Ο συμπολίτης δικηγόρος κ. Κώστας Θεοδωρίδης επιλέχτηκε και διάβασε τον πανηγυρικό της ημέρας στο τέλος της δοξολογίας για την εθνική εορτή και επέτειο του “ΟΧΙ”. Ακολουθεί το σχετικό κείμενο:
Εορτάζουμε σήμερα την Επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940, την Επέτειο του υπερήφανου και εθνικά έντιμου ΟΧΙ του Ιωάννη Μεταξά και της κήρυξης του Ελληνοϊταλικού Πολέμου.
Και εορτάζουμε κατά τον Ελληνικό παράδοξο τρόπο. Καθώς ενώ οι υπόλοιποι λαοί του κόσμου εορτάζουν την λήξη ενός πολέμου, μόνον οι Έλληνες στην παγκόσμια ιστορία εορτάζουν την έναρξή του.
Και τούτο διότι οι Έλληνες διαχρονικά δημιουργούν ιστορία, όταν οι συνθήκες απαιτούν την εξέγερσή τους και την αφύπνιση των εθνικών αρετών της πίστης στα Ιερά και Όσια του Γένους, της φιλοπατρίας, της αυτοθυσίας και της ομοψυχίας, χάριν της προασπίσεως της τιμιωτέρας “μητρός τε και πατρός και των άλλων προγόνων απάντων”, της Πατρίδος.
Και τούτο διότι, όπως εχθροί και σύμμαχοι υποχρεώθηκαν να ομολογήσουν, δεν πολεμούν οι Έλληνες σαν Ήρωες, αλλά οι Ήρωες σαν Έλληνες. Το κάλεσμα για Επιστράτευση τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου 1940 βρήκε πάνδημη ανταπόκριση σε όλες τις γωνιές της Ελλάδος.
Και φυσικά, όπως ήταν αναμενόμενο, με τον ίδιο ενθουσιασμό και την ίδια εθνική έξαρση ανταποκρίθηκαν και οι Καβαλιώτες της εποχής εκείνης. Ήδη από το έτος 1939 η Καβάλα αποτελούσε την έδρα του Δ΄ Σώματος Στρατού με Διοικητή, κατά τα ιστορικά γεγονότα, τον Αντιστράτηγο Κασμά Γεώργιο.
Τα Συγκροτήματα και οι Μονάδες, τα οποία αποτελούσαν τότε το Δ΄ Σώμα Στρατού, ήταν, μεταξύ των άλλων, το Δ΄ Σύνταγμα Πυροβολικού και το Δ΄ Τάγμα Μηχανικού με έδρα στην Καβάλα, καθώς και το 25ο Σύνταγμα Πεζικού και το Δ΄ Σύνταγμα Ιππικού με έδρα στην Ελευθερούπολη.Επίσης, στην Καβάλα λειτουργούσε Στρατιωτικό Νοσοκομείο.
Το πρωί της 28ης Οκτωβρίου, αμέσως μετά την κήρυξη του Πολέμου και της Γενικής Επιστράτευσης, μπροστά από την Μεγάλη Καπναποθήκη της σημερινής Πλατείας Καπνεργάτη, εγκαταστάθηκε Συνεργείο Επιστράτευσης, στο οποίο συνέρρευσαν χιλιάδες ενθουσιώδεις Καβαλιώτες ανταποκρινόμενοι στο Ιερό Κάλεσμα της Πατρίδος.
Από εκεί οι επιστρατευμένοι μεταφέρονταν στην Ελευθερούπολη, όπου λειτουργούσε Κέντρο Κατάταξης, και εν συνεχεία με επιταγμένα μεταφορικά μέσα προωθούνταν για τα περαιτέρω.
Μετά την Απελευθέρωση, και συγκεκριμένα την 23η Οκτωβρίου 1945, το Δημοτικό Συμβούλιο Καβάλας, σε ανάμνηση των ιστορικών γεγονότων, τα οποία διαδραματίστηκαν στην Πλατεία αυτήν, και ως απόδοση τιμής στους επιστρατευμένους Καβαλιώτες, προέβη στην ονομασία της σε «Πλατεία 28ης Οκτωβρίου 1940», την οποία και διατήρησε μέχρι την μετονομασία της σε «Πλατεία Καπνεργάτη»[1].
Οι Καβαλιώτες υπήρξαν παρόντες σε όλες τις στρατιωτικές επιχειρήσεις καθ’ όλη την διάρκεια του Πολέμου, τόσο στο Μέτωπο της Βορείου Ηπείρου όσο και εν συνεχεία στις Μάχες των Οχυρών και στο Μέτωπο Βορείου Αφρικής – Μέσης Ανατολής.
Από τα επίσημα αρχεία του Ελληνικού Στρατού και την ιδιωτική έρευνα προκύπτει πως, κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων αυτών, έπεσαν υπέρ Πατρίδος ενενήντα δύο (92) συνολικά Καβαλιώτες από όλη την επικράτεια του Νομού, δηλαδή από πόλεις και χωριά των επαρχιών Καβάλας, Παγγαίου, Νέστου και Θάσου.
