10/10/2024
8 oκτωβρίου 1969
Στις 8 οκτωβρίου 1969, σε ανάμνηση της δεύτερης επετείου από το θάνατο του Τσε Γκεβάρα, μια ομάδα μελών του MLN-Tupamaros παίρνει στην κατοχή της τον αστυνομικό σταθμό της πόλης Pando (περίπου 30 χιλιόμετρα από την πόλη του Μοντεβιδέο), τον στρατώνα των πυροσβεστών, το τηλεφωνικό κέντρο και απαλλοτριώνει τρεις τράπεζες.
«… Θυμάμαι στις 8 οκτωβρίου 1969, για την κατάληψη του Pando, έφτασαν 49 μαχητές του Κομάντο Τσε Γκεβάρα, όλοι από το MLN. Θυμάμαι τον Jorge Salerno και κλαίω ακόμη τον θάνατο του λόγω των δέκα σφαιρών που του πήραν τη ζωή, λόγος για τον οποίο δεν τραγουδά με την αγαπημένη του κιθάρα.
Και ο Ricardo Zabalza έπεσε αλλά γνώριζε ότι εκείνος ήταν ο λόγος για τον οποίον είχε τόσο πολύ αγωνιστεί. Τα λόγια που δεν συμπίπτουν με πράξεις δεν έχουν αξία. Χαιρετούμε τον Alfredo Cultelli, που στα 18, έδωσε τη ζωή του για την υπόθεση όλων των καταπιεσμένων, το όνομά του γράφτηκε μαζί με εκείνο άλλων αγαπημένων ανδρών…». (Απόσπασμα μνήμης πεσόντων νεαρών).
Σε σχέση με εκείνη την εποχή, ο Julio Marenales, ιστορικός ηγέτης του MLN-T υπογραμμίζει: «Δεδομένης της νέας κατάστασης που είχε προκύψει, το MLN ξεκίνησε μια επιχειρησιακή κλιμάκωση που οδήγησε στην κατάληψη της πόλης Pando.
Στην επιχείρηση αυτή πήρε υπό την κατοχή του την Πυροσβεστική, το τηλεφωνικό κέντρο, τρεις τράπεζες από τις οποίες απαλλοτριώθηκαν τα χρήματα και το Αστυνομικό Τμήμα, όπου καταγράφηκε ανταλλαγή πυροβολισμών με τραυματισμούς και έναν θάνατο από πλευράς της Αστυνομίας.
Η επιχείρηση, που εξελίχθηκε καλά στο πρώτο της μέρος, μετατράπηκε σε μια στρατιωτική αποτυχία λόγω των λαθών που έγιναν στην υποχώρηση. Τρεις αγωνιστές σκοτώνονται και τριάντα συλλαμβάνονται.
Παραδόξως, με την επιχείρηση Pando συνέβη ένα φαινόμενο παρόμοιο με αυτό της 22ας δεκεμβρίου 1966 [1]. Η στρατιωτική ήττα ακολουθήθηκε από την πολιτική ανάπτυξη.
Αυτή η ανάπτυξη που σημειώθηκε μετά το Pando σημάδεψε τελικά την οργάνωση και ήταν ένας από τους παράγοντες που συνέβαλαν στην μετέπειτα ήττα της. Μια τέτοια επιταχυνόμενη ανάπτυξη δεν επέτρεψε την επαρκή εκπαίδευση των παράνομων μαχητών.
Αυτό δεν ήταν μόνο εσωτερικό, αλλά και εξωτερικό πρόβλημα. Άρχισαν να εμφανίζονται οι CAT (Επιτροπές Υποστήριξης στους Τουπαμάρος). Μερικές από αυτές τις CAT είχαν επαφές με την Οργάνωση, αλλά πιθανότατα η πλειοψηφία ήταν «άγριες», που έδρασαν με αυτόνομο τρόπο, ενσωματωμένες διαισθητικά στις στρατηγικές γραμμές του MLN.
