Πολιτική γενικά, λέγεται ο τρόπος και το σύστημα καθοδήγησης μιας δράσης. Ειδικότερα και κυριότερα, Πολιτική είναι η τέχνη και η επιστήμη του κυβερνάν. Την Πολιτική τη βλέπουμε να εφαρμόζεται ήδη από τα αρχαία χρόνια.
Ο Αριστοτέλης στα Πολιτικά του αναφέρει ότι ο άνθρωπος είναι «ον πολιτικόν» συμπεραίνοντας πως το να ζει ο άνθρωπος ως μέλος μιας ορισμένης πολιτικής κοινότητας δεν είναι μία επίκτητη ιδιότητα. Η ένταξή του στην πολιτική κοινότητα αποτελεί πρωταρχικό και οντολογικό χαρακτηριστικό.
Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η έκφραση της Δημοκρατίας στην αρχαία Αθήνα. Ο κάθε πολίτης είχε το δικαίωμα να εκφέρει πολιτική άποψη, να καταθέτει τις δικές του ιδέες και πολιτικές προτάσεις, να παραβρίσκεται στις συνεδριάσεις της Εκκλησίας του Δήμου και μάλιστα να ψηφίζει υπέρ ή κατά των προτάσεων που συζητούνταν.
Εξαιρούνταν οι πολίτες που είχαν κακή φήμη, που είχαν άσχημη και αδιάφορη συμπεριφορά προς τους γονείς τους, οι ριψάσπιδες και εκείνοι που δεν είχαν εκπληρώσει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις. Αυτοί οι πολίτες θεωρούνταν ανάξιοι να συμμετέχουν σε μία τόσο σημαντική διαδικασία που αφορούσε το κοινό καλό του κράτους των Αθηνών.
Το να συμμετέχει βέβαια κάποιος στις δημόσιες συζητήσεις έπρεπε να κατέχει την τέχνη του «ομιλείν», άριστη γνώση του θέματος και ευστροφία ώστε να καταθέτει τα σωστά επιχειρήματα. Τον ρόλο αυτό αναλάμβαναν συνήθως οι Ρήτορες που είχαν ευφράδεια λόγου και ήταν συνηθισμένοι να μιλάνε με αυτοπεποίθηση μπροστά στο κοινό.
Οι Ρήτορες ενεργούσαν όπως ενεργούν οι σημερινοί Πολιτικοί προωθώντας μία γκάμα πολιτικών προτάσεων και προσδοκώντας να πετύχουν τη συναίνεση της πλειοψηφίας. Ήταν απλοί πολίτες και δεν ορίζονταν με κάποια διαδικασία. Διαμόρφωναν το κλίμα σύμφωνα με τις επιδιώξεις τους επηρεάζοντας με την τέχνη του λόγου την κοινή γνώμη.
Πολλοί από αυτούς χρησιμοποιούσαν φίλους ή οπαδούς, «μερικώς εκμισθωμένους ή εξαρτημένους» κατά την περίφημη φράση του αείμνηστου Μιχάλη Β. Σακελλαρίου, ως «κλακαδόρους», για να υποστηρίξουν τη δική τους πρόταση ή να οχλήσουν όσους είχαν αντίθετη άποψη.
Επειδή η ομιλία τους ήταν ισχυρή και είχε αποτέλεσμα, όσοι νέοι φιλοδοξούσαν να αυξήσουν την επιρροή τους και μπορούσαν να ανταποκριθούν στα σημαντικά ποσά που απαιτούνταν, απευθύνονταν στους Ρήτορες.
Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, η Ρητορική δεν ήταν επιστήμη ή τέχνη, ήταν απλώς ένα όργανο απάτης στον, χωρίς ηθικούς φραγμούς, αγώνα του δημόσιου βίου. Ο ρήτορας, ακούσια ή εκούσια οδηγούνταν στην απάτη αφού δεν ενδιαφερόταν για την αλήθεια αλλά μόνο για την νίκη κατατροπώνοντας τους αντιπάλους του. Αν αυτό σας θυμίζει κάτι από την έκφραση μερικές φορές της σημερινής Πολιτικής, θα συμφωνήσω.
Η ΛΕΞΗ
Υπουργός
Υπουργός είναι ο ανώτατος κρατικός λειτουργός που ασκεί την εκτελεστική εξουσία έχοντας την ευθύνη ενός υπουργείου και μαζί με άλλους υπουργούς και τον πρωθυπουργό συγκροτούν την Κυβέρνηση μιας χώρας. Είναι σύνθετη λέξη που αποτελείται από την πρόθεση ὐπό και το ουσιαστικό ἒργον.
