Σε ένα από τα πιο συναρπαστικά τοπία της Ελλάδας, ο ποταμός Νέστος διαμορφώνει μια μοναδική φυσική εικόνα με τους εντυπωσιακούς του μαιάνδρους, ενώ το παρατηρητήριο πάνω από τους Τοξότες προσφέρει μια εκπληκτική θέα, που φτάνει μέχρι τη Λήμνο. Αυτά τα φυσικά και γεωλογικά φαινόμενα δεν αποτελούν μόνο μια όαση για τη βιοποικιλότητα, αλλά και έναν προορισμό που μαγεύει τους επισκέπτες κάθε εποχή του χρόνου.
Ο Νέστος, γνωστός για τη δύναμή του να διαμορφώνει το τοπίο μέσα στους αιώνες, δημιούργησε ορισμένους από τους πιο εντυπωσιακούς μαίανδρους της Ευρώπης. Αυτοί οι κύκλοι νερού, που στρίβουν και λυγίζουν γύρω από βράχους και βλάστηση, αποτελούν έναν πραγματικό φυσικό θησαυρό για την περιοχή. Ο ποταμός, που διασχίζει το βόρειο τμήμα της Ελλάδας και ανατολικά της Βουλγαρίας, προσφέρει μια μοναδική εικόνα και μια ξεχωριστή βιοποικιλότητα.
Ο ποταμός προσκαλεί και προκαλεί όσους θέλουν να τον ανακαλύψουν, να περιηγηθούν στις κρυφές ομορφιές του, να νιώσουν την αναζωογονητική δύναμη που προσφέρει. Η πρώτη στάση είναι τα πανέμορφα Στενά του Νέστου στους Τοξότες κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής και από εκεί η διαδρομή χαράζεται βορειότερα, προς τα πανέμορφα Νεστοχώρια της Ξάνθης.
Μακριά από το συνωστισμό και τα πολλά αυτοκίνητα, χωρίς την ανάγκη για πολλές προετοιμασίες, χωρίς δύσκολες διαδρομές, χρειάζονται μόλις δέκα χιλιόμετρα ανηφορικού δρόμου, με αρκετές στροφές, για να βρεθείς σε υψόμετρο 891 μέτρων και να θαυμάσεις από εκεί το μεγαλείο της φύσης.
Πώς δημιουργήθηκαν οι περίφημοι μαίανδροι του Νέστου
Στις γραμμές του τραίνου στους Τοξότες στρίβεις δεξιά ακολουθώντας τον δασοτουριστικό δρόμο Κρωμνικό – Λιβερά – Κομνηνά. Μετά από έξι χιλιόμετρα φτάνεις στη διασταύρωση για Ίμερα. Είναι ένας εγκαταλελειμμένος οικισμός, που όμως διαθέτει ξενώνα, μια γραφική εκκλησία και πανέμορφη θέα.
Η διαδρομή συνεχίζεται ανηφορική με στροφές για άλλα πέντε χιλιόμετρα. Τελικός προορισμός το παρατηρητήριο του Νέστου, πάνω ακριβώς από τα Στενά, σε υψόμετρο 891μ. Η θέα του ποταμού από ψηλά είναι με μια λέξη καθηλωτική. Ο νους χάνεται στο μεγαλείο και την απεραντοσύνη της φύσης.
Ο άνθρωπος νιώθει μικρός και αδύναμος. Ο ποταμός Νέστος χαράζει τη δική του μοναδική διαδρομή μέσα από τις πλαγιές των βουνών. Ο βραχώδης όγκος που ο Νέστος έπρεπε να διαβρώσει για να περάσει προς τη θάλασσα, είναι τόσο συμπαγής που ακόμα και οι τεράστιες, ορμητικές ποσότητες νερού στο πέρασμα των αιώνων στάθηκαν αδύνατες να τα νικήσουν. Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθούν οι περίφημοι μαίανδροι ή μαιανδρισμοί.
