Η Επιδαυρία ήταν σημαντική αρχαία παράλια χώρα της ΒΑ Πελοποννήσου, επί της ευρύτερης Αργολικής και του Νότιου Σαρωνικού Κόλπου.
Οριζόταν δυτικά από την αρχαία Τροιζηνία και Ερμιονίδα και ανατολικά από την Αργολίδα, έχοντας επίκεντρο την αρχαία Επίδαυρο. Το ανάπτυγμα των ακτών της επί του Σαρωνικού έφθανε τα 30 στάδια (κατά τον αρχαίο γεωγράφο Ψευδο-Σκύλακα).
Ο τόπος ήταν αφιερωμένος σε θεότητες με θεραπευτικές ιδιότητες ήδη από την προϊστορική εποχή. Στο λόφο Κυνόρτιον, που υψώνεται πίσω από το θέατρο, στα βορειοανατολικά, κατά τη μυκηναϊκή εποχή υπήρχε ιερό, στο οποίο λατρευόταν μία θεά συνδεμένη με την ίαση.
Το ιερό αυτό, που ήταν ασυνήθιστα μεγάλο για την εποχή, δημιουργήθηκε το 16ο αι. π.Χ. πάνω στα κατάλοιπα ενός οικισμού της Πρώιμης και της Μέσης Εποχής του Χαλκού (2800-1800 π.Χ.) και διατηρήθηκε έως τον 11ο αι. π.Χ. Γύρω στο 800 π.Χ. ιδρύθηκε στην ίδια θέση ιερό αφιερωμένο στον Απόλλωνα, θεό με θεραπευτικές ιδιότητες, που λατρευόταν εδώ ως Απόλλωνας Μαλεάτας.
Η λατρεία του κυρίως θεραπευτή θεού, του Ασκληπιού, που η μυθική παράδοση τον παρουσιάζει ως αυτόχθονα γιο του Απόλλωνα και της εγγονής του βασιλιά της Επιδαύρου Μάλου, της Κορωνίδας, καθιερώθηκε κατά τον 6ο αι. π.Χ. Η λατρεία του θεού προστάτη της ανθρώπινης υγείας και της προσωπικής ευτυχίας απέκτησε φήμη που εξαπλώθηκε ραγδαία.
Ο αριθμός των προσκυνητών ολοένα αυξανόταν και το ιερό στο Κυνόρτιο δε επαρκούσε πλέον για τις ανάγκες της λατρείας, έτσι, άρχισε η ανάπτυξη ιερού και στην πεδινή περιοχή, περίπου 1 χλμ. στα νοτιοδυτικά του Κυνορτίου, στον τόπο όπου κατά το μύθο γεννήθηκε ο Ασκληπιός.
Τα δύο ιερά, αφιερωμένα το ένα στον Απόλλωνα Μαλεάτα και το άλλο στον Ασκληπιό, εξελίχθηκαν παράλληλα, με την επίσημη ονομασία «ιερόν Απόλλωνος Μαλέατα και Ασκληπιού». Το Ασκληπιείο, η έδρα του θεού ιατρού της αρχαιότητας ήταν το σημαντικότερο θεραπευτικό κέντρο όλου του ελληνικού και ρωμαϊκού κόσμου.
Ήταν το κύριο ιερό της μικρής παραθαλάσσιας πόλης της Επιδαύρου, αλλά η φήμη του και η αναγνώριση της σημασίας του γρήγορα ξεπέρασαν τα όρια της Αργολίδας και θεωρήθηκε σύντομα ο τόπος όπου γεννήθηκε η ιατρική.
Περισσότερα από διακόσια ιαματικά κέντρα σε ολόκληρη την ανατολική Μεσόγειο θεωρούνταν ιδρύματά του. Τα μνημεία του αποτελούν σήμερα όχι μόνο παγκοσμίου φήμης αριστουργήματα της αρχαίας ελληνικής τέχνης, αλλά και εξαιρετική μαρτυρία για την άσκηση της ιατρικής στην αρχαιότητα.
Σε αυτά αποτυπώθηκε η εξέλιξη της ιατρικής από τη φάση κατά την οποία η ίαση εξαρτιόταν αποκλειστικά από το θεό έως τη μετατροπή της σε επιστήμη, με τη συστηματική καταγραφή περιστατικών και τη σταδιακή συγκέντρωση γνώσης και πείρας. Την Επιδαυρία μνημονεύει κυρίως ο Παυσανίας καθώς και πολλοί άλλοι ιστορικοί και γεωγράφοι της αρχαιότητας.