Αυστηρά μιλώντας, το Εθνικό Απελευθερωτικό Κίνημα-Τουπαμάρος πραγματοποίησε επιχειρήσεις ανεφοδιασμού και ένοπλης προπαγάνδας ενώ ο ανταρτοπόλεμος, από την άλλη πλευρά, είναι μια μορφή στρατιωτικής δράσης. Στόχος του είναι να καταστρέψει τις ζωντανές και υλικές δυνάμεις του εχθρού.
Το MLN εξέταζε μια στρατηγική πολιτικής συσσώρευσης. Διέφερε από την υπόλοιπη παραδοσιακή αριστερά στη μεθοδολογία της πολιτικής δράσης. Το MLN ήταν δομημένο σε φάλαγγες, οι οποίες αριθμούσαν περίπου 100 άτομα, εκτός από αυτή που ονομαζόταν «η περιφέρεια υποστήριξης» κάθε φάλαγγας.
Η οργανωτική αρχή ήταν οι ομόκεντροι κύκλοι. Στο κέντρο, στον πιο εσωτερικό πυρήνα, υπήρχε η οργάνωση, εξωτερικά οι κύκλοι διευρύνονταν και οι σχέσεις τους χαλάρωναν.
Η ανάγκη για αύξηση της πολιτικής δουλειάς ανάγκασε την οργάνωση μιας πολιτικής δομής. Ονομαζόταν Φάλαγγα 70. Αυτή η φάλαγγα, με τη σειρά της, ήταν εκείνη που είχε τη σύνδεση με ένα νομικό σώμα που δημιουργήθηκε, και που ήταν συνιδρυτής του αριστερού συνασπισμού Frente Amplio.
Αυτή η οργάνωση ονομαζόταν Ανεξάρτητο Κίνημα της 26ης Μαρτίου, από την ημερομηνία κατά την οποία δημιουργήθηκε το Frente Amplio. Τον απρίλιο του 2009 τοποθετήθηκε μια πλακέτα στο Liceo n. 1 της πόλης Minas (πρωτεύουσα του διαμερίσματος Lavalleja, 100 χλμ. από το Μοντεβιδέο) που θυμίζει τον Ricardo Zabalza:
«Ο Ricardo Zabalza Waksman έζησε εδώ από το 1948 έως το 1969. Ήταν μέρος της ομάδας νέων ιδεαλιστών και ονειροπόλων που ήθελαν μια καλύτερη χώρα όπως ονειρευόταν ο Artigas. Εντάχθηκε στους MLN Tupamaros
. Συμμετείχε στη λεγόμενη Κατάληψη του Πάντο και τραυματίστηκε στην περιοχή της Capra, έπεσε στο έδαφος αιμορραγώντας με πολλά τραύματα, εκτελέστηκε με πυροβολισμό στο πίσω μέρος του κεφαλιού από στρατιώτη που είχε λάβει την εντολή από ένα συνταγματάρχη.»
«Αν σήμερα τραγουδώ για το χθες της νεκρής πέτρας και ξυπνάω τις μνήμες της Θήβας, είναι επειδή το παρόν αναδύεται στο παρελθόν σου». Τσε Γκεβάρα
Μπορείτε να δείτε “A medio siglo de la Toma de Pando: actos, denuncias y revisionismo histórico-Μισός αιώνας μετά την κατάληψη του Πάντο: πράξεις, καταγγελίες και ιστορικός ρεβιζιονισμός | | Portal Explica”:
Στις 22 Δεκεμβρίου 1966 έπεσε σε μάχη ο πρώτος Τουπαμάρο, Carlos Flores.
… ας μιλήσουμε για αναμνήσεις
παγιδευμένοι στο συναίσθημα,
η μια είναι για τον Κάρλος Φλόρες
πρώτο νεκρό Τουπαμάρο
και για τον Mario Robaina
το λέω με μεγάλη εκτίμηση.
η αντάρτικη αφοσίωση
της Λατινικής Αμερικής…
Judith Reyes
Τον δεκέμβριο του 1966, στο πλαίσιο της προετοιμασίας μιας επιχείρησης για αυτοχρηματοδότηση, σημειώθηκε αντιπαράθεση με την Αστυνομία κατά την οποία σκοτώθηκε ένας σύντροφος. Άρχισαν να γίνονται συλλήψεις φίλων εκείνου του συντρόφου, μεταξύ των οποίων λογικά υπήρχαν μέλη του MLN-T.