Το υδάτινο φυσικό «σύνορο» ανάμεσα στη Μακεδονία και τη Θράκη, ο ποταμός Νέστος, έχει συνολικό μήκος 243 χλμ και συγκαταλέγεται στα πέντε μεγαλύτερα ποτάμια της Ελλάδας. Οι πηγές του βρίσκονται στη Βουλγαρία κι αφού περάσει από τους ορεινούς όγκους της δυτικής Ροδόπης και του Φαλακρού, εκβάλλει στο Θρακικό Πέλαγος.
Τα 140 χλμ του ποταμού που ρέουν στο ελληνικό έδαφος αποτελούν σημαντικότατη πηγή ζωής για την περιοχή. Τα τελευταία μέτρα αυτής της μακράς διαδρομής μέσα στα βουνά, λίγο πριν από τις εκβολές του, είναι τα ομορφότερα και μόνο από ψηλά μπορεί κάποιος να τα θαυμάσει.
Το «μπαλκόνι» του ΠΑ.ΚΕ.ΘΡΑ.
Στο λεγόμενο παρατηρητήριο του Νέστου, το Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης (ΠΑ.ΚΕ.ΘΡΑ.) κατασκεύασε πριν από λίγα χρόνια ένα πέτρινο «μπαλκόνι». Είναι ένα από τα πέντε μπαλκόνια που κατασκευάστηκαν σε ισάριθμα μνημεία της φύσης σε όλη τη Θράκης.
Πάνω στο μπαλκόνι υπάρχει ένας μεταλλικός χάρτης στον οποίο είναι χαραγμένα τα σημαντικότερα αξιοθέατα της περιοχής, όπως τα αντικρίζει ο επισκέπτης από εκεί πάνω, καθώς και στοιχεία για την ιστορία τους. Όταν υπάρχει καθαρός ορίζοντας διακρίνονται το Δέλτα και τα Στενά του Νέστου, η Θάσος, η Λήμνος, το λιμάνι της Κεραμωτής και πολλοί οικισμοί της Καβάλας.
Ο καθαρός αέρας, η απεραντοσύνη του τοπίου, η ηρεμία που αποπνέει, σε κάνουν να μη θέλεις να φύγεις. Να θέλεις να μείνεις όσο γίνεται περισσότερο για να ρουφήξεις, να μυρίσεις, να αισθανθείς, να νιώσεις. Με δυσκολία πείθεις τον εαυτό σου να συνεχίσει τη διαδρομή προς την Σταυρούπολη.
Στην κάθοδο, από την άλλη μεριά του βουνού, συναντάς δυο ακόμα παλιούς και εγκαταλελειμμένους οικισμούς, τα Λιβερά και το Κρωμνικό. Και στα δυο χωριά θαυμάζεις τη φυσική ομορφιά, τα παλιά πετρόχτιστα σπίτια και το καλοδιατηρημένο ακόμα κτίριο του παλιού σιδηροδρομικού σταθμού των Λιβερών.
Επίσης, από τα Λιβερά, ξεκινούν περιπατητικά μονοπάτια απαράμιλλης ομορφιάς. Από τις πιο θαυμαστές εικόνες είναι τα κοπάδια των άγριων αλόγων που διαβιούν στην περιοχή. Το ταξίδι της επιστροφής προς την Ξάνθη θα σας περάσει από την Σταυρούπολη. Ένας ελληνικός καφές στην πλακόστρωτη πλατεία με τα εξαιρετικής αρχιτεκτονικής σπίτια να την περιβάλουν, είναι μια ευκαιρία για ξεκούραση και το μεσημέρι σπιτικοί μεζέδες σ’ ένα από τα παραδοσιακά ταβερνάκια της περιοχής.
Βασίλης Λωλίδης
* Φωτογραφικό υλικό στην αντίστοιχη υπηρεσία του ΑΠΕ-ΜΠΕ