Η λέξη
Επίδαυρος, η
Αρχαία πόλη της Αργολίδας, γνωστή σήμερα από το περίφημο, για την ακουστική του, θέατρο, που χτίστηκε γύρω στα μέσα του 4ου αι. π.Χ. Η ετυμολογία της είναι άγνωστη. Κάποιοι λένε ότι σημαίνει «δρα επί της αύρας» αλλά αυτό δεν τεκμαίρεται από καμία πηγή.
Μερικοί επικαλούνται τον Στράβωνα (1ος αιώνας π.Χ. – 1ος αιώνας μ.Χ.), ο οποίος όμως στα Γεωγραφικά του λέει απλώς, ότι η Επίδαυρος παλιότερα ονομαζόταν Επίταυρος. Στα Εθνικά του Στεφάνου του Βυζαντίου (5ος αιώνας μ.Χ.) αναφέρονται και άλλες ονομασίες της πόλης: Λειμήρη (επειδή είχε πολλούς λειμώνες), Μειλισσία ή Μιλησία, Αίμηρα (από τα αίματα που έτρεχαν από τις θυσίες στον βωμό του Ασκληπιού) και από τους αμπελώνες της χαρακτηριζόταν από την εποχή του Ομήρου ως “αμπελόεσσα”.
Την ονομασία της η χώρα έλαβε από τον ημίθεο Επίδαυρο και οι κάτοικοί της καλούνταν Επιδαύριοι. Η παροχή πλούσιας ξυλείας από τα γύρω βουνά σε συνδυασμό με την ανάπτυξη των ακτών της, έστρεψε από τους μυθικούς ακόμα χρόνους τους κατοίκους της προς τη θάλασσα και οι Επιδαύριοι υπήρξαν επιδέξιοι ναυτικοί συμμετέχοντας στον Τρωικό πόλεμο αλλά και δημιουργώντας πολλές αποικίες όπως π.χ. στην Αίγινα, τη Σάμο, την Ιωνία καθώς και στις ακτές της Πελοποννήσου, όπως ήταν η Επίδαυρος Λιμηρά.
Το 340 π.Χ. σε μια χαράδρα, ο Αργείος αρχιτέκτονας Πολύκλειτος ο Νεότερος έκτισε, σύμφωνα με τον Παυσανία, το θέατρο της Επιδαύρου. Από όλα τα αρχαία θέατρα, το θέατρο της Επιδαύρου είναι το ωραιότερο και το καλύτερα διατηρημένο.
Προορισμένο για τη διασκέδαση των ασθενών είχε χωρητικότητα 13.000 θεατών. Χωρίζεται σε δύο μέρη, στο επάνω διάζωμα με 21 σειρές καθισμάτων για το λαό και στο κάτω διάζωμα με 34 σειρές καθισμάτων για τους ιερείς και τους άρχοντες.
Η θαυμάσια ακουστική του αλλά και η άριστη κατάσταση στην οποία βρίσκεται μέχρι σήμερα συντέλεσαν στη δημιουργία του φεστιβάλ Επιδαύρου, θεσμός που έχει ξεκινήσει εδώ και πολλά χρόνια. Στην Επίδαυρο έχει εμφανιστεί εκτός από τους μεγαλύτερους Έλληνες ηθοποιούς όπως ο Αλέξης Μινωτής, η Άννα Συνοδινού, ο Θανάσης Βέγγος κ.ά. και η διάσημη Ελληνίδα σοπράνο Μαρία Κάλλας.
Οι ανασκαφές της Επιδαύρου έγιναν από τον Π. Καββαδία και κράτησαν από το 1881 μέχρι το θάνατό του. Τις ανασκαφές ανέλαβε η Αρχαιολογική Εταιρεία. Σημαντικό ρόλο στην πορεία των ανασκαφών είχε η αφιλοκερδής προσφορά των κατοίκων του Λυγουριού, οι οποίοι εκτός από την εργασία που προσέφεραν, παραχώρησαν αφιλοκερδώς τα κτήματα τους που βρίσκονταν πλησίον του Αρχαιολογικού χώρου.
Η Επίδαυρος μέσα από τα απαράμιλλης αξίας αρχαιολογικά ευρήματα, απηχεί τη λάμψη του αρχαίου ελληνικού κόσμου και γοητεύει τον επισκέπτη με την αρμονία, την ομορφιά και την επιβλητικότητά της!
ΗΡΩ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ
ΠΗΓΕΣ
ΤΟ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ – ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ – ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΚΤΟΣ, 2006
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ – ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΥ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ – ΌΛΓΑ ΨΥΧΟΓΥΙΟΥ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΣ
ΛΕΞΙΚΟ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ – ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ
ΛΕΞΙΚΟΝ ΣΟΥΪΔΑ Ή ΣΟΥΔΑ