Η διοίκησή του έκρινε ότι από άποψη ασφαλείας ήταν απαραίτητο να περάσουν αρκετοί σύντροφοι στην παρανομία. Αυτό το γεγονός συνέβη στις 22 Δεκεμβρίου 1966. Από εκείνη την ημερομηνία και μετά, με την πάροδο των ημερών, περίπου 22 σύντροφοι πέρασαν στην παρανομία.
Η Αστυνομία έκανε έφοδο σε χώρους, σε έναν από τους οποίους άλλος σύντροφος έχασε τη ζωή του σε αντιπαράθεση. Όλες οι υποδομές που είχαν δημιουργηθεί διαλύθηκαν.
Πρέπει να προσθέσουμε την απώλεια των σπιτιών των συντρόφων και των συντροφισσών που πέρασαν στην παρανομία, πως αν και οι οικογένειές τους αγνοούσαν αυτές τις δραστηριότητες, για πολλούς σκοπούς τα σπίτια ήταν χρήσιμα.
Υπήρξε μια πολύ δύσκολη στιγμή που μπόρεσε να ξεπεραστεί χάρη στην αλληλεγγύη ανθρώπων που δεν ήξεραν πραγματικά τι ήταν αυτή η οργάνωση η οποία εμφανίστηκε ξαφνικά στο κοινό.
Πριν από αυτό το γεγονός στις 22 δεκεμβρίου, είχε δράσει χρησιμοποιώντας το όνομα Tupamaros, αλλά έμοιαζε περισσότερο σαν μια ομάδα παρά μια δομημένη οργάνωση. Η Οργάνωση είχε προγραμματίσει μια πολύ προσεκτική ανάπτυξη, λαμβάνοντας υπόψη ότι για να εισέλθει και να ενσωματωθεί σε μια παράνομη οργάνωση κάποιος, είναι απαραίτητο να μάθει τους κανόνες της παράνομης λειτουργίας, οι οποίοι είναι πολύ αυστηροί.
Το γεγονός του δεκεμβρίου επέβαλε μια πλήρη αλλαγή προσέγγισης. Θεωρήθηκε ότι η πολιτική δουλειά και η ανάπτυξη ήταν αναγκαία, ως μόνος τρόπος για να εξασφαλιστεί η συνέχεια της
Οργάνωσης. Το πρώτο έργο που χρίζεται απαραίτητο ήταν να φτιάξουμε ξανά μια ελάχιστη υποδομή, αφού δεν ήταν σωστό να ξεκινήσουμε πολιτική δουλειά με τους ντόπιους που μας είχαν δώσει αλληλεγγύη.
Στα λουτρά άρχισαν να κατασκευάζονται καμπίνες γιατί ήταν η περιοχή όπου υπήρχαν λιγότερες δυσκολίες στην απόκτηση γης. Επιπλέον, η κατασκευή των καμπινών παρείχε την κατάλληλη κάλυψη για να περάσουμε απαρατήρητοι.
Άρχισε μια αργή ανάπτυξη τόσο σε υποδομές όσο και σε αριθμούς. Μια νέα βάση εγκαταστάθηκε στην περιοχή που ονομάζεται Pajas Blancas. Αυτή η βάση έγινε γνωστή ως «Marquetalia».
Αργότερα δημιουργήθηκε μια άλλη βάση κοντά στην πόλη Pando. Ενώ χτίζονταν αυτή η υποδομή, η Οργάνωση παρέμεινε ανενεργή για ένα διάστημα. Ο στρατηγός Gestido είχε κερδίσει τις εκλογές, ένα πρόσωπο με τη φήμη του ειλικρινούς και τίμιου, ο οποίος είχε γεννήσει ελπίδες σε πολλούς ανθρώπους. ήταν απαραίτητο να περιμένουμε τη φθορά του.
