα σημαντικό εργαλείο σε αυτό το έργο αποσταθεροποίησης της Ιταλίας ήταν η οργάνωση των Ελλήνων φοιτητών υπέρ του καθεστώτος, που ονομάζονταν ESESI (Εθνική Ένωση των Ελλήνων φοιτητών στην Ιταλία), στην οποία υπήρχε σημαντική παρουσία στρατευμένων από την ελληνική νεοφασιστική οργάνωση Κίνηση 4ης Αυγούστου, που ιδρύθηκε και είχε επικεφαλής τον Πλεύρη.
Kostas Plevris
Ο συγγραφέας επιμένει πολύ στην κεντρική θέση του ρόλου που διαδραμάτισε ο Πλεύρης και το Κίνημα της 4 Αυγούστου, μια οργάνωση με λίγους αγωνιστές, αλλά ενταγμένη πλήρως στον εκτεταμένο αντικομουνιστικό μηχανισμό που δημιουργήθηκε στην Ελλάδα μετά τον εμφύλιο πόλεμο και με στενούς δεσμούς με τον ιταλικό και ευρωπαϊκό νεοφασισμό.
Ο Πλεύρης θα αναλάβει ηγετικό ρόλο στην «σκληρότερη» συνιστώσα του στρατιωτικού καθεστώτος, η οποία φιλοδοξούσε να μετατρέψει μια δικτατορία θαμπών στρατιωτικών και φανατικών αντικομουνιστών σε ένα καθεστώς μουσολινικού τύπου.
Η ESESI θα έπρεπε να είχε σχηματίσει τον πυρήνα αυτού του μελλοντικού «συνταγματαρχικού κόμματος» και η απόπειρα εξαγωγής της «στρατιωτικής επανάστασης» στην Ιταλία ήταν η μεγάλη δοκιμασία της φιλοφασιστικής φατρίας του καθεστώτος.
(…)
Είναι πολύ ενδιαφέρον να διαβάσετε στο βιβλίο ποιες συνέπειες είχαν αυτά τα γεγονότα μέσα στην ελληνική στρατιωτική χούντα. Σχισμένη από εσωτερικές διαιρέσεις, χωρίς ένα ακριβές πολιτικό σχέδιο, η δικτατορία επιχείρησε τελικά ένα πραξικόπημα σε μια άλλη γειτονική χώρα, στην Κυπριακή Δημοκρατία. Η Τουρκία, η οποία από αρκετό καιρό δεν έκρυβε τις βλέψεις της στο νησί, εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία και κατέλαβε αμέσως στρατιωτικά περίπου το ένα τρίτο του εδάφους του. (…)
Ήταν το τέλος μιας τραγικής και επώδυνης περιπέτειας αιματηρής όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και την Ιταλία και την Κύπρο.
(*) πάρθηκε από το http://www.osservatoriosulfascismoaroma.org
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος labottegadelBarbieri
