Ένας στους τρεις Έλληνες υποφέρει από δυσπεψία. Καούρες και πόνοι στο στομάχι είναι οι συνηθέστερες ενοχλήσεις. Μήπως καταναλώνουμε δύσπεπτες τροφές ή μήπως οι καούρες οφείλονται σε παθολογικά αίτια; Πριν καταφύγουμε στα φάρμακα, ας μάθουμε να τρώμε σωστά!
«Μόλις φάω νιώθω το στομάχι μου βαρύ και την κοιλιά μου φουσκωμένη σαν μπαλόνι. Δεν μπορώ να χωνέψω και συχνά νιώθω πως θα κάνω μπαμ!!! Τα ενοχλήματα υποχωρούν λίγες ώρες μετά. Τι μου συμβαίνει;»
Ένας στους τρεις Έλληνες ρωτούν το ίδιο πράγμα, αφού τόσα είναι τα άτομα που πάσχουν από δυσπεψία. Τις περισσότερες φορές η δυσπεψία, όπως ονομάζεται από τους γαστρεντερολόγους το σύνολο των ενοχλήσεων που εμφανίζονται μετά τα γεύματα, μπορεί να οφείλεται στη λανθασμένη «συμπεριφορά» στο τραπέζι.
Όταν, π.χ., καταπίνουμε την τροφή μας αμάσητη και με βιασύνη δυσκολεύουμε τη χώνεψη, αλλά και δημιουργούμε καούρες, τυμπανισμό (συσσώρευση αερίων στα έντερα), φουσκώματα στο στομάχι, καθώς και δυσκολία στη διάσπαση των τροφών.
ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΤΟ ΣΤΟΜΑΧΙ
Το στομάχι είναι για την διαδικασία της πέψης το πιο σημαντικό όργανο, εντοπίζεται στην κοιλιακή κοιλότητα και η χωρητικότητα του σε τροφή είναι 500-2.500 γρ. Έως και 34 εκατομμύρια μικροί αδένες βρίσκονται προσκολλημένοι στα τοιχώματα του, οι οποίοι παράγουν το γαστρικό υγρό που βρίσκεται στομάχι. Το γαστρικό υγρό περιέχει πεψίνη και υδροχλωρικό οξύ. Η πεψίνη είναι ένα ένζυμο που έχει την ιδιότητα να αποσυνθέτει τις τροφές ώστε να μπορέσουν αυτές να απορροφηθούν στο αίμα.
Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΠΕΨΗΣ
Στον γαστρικό σωλήνα βοηθούν στην πέψη και άλλα ένζυμα εκτός της πεψίνης. Αυτά τα ένζυμα εξάγονται από το λεπτό έντερο, την χολή και το το πάγκρεας.
Τα πιο σημαντικά είναι:
- Το ένζυμο αμυλάση στο πάγκρεας, το οποίο διασπά τους υδατάνθρακες και το άμυλο.
- Το ένζυμο λιπάση στο πάγκρεας, το οποίο διασπά το λίπος.
- Τα ένζυμα θρυψίνη και χυμοθρυψίνη, που συνεχίζουν την δουλειά της πεψίνης στην διάσπαση των πρωτεϊνών.
- Το ένζυμο λακτάση το οποίο διασπά το γαλακτοσάκχαρο σε γαλακτόζη και γλυκόζη.
ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΔΥΣΠΕΨΙΑ
Οι διάφορες τροφές που περιέχουν, άμυλο, πρωτεΐνες, λίπη, υδατάνθρακες κλπ., απαιτούν να συνδυάζονται στα γεύματα με τροφές που περιέχουν διάφορα ένζυμα για να χωνευτούν καλύτερα. Δηλαδή, το κρέας πρέπει να συνδυάζεται με λαχανικά και χόρτα, ενώ είναι πιο δύσκολο στην πέψη όταν βρεθεί στο τραπέζι με πατάτες, μακαρόνια ή ρύζι.
Αυτό γίνεται γιατί το κρέας περιέχει πολύ πρωτεΐνη και για την πέψη χρειάζονται όξινα γαστρικά υγρά (υδροχλωρικό οξύ), τα οποία παράγει το στομάχι για να διαλύσει τις πρωτεΐνες. Οι αμυλούχες τροφές όπως τα μακαρόνια, το ρύζι και οι πατάτες όταν συνδυαστούν με το κρέας θα δυσκολέψουν την πέψη ακόμα περισσότερο.
ΝΟΣΟΣ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΕΛΚΟΥΣ
Για τον παθογένεια της νόσου ευθύνεται το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, το οποίο εισχωρεί στον οργανισμό με τις τροφές και το νερό. Το αν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί. Το μικρόβιο του ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού ενδέχεται να το έχουμε στο στομάχι μας από μικρή ηλικία, και να εκδηλωθεί η νόσος μετά τα 50 έτη. Ωστόσο, ένα σημαντικό ποσοστό των ελκών που παρουσιάζονται οφείλονται και σε άλλα αίτια (κληρονομικότητα, επίδραση γαστρικού οξέος, κάπνισμα, στρες κ.ά.).
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Το έλκος εκδηλώνεται κυρίως με επίμονο και καυστικό πόνο στο στομάχι, που συχνά αντανακλάται στο στέρνο και στις ωμοπλάτες, αλλά και με φούσκωμα, καούρα, ανορεξία, εμετούς, διάρροια ή και δυσκοιλιότητα.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ: Σήμερα, με τη μέθοδο της γαστροσκόπησης που εφαρμόζουν οι γαστρεντερολόγοι στην Αγία Παρασκευή, γίνεται εύκολα και ακίνδυνα η διάγνωση κάθε μορφής έλκους, καθώς και των αιτίων που το προκαλούν.