Συγκεκριμένα, πέντε (5) Αξιωματικοί και Στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, εκ των οποίων ένας (1) Υπολοχαγός, δύο (2) Ανθυπολοχαγοί, ένας (1) Ανθυπασπιστής και ένας (1) Έφεδρος Ανθυπολοχαγός, καθώς και ογδόντα επτά (87) Στρατιώτες[2].
Στον αριθμό αυτόν δεν υπολογίζονται όσοι έχασαν την ζωή τους έτη μετά τον Πόλεμο εξ αιτίας των τραυμάτων που υπέστησαν κατά την διάρκειά του. Στο σημείο αυτό, ο ομιλών παρακαλεί να του επιτραπεί να μοιραστεί μαζί σας την ταπεινή του γνώμη.
Πως, δηλαδή, η δέουσα μνήμη και τιμή προς τους Αθάνατους Ήρωες συμπατριώτες μας θα αποδίδονταν προσηκόντως με την ανέγερση ενός Μνημείου σε περίοπτη τοποθεσία της πόλης της Καβάλας, στο οποίο θα αναγράφονται τα ονόματα όλων αυτών.
Δεν πρόκειται για ανώνυμους πεσόντες, αλλά για Ήρωες με γνωστό ονοματεπώνυμο και πατρώνυμο και τόπο καταγωγής τον Νομό Καβάλας. Είναι δεδομένο πως ο στέφανος της αθανασίας καλύπτει ισάξια και χωρίς διακρίσεις όλους τους Ήρωες Καβαλιώτες, οι οποίοι θυσίασαν την ζωή τους υπέρ Πατρίδος.
Ωστόσο, δεν θα ήταν υπερβολικό ούτε άδικο να γίνει ειδική μνεία για τον Ανθυπολοχαγό Κρίτωνα Κονσουλίδη. Ο Κρίτων Κονσουλίδης γεννήθηκε το 1920 στην Καβάλα και ήταν τέκνο του Ιατρού Ιωάννη Κονσουλίδη.
Στις 5 Νοεμβρίου 1938 κατετάγη στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, ως ο πρώτος στην ιστορία Καβαλιώτης που εισήχθη στη Σχολή από της ιδρύσεως της. Στις 29 Οκτωβρίου 1940, δευτεροετής ων, προήχθη, σύμφωνα με τον Κανονισμό της Σχολής, σε Ανθυπολοχαγό και εστάλη στο Μέτωπο, όπου τοποθετήθηκε στο 3ο Τάγμα του 90ου Συντάγματος Πεζικού, στο οποίο είχε ανατεθεί η αναχαίτιση της περίφημης Μεραρχίας των «Λύκων της Τοσκάνης».
Την 8η πρωινή της 17ης Ιανουαρίου 1941 ο ηρωικός Κρίτων, κατά την διάρκεια εφόρμησης εναντίον θέσεων του εχθρού, τραυματίζεται σοβαρά στην δεξιά ωμοπλάτη από θραύσμα βλήματος πυροβόλου όπλου.
Ο νεαρός Καβαλιώτης μεταφέρεται αρχικά στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων και εν συνεχεία στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Καβάλας, όπου και τελικά κατέληξε. Ο ίδιος ο τραγικός πατέρας του Ήρωα αναλαμβάνει το θλιβερό καθήκον να ενημερώσει με επιστολή τον Διοικητή του παιδιού του για τον θάνατό του.
Στις 21 Φεβρουαρίου 1941 ο Διοικητής αποστέλλει στον τραγικό πατέρα απαντητική επιστολή, στην οποία, εκτός των άλλων, αναφέρει «Αφού όμως επέπρωτο διά της θυσίας του να συμβάλει και αυτός μαζί με τόσους άλλους εις την δημιουργίαν του λαμπρού Εθνικού Οικοδομήματος του μέλλοντος, άς παρηγορηθώμεν (διότι και δι’ ημάς η λύπην διά την απώλειάν του υπήρξε μεγάλην) διότι η θυσία του δεν υπήρξε μάταια, θα αναφέρηται δε και εις μίαν από τας λαμπροτέρας σελίδας της νεωτέρας πολεμικής ιστορίας…».
Ο Κρίτων Κονσουλίδης προήχθη, μετά θάνατον, στο βαθμό του Υπολοχαγού και τιμήθηκε με το Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας. Η πόλη της Καβάλας τίμησε το ηρωικό τέκνο της, τοποθετώντας την προτομή του στην Πλατεία, η οποία φέρει επιπλέον, έως και σήμερα, το όνομά του.