Τη λέξη την συναντάμε ήδη τον 5ο αι. π.Χ. στον Ηρόδοτο, στ. 1.137, 5 -6 και στον Αισχύλο 6ος/5ος αι. π.Χ., Χοηφ. 958-9, με την έννοια του υπηρέτη, του βοηθού. Προέρχεται από το αρχαίο ρήμα υπουργέω -ώ (υπηρετώ, βοηθώ, συντρέχω, προσφέρω υπηρεσίες σε κάποιον). Στον Ηρόδοτο εντοπίζουμε τη φράση «χρηστὰ ὑπουργέω» με τη σημασία του «παρέχω καλή υπηρεσία».
Στην Ελλάδα, οι υπουργοί προτείνονται από τον Πρωθυπουργό, ο οποίος είναι ο πρόεδρος της Κυβέρνησης και διασφαλίζει την ενότητά της. Προτείνει τον διορισμό και την παύση των μελών της Κυβέρνησης, όπως και των Υφυπουργών, ασκεί μαζί τους την εξωτερική, την αμυντική, την οικονομική, την κοινωνική και την εσωτερική πολιτική της χώρας και προεδρεύει στο Υπουργικό Συμβούλιο. Ο ίδιος και οι υπουργοί διορίζονται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Στις ΗΠΑ, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στο Πουέρτο Ρίκο αντί του Υπουργός χρησιμοποιείται ο όρος Γραμματέας. Αλλά και στην Ελλάδα μέχρι τον 19ο αιώνα χρησιμοποιήθηκε η λέξη Μινίστρος* αντί του Υπουργός μέχρι που ο όρος επανήλθε με την ίδρυση του νεότερου ελληνικού κράτους.
Στα Ιταλικά ministro, στα Λατινικά και Αγγλικά minister και στα Γαλλικά ministre, οι λέξεις δηλώνουν τον υπηρέτη και αργότερα τον Κρατικό Λειτουργό. Τον 16ο αιώνα απέκτησε τη σημασία «σύμβουλος τού βασιλιά».
Στις νεολατινικές γλώσσες χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει τον «υπηρέτη του Θεού / της εκκλησίας». Μία άλλη λέξη της Άπω Ανατολής, η ιαπωνική λέξη σαμουράι (samurai) πριν αποκτήσει την έννοια «ευγενής πολεμιστής» και «ιππότης», δήλωνε τον υπηρέτη από το ρήμα Samurafi (υπηρετώ).
Η λέξη «Υπουργείον» εμφανίζεται στην ελληνική γλώσσα το 1824 έχοντας κυρίως περιληπτική σημασία : Κυβέρνηση ή το σύνολο των Υπουργών. Στο τέλος τού 19ου αιώνα ο Κουμανούδης καταγράφει τη λέξη λειτουργείον ως μετάφραση τού γαλλικού ministere (υπουργείο) όπου φαίνεται άμεση αναφορά στην αρχική σημασία τής λέξης λειτουργία (δημόσια υπηρεσία).
ΗΡΩ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ
* «Ναὶ, κἄποιος μινίστρος, μέγας τόσον εἰς τὴν ἀξίαν, ὅσον εἰς πεῖρας, καὶ πολιτικὴν σοφίαν, τὴν γνώμην του τέλος πάντων σταθηρὰν νὰ ἔδειξεν, ὅτι κα’τ οὐδένα τρόπον ἠμποροῦν οἱ Μουσουλμάνοι, μὲ κανέναν δίκαιον τὶ ποτὲ ὀπίσω νὰ ζητήσουν, ὡς αἴτιοι τοῦ πολέμου, καὶ μάλιστα νενικημένοι ὄντες». (Ἐφημερίς Nro.1 έν Βιέννῃ τῇ 31.Δεκεμβρίου 1790).
ΠΗΓΕΣ
ΛΕΞΙΚΟ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ – LIDDELL & SCOTT
ΛΕΞΙΚΟ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ – ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ
Μ.Β. ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ, Η ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ – ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ, ΗΡΑΚΛΕΙΟ 1999
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ 1770-2000 – ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ – ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, 2003
ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Β. – ΜΕΓΑ ΛΕΞΙΚΟΝ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ἙΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ – ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ, Α΄ ΕΚΔΟΣΗ 1930-1950.