Όμως η αναμονή δεν άργησε γιατί αυτός ο άνθρωπος πέθανε και τον διαδέχθηκε ο αντιπρόεδρος Pacheco Areco. Ο Pacheco Areco έδρασε με πολύ βαρύ χέρι. Κυβέρνησε με μόνιμα μέτρα Άμεσης Ασφάλειας, δηλαδή, Κατάσταση Πολιορκίας. Ήταν μια συγκαλυμμένη δικτατορία. Είχε την ικανότητα να μην διαλύσει τη Βουλή, αλλά την αγνόησε εντελώς και κυβερνούσε με διάταγμα.
Μαρτυρία του Julio Marenales
Οι πρωταγωνιστές, οι συμμετέχοντες ή/και οι συγγραφείς παρέχουν περισσότερες πληροφορίες που επιβεβαιώνουν τα δημοσιογραφικά αρχεία της εποχής, μεταξύ αυτών σημειώνονται:
| “ΠΕΜΠΤΗ 22 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1966 Όλα ήταν έτοιμα. Πολλές ομάδες δράσης συγκεντρώνονταν καθώς έπεσε η νύχτα της 21ης… Η διοίκηση της επιχείρησης λειτουργούσε στο διαμέρισμα των Arrascaeta και Rivera… …Ένα από αυτά ήταν ένα μεγάλο φορτηγάκι σε άριστη κατάσταση, κατασχέθηκε λίγες εβδομάδες πριν και υπήρξε αρκετά καλά καμουφλαρισμένο… φορτηγό “No 1”… Λίγο πριν τα ξημερώματα ξεκινά η ανάπτυξη, χρονομετρημένη… Ένα άλλο πλήρωμα φτάνει στο μηχανολογικό εργαστήριο του José L. Terra. Βγάζουν με μεγάλη φυσικότητα ένα φορτηγάκι (το «Νο. 2»)… Το αρχικό του χρώμα ήταν γαλάζιο… Έχει καμουφλαριστεί ελαφρά και έχει θωρακιστεί με μπετόν στο πίσω μέρος… … Το φορτηγάκι 1, στο οποίο υπάρχουν δύο άνδρες, ακολουθεί πολύ διακριτικά το φορτηγό 2 στο οποίο υπάρχουν τέσσερις… Το φορτηγάκι 2 πρέπει να παραλάβει το πέμπτο μέλος του πληρώματος. Ο πέμπτος δεν φτάνει στην ώρα του για το ραντεβού… Τέλος, ο καθυστερημένος εμφανίζεται να περπατά γρήγορα. Ο Κάρλος Φλόρες… Στο στήθος του, ένα λευκό μπλουζάκι με το σύμβολο της Χριστιανικής Ένωσης Νέων… Το φορτηγάκι 2 τον πλησιάζει και μετά βίας σταματά να κινείται για να μπει στο πίσω μέρος όπου βρίσκονται ήδη δύο σύντροφοι… …ξαφνικά ο οδηγός βλέπει ένα περιπολικό να προχωρά αργά κατά μήκος του Gral. o Flores στα όρια του κυκλικού κόμβου, σταματά με την ξεκάθαρη πρόθεση να κλείσει το δρόμο. Ήδη κοντά στο περιπολικό, το φορτηγάκι επιταχύνει παραδόξως… … οι σύντροφοι από το κουβούκλιο ρίχνουν πολλές χειροβομβίδες στο περιπολικό… Φτάνοντας ξανά στο Burgues, ερχόμενοι για τον Antonio Machado, όσοι βρίσκονται στην καρότσα βλέπουν την άδεια έκταση… Ο οδηγός και ο συνοδηγός -το φορτηγάκι έχει πρακτικά σταματήσει – τρέχουν προς το χωράφι όπου είναι ήδη, σταματημένος και ήρεμος, δείχνοντας το Μάουζερ του, στο πόδι, ένας από τους συντρόφους του σπιτιού κάλυψης. Ένας άλλος από τους συντρόφους από το σπίτι κατεβαίνει πυροβολώντας με το Uzi σε σύντομες ριπές… σταματάει ένα σκούτερ, ο οδηγός του δεν μπορεί να πιστέψει αυτό που βλέπει, του δείχνει το όπλο, ανεβαίνει στην πλάτη και τον διατάζει να κατευθυνθεί προς