Τα ιερά οστά του Καβαλιώτη Ήρωα βρίσκονται σήμερα τοποθετημένα στο Μαυσωλείο πεσόντων εν πολέμω Αξιωματικών στην Είσοδο του Α΄ Νεκροταφείου Αθηνών[3].
Καθόλου, όμως, δεν θα έπρεπε να υστερούν στην μνήμη και την τιμή μας και όσοι Καβαλιώτες ηρωϊκά έσπευσαν να αμυνθούν του Πατρίου εδάφους και η Αγία Σκέπη της Υπεραγίας Θεοτόκου τούς ευλόγησε να επιστρέψουν σώοι από το Μέτωπο.
Ένας από αυτούς είναι και ο Καβαλιώτης Έφεδρος Αρχισμηνίας (Ι) Αλέξανδρος Π. Σουντουλίδης. Ο Αλέξανδρος Σουντουλίδης την 18η Αυγούστου 1939 ονομάσθηκε Έφεδρος Αξιωματικός Πεζικού και εν συνεχεία μετατάχθηκε στην Πολεμική Αεροπορία με την ιδιότητα του Πολυβολητή / Βομβαρδιστή.
Τοποθετήθηκε στην περίφημη 33η Μοίρα Ελαφρού Βομβαρδισμού (Μ.Ε.Β.) της τότε Ελληνικής Βασιλικής Αεροπορίας (Ε.Β.Α.), γνωστή και ως «Μοίρα των Πειρατών», η οποία, έχοντας ως βάση τα αεροδρόμια της Μαγνησίας, εκτέλεσε με επιτυχία πλήθος αεροπορικών επιχειρήσεων κατά των εχθρικών θέσεων στο Μέτωπο της Βορείου Ηπείρου.
Ο Καβαλιώτης Αλέξανδρος Σουντουλίδης ευτύχησε να επιστρέψει σώος και αβλαβής από το Μέτωπο και να τιμηθεί από την Πατρίδα για τις πολύτιμες υπηρεσίες του προς αυτήν τόσο με το Αναμνηστικό Μετάλλιο Εκστρατείας 1940-41 όσο και με τον Αργυρούν Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικος μετά Ξιφών[4].
Είναι πανθομολογούμενο από εχθρούς και συμμάχους πως το ΟΧΙ του Ιωάννη Μεταξά και όλου του Ελληνικού Λαού υπήρξε η αρχή ενός λαμπρού και μεγαλειώδους κεφαλαίου της Εθνικής μας Ιστορίας, το οποίο συνεχίσθηκε λίγους μήνες μετά με το Έπος των Οχυρών και ολοκληρώθηκε με τις Πολεμικές Επιχειρήσεις στο Μέτωπο Βορείου Αφρικής – Μέσης Ανατολής και την Εθνική Αντίσταση.
Και είναι, επίσης, φανερό και πανθομολογούμενο πως σε αυτό το κεφάλαιο και η Καβάλα προσέφερε την δική της σπουδαία συνεισφορά.
Ως ένδειξη, λοιπόν, ελάχιστης τιμής και ιερής μνήμης των επωνύμων και ανωνύμων Ηρώων των ιστορικών αυτών γεγονότων, αλλά και ως εκ μέρους μας επιβεβαίωση προς αυτούς ότι βαδίζουμε προς το μέλλον ως άξιοι απόγονοι και συνεχιστές του αγώνα και των θυσιών τους για την διατήρηση της Πατρίδος, σας καλώ να αναφωνήσουμε:
Ζήτω η Ελλάδα!!! Ζήτω το Έθνος των Ελλήνων!!! Ζήτω η 28η Οκτωβρίου 1940!!!
[1] Βλ. σχετικά Κ. Π. Παπακοσμά στην καθημερινή εφημερίδα της Καβάλας «ΧΡΟΝΟΜΕΤΡΟ» (https://www.xronometro.com/oi-iroes-tis-patridas-mas-ta-onomata-ton-kavalioton-pou-epesan-ston-v-pagkosmio-polemo/ ,τελευταία πρόσβαση 09/10/2024)
[2] Βλ. σχετικά Κ. Π. Παπακοσμά, όπ.π., όπου επικαλείται την ιδιωτική έρευνα του Β. Ναζλή.
[3] Βλ. σχετικά ανάρτηση σε εφημερίδα «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» (https://www.makthes.gr/o-iroas-apo-tin-kavala-poy-emeine-charagmenos-sti-mnimi-olon-672378, τελευταία πρόσβαση: 10/10/2024)
[4] Βλ. σχετικά Π. Παλαβούζη, πρωτότυπη ανάρτηση σε Facebook, όπου επικαλείται την ιστορική έρευνα και το συγγραφικό έργο του Γ. Μέρμηγκα (https://www.facebook.com/1359847541/posts/pfbid02ZJW3JDDrmMXuNpvifv72nDSj12pfwRTcJSgp63H3TnbDQXSxwjbq1d37wNKLTouKl/?app=fbl, Τελευταία πρόσβαση: 10/10/2024).
