Γράφει η Ηρώ Καραμανλή
Στο Συμπόσιο του Πλάτωνα η Διοτίμα αναφέρει την εξής ιστορία. Όταν γεννήθηκε η Αφροδίτη, οι θεοί παρέθεσαν γεύμα στο οποίο βρισκόταν και ο Πόρος – γιος της Μήτιδος και του Δία – που ήταν η προσωποποίηση της επαγγελίας, της αφθονίας και του πλούτου. Η Μήτις, η οποία φημιζόταν για τη σοφία της, ήταν η πρώτη γυναίκα του Δία και μητέρα επίσης της Θεάς Αθηνάς. Κατά τη διάρκεια της γιορτής, ο Πόρος μέθυσε και βγαίνοντας έξω, στον κήπο του πατέρα του, αποκοιμήθηκε. Η Πενία μόλις είχε έρθει για να επαιτήσει από τους Θεούς καθώς δοκιμαζόταν μια ζωή από ένδεια και πείνα. Όταν είδε τον Πόρο να κοιμάται στον κήπο άδραξε την ευκαιρία, πλάγιασε δίπλα του και τον αποπλάνησε. Κι εκείνος, ζαλισμένος από το νέκταρ και τα κάλλη της, ενἐδωσε. Από την ένωσή τους γεννήθηκε ο Έρωτας ο οποίος απέκτησε όλες τις προγονικές ιδιότητες.
Ο έρωτας «είναι τέκνο του κοιμισμένου πόρου και της άγρυπνης πενίας» είπε ο Σωκράτης στον Αγάθωνα. «Ξαπλώνει πάντοτε κατάχαμα, κοιμάται έξω από τις πόρτες και στους δρόμους, έχοντας τη φύση της μητέρας του, και παντοτινή σύντροφο την ένδεια. Από τον πατέρα του, ανδρείος και ριψοκίνδυνος και ορμητικός, παθιασμένος και επινοητικός, φιλοσοφώντας ολόκληρη τη ζωή του, δεινός γητευτής και μάγος και σοφιστής. Και ούτε αθάνατος είναι από τη φύση του, ούτε θνητός αλλά την ίδια μέρα πότε ζει, πότε πεθαίνει κι εκείνο που αποκτάει, του φεύγει πάντοτε γρήγορα…».
Ο Φιλόστρατος (170-246 μ.Χ.), Έλληνας σοφιστής, είπε : «Ει γαρ από του οράν τίκτεται το εράν, τυφλοί οι μη ερώντες». Διότι πραγματικά, ο ερωτευμένος άνθρωπος όταν αντικρίζει το αντικείμενο του πόθου του, είναι τόσο συνεπαρμένος που το ατενίζει ασκαρδαμυκτί, χωρίς να ανοιγοκλείσει τα βλέφαρά του ούτε για ένα χιλιοστό του δευτερολέπτου, για να μην χάσει από τα μάτια του την εικόνα που λατρεύει.
Η ΛΕΞΗ
Ασκαρδαμυκτί, επιρ.
Η λέξη είναι σύνθετη και αποτελείται από το στερητικό «α», το ρήμα σκαίρω που σημαίνει πηδώ, χορεύω, σκιρτώ, («ποσί σκαίρειν» Ιλ. σ. 572) και το ρήμα μύω που σημαίνει κλείνω, είμαι κλειστός. Ο Σοφοκλής αναφέρει το ρήμα μύω σε σχέση με τα μάτια, «μύω τε και δέδορκα» (Σοφ. Απόσπ. 754) και ο Ομηρος στην Ιλιάδα «χείλεα μεμυκώς» (έχοντας τα χείλη κλειστά).
Έχω ακούσει πολλές φορές να χρησιμοποιούν τη λέξη λανθασμένα με την έννοια του γρήγορα, αστραπαιαία ή ξαφνικά. Ασκαρδαμυκτί αυτολεξεί και αναμφήριστα, σημαίνει «βλέμμα ατενές, δίχως να ανοιγοκλείσουν τα βλέφαρα». Ο Σουίδας μάλιστα τονίζει πως «ασκαρδαμυκτί, αγρίως βλέπειν» (Αριστοφάνης) και «το δε σκαίρειν και μύειν τους οφθαλμούς και πυκνώς βλεφαρίζειν, σκαρδαμύσσειν λέγεται». Και το λεξικό L&S που αναφέρεται στο επίθετο ασκαρδάμυκτος δίνει την έννοια, «αυτός πού δεν κινεί τα βλέφαρα».
Μία καταπληκτική ελληνική λέξη που βρίσκεται σε συνεχή χρήση εδώ και 2.500 χρόνια. Ο Φρανθίσκο Ροδρίγεθ Αδράδος, Ισπανός ελληνιστής, γλωσσολόγος και μεταφραστής, μέλος της Βασιλικής Ισπανικής Ακαδημίας, της Βασιλικής Ακαδημίας της Ιστορίας και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, είπε το εξής : «Ἡ Ελληνική καί ἡ Κινέζικη… είναι οι μόνες γλώσσες μέ συνεχή ζώσα παρουσία από τούς ίδιους λαούς καί στον ίδιο χώρο εδώ καί 4.000 έτη. Όλες οι γλώσσες θεωρούνται κρυφοελληνικές, μέ πλούσια δάνεια από την μητέρα των γλωσσών, την Ελληνική». Ο Iohannes Retrus Ericus το 1697 εκδίδει την anthropoglottonia, στην οποία υποστηρίζει την προέλευση όλων των γλωσσών, από την ελληνική γλώσσα. Από τα πρακτικά του Β’ Παγκόσμιου Γλωσσικού Συνεδρίου στην Καβάλα (7-10/5/93) αντιγράφω : «Πρόσφατα καθηγητές του Χάρβαρντ και αρχαιολόγοι της Ευρώπης και του Ισραήλ ανακοίνωσαν την ανακάλυψη μνημείων , που επεκτείνουν κατά πολύ την εξάπλωση και επιρροή του Ελληνικού Πολιτισμού. Πρόκειται για ευρήματα που αφορούν την προϊστορική «ηρωική εποχή» των Ομηρικών Επών…».
ΠΗΓΕΣ
ΟΥΜΠΕΡΤΟ ΕΚΟ, «Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΗΣ ΤΕΛΕΙΑΣ ΓΛΩΣΣΑΣ», ΕΚΔ. ΕΛΛ, ΓΡΑΜΜ.
ΛΕΞΙΚΟΝ ΣΟΥΪΔΑ Ἠ ΣΟΥΔΑ
ΕΠΙΤΟΜΟΝ ΛΕΞΙΚΟ LIDDELL & SCOTT
ΠΛΑΤΩΝ – ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ Ή ΠΕΡΙ ΕΡΩΤΟΣ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ – ΛΕΞΙΚΟ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
