Κατά την ελληνική μυθολογία ο Εγκέλαδος ήταν αρχηγός των Γιγάντων και γιος του Ταρτάρου και της Γαίας που έπαιξε πρωτεύοντα ρόλο στη Γιγαντομαχία με αποτέλεσμα να σκοτωθεί.
Για τον θάνατο του Εγκέλαδου υπάρχουν πολλές εκδοχές. Μία εκδοχή αναφέρει ότι κατακεραυνώθηκε από τον Δία επειδή κινήθηκε εναντίον του. Άλλη εκδοχή λέει πως τον σκότωσε ο Σειλινός, ακόλουθος του Διονύσου.
Φαίνεται όμως πως η επικρατέστερη εκδοχή είναι εκείνη που αναφέρει τον θάνατό του από την Αθηνά η οποία αφού τον έτρεψε σε φυγή έριξε επάνω του την Σικελία ή το όρος Αίτνα που τον καταπλάκωσε. Ο Εγκέλαδος κινούμενος και στενάζοντας ενίοτε μέσα σ’ αυτόν τον τάφο προκαλεί εκρήξεις ηφαιστείων και σεισμούς.
Μία ακόμη εκδοχή αναφέρει ο Παυσανίας κατά την οποία η Αθηνά σκότωσε τον Εγκέλαδο ρίχνοντας επάνω του το τέθριππο άρμα της. Ο άθλος της Αθηνάς, υπήρξε από τα πιο προσφιλή θέματα των καλλιτεχνών της αρχαιότητας και απαθανατίστηκε σε μετόπες αρχαίων ναών όπως στον Παρθενώνα και στο ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς.
Τις παραστάσεις του αγώνα μεταξύ της Αθηνάς και του Εγκέλαδου τις συναντάμε σε πολλά αρχαία αγγεία, στόλιζαν επίσης και το Ιερό Πέπλο στην πομπή των Παναθηναίων. Εκτός από τις εκρήξεις των ηφαιστείων και των σεισμών, ο Εγκέλαδος εξαπέλυε πλήθος κακών εναντίον της ανθρωπότητας.
Δεν είναι τυχαίο λοιπόν πως παιδιά του από την ένωσή του με την Έχιδνα ήταν η Λερναία Ύδρα, ο Γηρυόνης, ο Κέρβερος, οι Γοργόνες, η Σφίγγα και άλλα μυθικά τέρατα που με τις δόλιες και καταστρεπτικές πράξεις τους ταλαιπωρούσαν τους ανθρώπους επιβεβαιώνοντας για άλλη μια φορά τον θυμόσοφο λαό μας που ισχυρίζεται πως «το μήλο κάτω από την μηλιά θα πέσει».
Η ΛΕΞΗ
Εγκέλαδος, ο
Η λέξη αναφέρεται σε αρχαία κείμενα ως όνομα μυθικού προσώπου. Η αρχική της σημασία ήταν θορυβώδης και προέρχεται από την ένωση της πρόθεσης εν (εγ- ) και την λέξη κέλαδος (θόρυβος). Σήμερα όταν αναφερόμαστε στη λέξη εννοούμε τον σεισμό, την σεισμική δόνηση.
Οι φράσεις «ξύπνησε ο Εγκέλαδος», «κουνιέται ο Εγκέλαδος», «χτύπησε πάλι ο Εγκέλαδος», χρησιμοποιούνται σήμερα σε εκρήξεις ηφαιστείων και σεισμών. Στην ιστορία της ανθρωπότητας υπάρχουν καταγεγραμμένα άπειρα φονικά γεγονότα που τα προκάλεσε ο Εγκέλαδος.
Πλήθος σεισμών μεγέθους έως και 8,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ βρίσκονται στον κατάλογο σεισμικών δονήσεων της Ελλάδας. Τον Απρίλιο του 1881 ο σεισμός στη Χίο μεγέθους 6,4 βαθμών, άφησε πίσω του 4.200 θύματα.