το Κέντρο. …- Ένας σύντροφος, τουλάχιστον, σκοτώθηκε. Το ίδιο διαμέρισμα των Arrascaeta και Rivera ήταν το επίκεντρο για την περίπτωση απόσυρσης… Περιμέναμε τους άλλους δύο: Carlos Flores ή Neill Tachi… Στην πλαγιά, κουρασμένο, είδαμε τον Neill να έρχεται… Είχε κατέβει από το σκούτερ μόνο για να μπει σε ένα ταξί… Μάθαμε αργότερα αυτά που συνέβησαν. Ένας φίλος του ιδιοκτήτη του φορτηγού που κατασχέσαμε πρόσφατα το αναγνώρισε στο Gral. ο Flores στο Propios αναγνωρίστηκε από τους αστυνομικούς του περιπολικού. …Το πρόσωπο του Κάρλος Φλόρες… ήταν γνωστό λόγω των δραστηριοτήτων του στον Χριστιανικό Σύλλογο. Πήγαν στο σπίτι του για να ερευνήσουν, η αστυνομία βρήκε εκεί 10 κοντά όπλα και γραπτό υλικό που την οδήγησαν,…, στη βάση Eduardo Pinela…».(Fernández Huidobro, 1994, Historia de los Tupamaros. Tomo 3: el MLN Montevideo, Uruguay, TAE Editorial, σελ 55-64).“Στις 14 δεκεμβρίου, οι τουπαμάρος έκλεψαν ένα γαλάζιο φορτηγάκι Chevrolet με κλειστή καρότσα από τον κήπο ενός σπιτιού που βρίσκεται στις Yaguaneses και τον παραλιακό δρόμο της Punta Gorda,… Το πήγαν στο εργαστήριο του José L Tera, για να το μετατρέψουν, φρόντισαν να θωρακίσουν την πίσω πόρτα με σκυρόδεμα… η οικονομία του MLN πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και το όχημα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί σε μια επιχείρηση αυτοχρηματοδότησης: την πληρωμή μισθών και μπόνους της Funsa… Το φορτηγάκι χρησίμευσε ως στήριγμα στην επιχείρηση -με πέντε άνδρες μέσα-, μαζί με ένα άλλο πολύ καλά καμουφλαρισμένο, στο οποίο ταξίδευαν δύο τουπαμάρος. Επίσης, στο σχέδιο ενεργούσαν ένα νόμιμο αυτοκίνητο, μια μοτοσυκλέτα,… Όταν κατευθυνόταν προς τη θέση αναμονής του – σύμφωνα με το σχέδιο – το φορτηγάκι αναγνωρίστηκε από έναν από τους καλεσμένους σε εκείνο το μπάρμπεκιου στην Punta Gorda, ο οποίος ειδοποίησε αμέσως την αστυνομία. … Ταξίδευαν κατά μήκος του Propios προς τα βόρεια, κατευθυνόμενοι προς τον κυκλικό κόμβο στο Gral. ο Φλόρες. Εκεί, ένα περιπολικό με ανοιχτές τις πόρτες του είχε διασχίσει το δρόμο:… Και το φορτηγάκι επιταχύνει κατά μέτωπο, αποφεύγοντας την περιπολία… με το περιπολικό από πίσω, στο οποίο οι τουπαμάρος ρίχνουν χειροβομβίδες… Το άλλο φορτηγάκι και η μοτοσυκλέτα των επαναστατών αρχίζουν να κυνηγούν το περιπολικό. Ένα τροχόσπιτο προχωρά μέσα από τις διασταυρούμενες σφαίρες… -οι τουπαμάρος χρησιμοποιούν πιστόλια 7,63 Mauser (sic) και ένα Uzi 9 χιλιοστών-… συνεχίζει ένα τετράγωνο μέχρι τη λεωφόρο Burgues όπου βλέπουν μια άδεια έκταση… Φρενάρουν. Μερικοί τουπαμάρος ξεπηδούν από την καρότσα… Κάποιοι αντάρτες τρέχουν μέσα στο χωράφι… Ο Κάρλος Φλόρες και ο αργεντινός Nell Tacchi είναι αυτοί που παρέμειναν