Επίσης, τα νέα αντιελκωτικά φάρμακα, που ανακαλύφθηκαν τα τελευταία χρόνια, έχουν τη δυνατότητα να μειώνουν την έκκριση του γαστρικού οξέος και να επουλώσουν το έλκος σε μεγάλο ποσοστό.
Ακόμα, τα αντιελκωτικά φάρμακα σε συνδυασμό με μια αντιβιοτική αγωγή μπορούν να ξεριζώσουν οριστικά το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού. Ως προς τη διαιτητική αντιμετώπιση του έλκους, συνιστώνται γεύματα μικρά και συχνά και στη φάση του παροξυσμού τροφές σε υγρή ή ημίρρευστη μορφή (γάλα, κρέμες, φιδές, ζελές).
ΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗ
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η τροφή από τη στιγμή που περνά στο στομάχι από το οισοφάγο εμποδίζεται να παλινδρομήσει, μέσω της σύσπασης του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα. Ωστόσο, μερικές φορές ο σφιγκτήρας αυτός είναι ανεπαρκής, επιτρέποντας στο όξινο υλικό του στομάχου να μετακινηθεί προς τον οισοφάγο.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Η παλινδρόμηση συμβαίνει όταν κυρίως είμαστε ξαπλωμένοι και αισθανόμαστε στον λαιμό μας ξινή ή πικρή γεύση.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ: Όσοι έχουν προδιάθεση για καούρες ή αντιμετωπίζουν πρόβλημα συχνής οισοφαγικής παλινδρόμησης πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση αλκοόλ, σοκολάτας και λιπών, επειδή αυτές οι ουσίες χαλαρώνουν τον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα.
Παράλληλα, πρέπει να αποφεύγουν το κάπνισμα, τα στενά ρούχα και τις σφιχτές ζώνες, που επίσης βοηθούν στη χαλάρωση του σφιγκτήρα και οδηγούν σε παλινδρόμηση όξινου υλικού. Ακόμα, δύο μαξιλάρια στον ύπνο βελτιώνουν την κατάσταση.
Η οισοφαγική παλινδρόμηση δεν αποτελεί απειλή για την υγεία, εκτός και αν συμβαίνει σχεδόν καθημερινά. Κι αυτό, διότι στο 2% όσων παρουσιάζουν καθημερινά οισοφαγική παλινδρόμηση μπορεί να εμφανίσουν πεπτική οισοφαγίτιδα (φλεγμονή των ιστών του οισοφάγου), η οποία προκαλείται από το οξύ του στομάχου. Σε περίπτωση συχνών «επεισοδίων», ζητήστε τη συμβουλή του γαστρεντερολόγου σας στην Αγία Παρασκευή.
ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ ΠΕΠΤΙΚΗΣ ΦΥΣΕΩΣ
Συχνά, τροφές που περιέχουν ή απελευθερώνουν ισταμίνη (π.χ., ο τόνος και το σκουμπρί σε κονσέρβα) μπορεί κατά τη διάρκεια χημικών μετασχηματισμών στον πεπτικό σωλήνα, ή από βακτηρίδια, να προκαλέσουν κοιλιακούς πόνους, εμετό ή διάρροια, χωρίς αυτό να σημαίνει πως το άτομο είναι αλλεργικό στα συγκεκριμένα ψάρια (όταν τα τρώει νωπά).
ΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΕΙΣ
Ο ξαφνικός στομαχικός πόνος που συνοδεύεται από εμετό ή διάρροια συνήθως οφείλεται σε τροφική δηλητηρίαση. Το 75% των τροφικών δηλητηριάσεων προέρχεται από τις σαλμονέλες, τα καμπυλοβακτηρίδια και τους σταφυλόκοκκους, μικρόβια που προκαλούνται από κακό χειρισμό των τροφίμων. Γι’ αυτό, καλό θα ήταν να τηρούμε κάποιους κανόνες υγιεινής στην κουζίνα μας.
Χρήσιμες συμβουλές για την κουζίνα σας.
- Ψήνετε πολύ καλά το κρέας και τα πουλερικά (που είναι ευάλωτα στη σαλμονέλα).
- Έχετε πεντακάθαρα χέρια πριν πιάσετε τρόφιμα ή ασχοληθείτε με τη μαγειρική.
- Τα άψητα κρέατα να τα διατηρείτε στο ψυγείο σκεπασμένα ή τυλιγμένα και σε ξεχωριστές θέσεις (ράφια, δίσκους κλπ.), για να μην έρχονται σε επαφή με άλλα
τρόφιμα που θα καταναλωθούν ωμά.
- Να ζεσταίνετε το φαγητό σε θερμοκρασία 60-65° C, γιατί μόνον τότε δεν θα μπορούν να αναπτυχθούν μικρόβια.
- Να αποφεύγετε τις μισοψημένες ομελέτες και τα μελάτα αυγά, γιατί τα τελευταία χρόνια ένας νέος τύπος σαλμονέλας η «S. Enterίtίdίs» έχει την ικανότητα να μεταδίδεται πολύ εύκολα μεταξύ των πουλερικών και να μολύνει -ευτυχώς όχι συχνά- και τον κρόκο του αυγού.