Ο σεισμός στην Κρήτη 7,8 βαθμών τον Φλεβάρη του 1810 είχε 2.500 θύματα. Ο σεισμός στην Ρόδο 8,2 βαθμών άφησε 618 θύματα τον Οκτώβρη του 1856. Το 1840 στις 30 Οκτωβρίου ο σεισμός στη Χάλκη 6,5 βαθμών είχε ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν 600 άνθρωποι. Και στις 7 Μαρτίου του 1867 ο σεισμός στη Λέσβο 6,8 Ρίχτερ είχε 550 θύματα.
Ο κατάλογος είναι μακρύς και τα θύματα πολλά γι’ αυτό πρέπει να είναι κανείς προετοιμασμένος και να ακολουθεί πάντα τις οδηγίες που δίδονται σε περίπτωση σεισμού. Μπορεί επίσης να αναζητήσει στο διαδίκτυο πληροφορίες για να προστατευτεί από ενδεχόμενο σεισμό εξετάζοντας πρωτίστως ότι οι πηγές από τις οποίες θα λάβει πληροφορίες είναι έγκυρες και αξιόπιστες.
Προσωπικά θεωρώ πως η πιο αξιόπιστη πηγή είναι η ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας που εκδίδει κατά καιρούς οδηγίες προς τους πολίτες, προκειμένου να τους ενημερώσει επαρκώς για τους τρόπους συμπεριφοράς και προστασίας από έναν ενδεχόμενο σεισμό.
Στις 28 Αυγούστου 1789, ο Ουίλιαμ Χέρσελ ανακάλυψε τον έκτο δορυφόρο από τους 145 μέχρι στιγμής που γυροφέρνουν τον πλανήτη Κρόνο. Το φεγγάρι ονομάστηκε Εγκέλαδος (αγγλικά Enceladus) και εικόνες έχουν δείξει ότι όχι μόνο έχει ατμόσφαιρα, αλλά επιπλέον οι υδάτινοι πίδακές του ξεχύνονται από την επιφάνειά του προς την ατμόσφαιρα.
Ακόμη πιο εντυπωσιακό όμως είναι το γεγονός ότι, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις ειδικών, αυτοί οι πίδακες νερού περιέχουν πολύπλοκα οργανικά συμπλέγματα, όπως προπάνιο και ασετιλίνη. Ο Εγκέλαδος εξέπληξε τους ερευνητές της ομάδας Cassini, όταν ανακάλυψαν κάτι που έμοιαζε με γκέιζερ νερού να εξέρχεται με δύναμη από τον νότιο πόλο του συγκεκριμένου φεγγαριού το 2005. Μεταγενέστερες έρευνες δείχνουν ότι η πηγή αυτού του “πίδακα” ατμού, εντοπίζεται κάτω από την επιφάνεια του Εγκέλαδου.
Πρόκειται για μεγάλη ποσότητα νερού, που πιθανότατα σχηματίζει έναν ολόκληρο ωκεανό κάτω από την επιφάνεια. Ο μηχανισμός θέρμανσης, μέχρι σήμερα, δεν έχει ανακαλυφθεί. Παρ’ όλα αυτά, οι μελέτες δια του τηλεσκοπίου δεν αρκούν, καθώς η διερεύνηση για ενδεχόμενη ύπαρξη ζωής προϋποθέτει τη λήψη και μακροχρόνια εξέταση υλικών δειγμάτων.
ΗΡΩ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ
ΠΗΓΕΣ
«TECTONIC SUMMARY OF GREECE» – ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ, ΤΜΗΜΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ Η.Π.Α. – 29 ΜΑΡΤΙΟΥ 2010
«NASA: ΝΑΙ, ΥΠΑΡΧΕΙ ΩΚΕΑΝΟΣ ΣΤΟΝ ΕΓΚΕΛΑΔΟ» – ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΤΟ ΒΗΜΑ», ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΘΟΔΩΡΗ ΛΑΪΝΑ ΣΤΟ ΕΝΘΕΤΟ «SCIENCE» – 16 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2015
ΛΕΞΙΚΟ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ – ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ
ΝΕΩΤΕΡΟΝ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ «ΗΛΙΟΥ»