αντιστεκόμενοι στις σφαίρες για να επιτρέψουν τη διαφυγή. Σαν εισβολή μολύβδινων ακρίδων, τα πολεμοφόδια της αστυνομίας ταξιδεύουν ίσια και θανατηφόρα… χτυπούν τον Φλόρες στο κεφάλι… ήταν είκοσι τριών ετών, παντρεμένος και πατέρας τριών παιδιών. Ο Nell κατάφερε να ξεφύγει. Σταμάτησε μια μοτοσικλέτα δείχνοντας τον Uzi του… Λίγες ώρες αργότερα έφτασε στο διαμέρισμα των Arrascaeta και Rivera, το ίδιο όπου ο Setelich έμενε με τον Sendic μέχρι λίγο μετά την επίθεση στην Banco de Cobranzas στο ισόγειο… Η αστυνομία εισέβαλε στο σπίτι του Flores, στη La Teja, και βρίσκει δέκα κοντά όπλα και έγγραφα του MLN. Πέφτουν η Bάση Pinela και οι εγκαταστάσεις του José L Terra: οι αστυνομικοί ανακαλύπτουν εκρηκτικά, όπλα και χάρτες του αποχετευτικού δικτύου του Μοντεβιδέο που οι αντάρτες μελετούσαν ως πιθανές διαδρομές για ασφαλείς μετακινήσεις και ενδεχόμενες διαφυγές μέσω υπόγειων περασμάτων.”.(Pernas, 2013, Comandante Facundo. El revolucionario Pepe Mujica, Montevideo, Uruguay, Prisa Ediciones, σελ 308-310).“… Το πρωινό της 22ας δεκεμβρίου ξεκινά ένα νέο και σημαντικό στάδιο στην οργάνωση. Στις 7:00 το πρωί τέθηκε σε λειτουργία ένας πολύπλοκος μηχανισμός που θα καταλήξει στην επίθεση επί των στελεχών της FUNSA που περνούσαν λίγα μέτρα από μια ανοιχτή πύλη, χωρίς όπλα και χωρίς φρουρά. Το φορτηγάκι Chevrolet κατευθύνθηκε προς Propios και Gral. ο Φλόρες στο δρόμο για να μαζέψει την επιχειρησιακή ομάδα, όταν εντοπίστηκε από φίλο του ιδιοκτήτη (το φορτηγάκι ήταν κλεμμένο), ο οποίος καλεί την αστυνομία. Ένα περιπολικό κατευθύνεται προς τη σκηνή, ξεκινώντας μια έντονη ανταλλαγή πυροβολισμών, η οποία κορυφώνεται στο Burgues και στο Bella Vista με το θάνατο του Carlos Flores, ο οποίος κρατούσε ένα πιστόλι Mauser 7.63 με κοντάκι, και το οποίο μπλοκάρει όταν έριξε την τρίτη σφαίρα στον άνδρα του περιπολικού και που έξυσε το κεφάλι του οδηγού αστυνομικού. Οι άλλοι δύο σύντροφοι είχαν και αυτοί Mauser που επίσης μπλοκάραν και ένα οπλοπολυβόλο Uzi των 9 χιλιοστών… Μια ξεχωριστή παράγραφος αξίζει στη χρήση χειροβομβίδων. Πετώντας τες με το όχημα σε κίνηση, εμπόδισαν την ρίψη τους σε ευάλωτα σημεία του περιπολικού,… Όταν η αστυνομία ταυτοποιεί τον νεκρό, αρχίζει να συλλαμβάνει τους οικογενειακούς του δεσμούς. Η γυναίκα του… καταγγέλλει αρκετούς φίλους, που συλλαμβάνονται. Δύο από αυτούς (Héctor Nieves και Araquel Saradanian)…Οι συλλήψεις των Raúl Rodríguez και Rivera Yic συμβαίνουν όταν τους επισημαίνουν οι Nieves και Saradanian…”.(Marius, 2015, Palabra de Amodio. La otra historia de los Tupamaros, Montevideo, Uruguay, Ediciones de la Plaza, σελ 250-251). |
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος infoaut.org
