Γράφει η Ηρώ Καραμανλή
Ο Πλούταρχος αναφέρει στο έργο του «Ηθικά» πως όταν ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος θύμωσε με τους Σπαρτιάτες και τους έστειλε μήνυμα: «Αν εισβάλω στην Λακωνική, θα σας διώξω», εκείνοι του απάντησαν μόνο με μία λέξη : «Αν».
Ο Πλούταρχος (45 – 125 μ.Χ.) ήταν Έλληνας ιστορικός, βιογράφος, φιλόσοφος και δοκιμιογράφος. Οι Βίοι Παράλληλοι, μια σειρά βιογραφιών διάσημων Ελλήνων και Ρωμαίων και τα Ηθικά όπου σώζονται πάνω από εβδομήντα έργα ποικίλου περιεχομένου, είναι από τα σπουδαιότερα έργα του. Το σύνολο των έργων του Πλούταρχου, αναφέρεται και στον κατάλογο του Λαμπρία που ανάγεται στον 3ο ή τον 4ο αιώνα και αναφέρει περίπου διπλάσιο αριθμό έργων από αυτά που έχουν διασωθεί και γνωρίζουμε εμείς σήμερα. Η ποικιλία των σωζόμενων κειμένων είναι αδιάψευστος μάρτυρας της ευρυμάθειας του. Μεταξύ των έργων του βρίσκονται πραγματείες αφιερωμένες στην εξέταση αρετών ή ελαττωμάτων, όπως, λόγου χάρη, οι Περὶ εὐθυμίας, Περὶ τῆς ἠθικῆς ἀρετῆς, Περὶ φιλαδελφίας, Περὶ ἀοργησίας, Περὶ ἀδολεσχίας, Περὶ πολυπραγμοσύνης κλπ. Πολλά έχουν διαλογική μορφή και άλλα έχουν χαρακτήρα πραγματείας. Τα παραθέματα είναι πολυάριθμα, όπως και τα παραδείγματα από την ιστορία αλλά και από την προσωπική του ζωή.
Στο έργο του «Περί αδολεσχίας» αναφέρει τους Αμφικτύονες οι οποίοι έγραψαν, όχι την «Ιλιάδα» και την «Οδύσσεια», ούτε τους παιάνες του Πινδάρου, αλλά το «Γνώθι σαυτόν», το «Μηδέν άγαν» και το «Εγγύα πάρα δ’ άτα», θαυμάζοντας οι παλαιότεροι την πυκνότητα και τη λιτότητα της έκφρασης που περιέχει μέσα στη βραχυλογία ένα καλά σφυρηλατημένο νόημα. Και συνεχίζει να επαινεί τους λιτούς στον λόγο και να κατακρίνει τους φλύαρους λέγοντας : «εκείνοι που λένε λίγα και καλοδουλεμένα λόγια και που μπορούν σε λίγες λέξεις να συμπυκνώσουν πολλά νοήματα θαυμάζονται και αγαπιούνται περισσότερο και θεωρούνται σοφότεροι από τους αχαλίνωτους και παραφερόμενους φλύαρους. Ο Πλάτων μάλιστα επαινεί τέτοιου είδους ανθρώπους, λέγοντας πως μοιάζουν με τους επιδέξιους ακοντιστές, γιατί αυτά που λένε είναι πλήρη, μεστά και συμπυκνωμένα».
Αναφέρει επίσης πως θαυμάζονται και επαινούνται εξαιρετικά όσοι εκφράζονται συμβολικά, χωρίς να μιλήσουν. Έτσι ο Ηράκλειτος, όταν οι συμπολίτες του τού ζήτησαν να εκφέρει γνώμη για την ομόνοια, ανέβηκε στο βήμα, πήρε ένα κύπελλο με κρύο νερό, πασπάλισε μέσα κρίθινο αλεύρι, το ανακάτεψε με φλισκούνι, το ήπιε κι έφυγε, δείχνοντάς τους έτσι πως το ν’ αρκούνται σ’ αυτό που τους βρίσκεται και το να μη χρειάζονται πολυτέλειες διατηρεί τις πόλεις σε ομόνοια και ειρήνη.
Η ΛΕΞΗ
Αδολεσχία, η
Αδολεσχία είναι η ακατάσχετη ομιλία, η αργολογία, η κενολογία, η φλυαρία και αδολεσχής είναι ο φλύαρος, ο φαφλατάς. Ετυμολογείται από το «άδος» (χορτασμός, αηδία) ή από το «άδην» (επίρρημα που σημαίνει, άφθονα, κατά κόρον) και από την αρχαία ελληνική λέξη «λέσχη» (ομιλία, φλυαρία) που προέρχεται από το ρήμα «λέγω».
Το έργο του Πλούταρχου επηρέασε σημαντικά την αγγλική και τη γαλλική λογοτεχνία. Ο Σαίξπηρ, ο Μολιέρος, ο Thomas North’s, ο Ραλφ Ουάλντο Έμερσον, καθώς επίσης και ο John Dryden, ο Τζον Μίλτον, ο Φράνσις Μπέηκον και άλλες μορφές της παγκόσμιας λογοτεχνίας, έχουν αντλήσει ένα μεγάλο μέρος της έμπνευσης και των ιδεών τους από τα Ηθικά.
ΠΗΓΕΣ
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ – ΗΘΙΚΑ
ΑΡΧΕΙΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ – GUTENBERG
ΛΕΞΙΚΟ LIDDELL – SCOTT
