16 Φεβρουαρίου 2024
Η είδηση της δραστικής μείωσης της κυκλοφορίας στα κανάλια του Παναμά και του Σουέζ, που προκλήθηκαν αντίστοιχα από την κλιματική αλλαγή και τον πόλεμο, δεν βρίσκονται στο επίκεντρο των μέσων ενημέρωσης.
Ακόμη λιγότερο ενδιαφέρουσα είναι η ανάπτυξη της κρίσης του νερού, η οποία πλέον δεν αφορά μόνο τον Νότο του κόσμου. Εν τω μεταξύ, οι χρηματιστηριακές αγορές συνεχίζουν να ανεβαίνουν, άλλωστε, το πλουσιότερο 1 τοις εκατό στον κόσμο έχει αυξήσει το μερίδιο του πλούτου του.
Όλα αυτά μεταφράζονται σε μια ολοένα και πιο επικίνδυνη επιβίωση για τους ανθρώπους που βρίσκονται κάτω. Στην πραγματικότητα, η επιτυχία του καπιταλισμού είναι διαφορετική. ο Raúl Zibechi το εξηγεί με αυτό τον τρόπο:
“Είμαστε ακόμα βυθισμένοι στα μικροπράγματα της καταναλωτικής και ναρκισσιστικής καθημερινότητας: το τελευταίο μοντέλο κινητού τηλεφώνου ή ρούχων. τον ποδοσφαιρικό αγώνα που παρακολουθούμε ως απλοί θεατές. την προεκλογική εκστρατεία που απλώς διασκεδάζει, περιορίζεται στο να μας κρατά απασχολημένους, αλλά δεν επιλύει τίποτα ουσιαστικό. Αυτός είναι ένας στρατηγικός θρίαμβος του καπιταλισμού…”
Στη Διώρυγα του Παναμά σημειώθηκε πτώση 30% στη ναυτική κίνηση, η οποία θα φτάσει το 50% τους επόμενους μήνες λόγω της τρομερής ξηρασίας που μαστίζει την περιοχή. Τους τελευταίους μήνες η κίνηση μειώθηκε από 35-40 σε 24 διελεύσεις την ημέρα (“La sequía prolonga la crisis en el canal de Panamá”). («Η ξηρασία παρατείνει την κρίση στo κανάλι του Παναμά»).
Η Διώρυγα του Σουέζ σημείωσε πτώση σχεδόν 50% τον ιανουάριο λόγω της στρατιωτικής επίθεσης της ομάδας Ansarullah εναντίον πλοίων που κατευθύνονται προς τα ισραηλινά λιμάνια (“Los ingresos del canal de Suez cayeron un 46% en enero de 2024”).
Αν και οι λόγοι είναι διαφορετικοί, η κλιματική αλλαγή και ο πόλεμος αντίστοιχα, και οι δύο συγκλίνουν εδώ και αρκετό καιρό, αναδεικνύοντας το παραλήρημα του συστήματος και την εγγύτητα στην κατάρρευση.
Ωστόσο, ακόμα κι αν η ανθρωπότητα βρίσκεται στο χείλος της αβύσσου, όπως είναι εμφανές σε αυτά τα χρόνια αδηφάγων πυρκαγιών και πολέμων εξόντωσης, τα χρηματιστήρια συνεχίζουν να ανεβαίνουν, επειδή το πλουσιότερο 1 ή 2 τοις εκατό ενδιαφέρεται ελάχιστα για τη ζωή, αρκεί να μην είναι η δική του.
Η υδατική κρίση συνεχίζει να αυξάνεται, καθώς καταναλώνουμε και σπαταλάμε όλο και περισσότερο νερό. Ένας στους τέσσερις κατοίκους του πλανήτη (2 δισεκατομμύρια άνθρωποι) υποφέρει από «υδατικό στρες» που λαμβάνει χώρα όταν μια χώρα ή μια περιοχή καταναλώνει περισσότερο νερό από αυτό που έχει στη διάθεσή της.
Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, ακόμη ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι θα βιώσουν υψηλό υδατικό στρες μέχρι το 2050. Οι περισσότερες από τις χώρες όπου αντιμετωπίζεται ήδη η κρίση του νερού ανήκουν στον Νότο του κόσμου (Χιλή, στη λατινοαμερικανική ήπειρο), αλλά υπάρχουν ήδη βόρειες περιοχές που αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα, όπως η Καλιφόρνια, η Ανδαλουσία και η Καταλονία. L’Atlante del Rischio Idrico Ο Ατλαντικός Χάρτης Υδατικού Κινδύνου δημοσιεύει έναν διαδραστικό χάρτη που επιτρέπει να παρακολουθούμε την κατάσταση οπουδήποτε στον πλανήτη. Το μισό Μεξικό είναι στα κόκκινα.
Στη ρίζα ορισμένων από αυτές τις κρίσεις θα μπορούσε να είναι η οικονομία, η οποία τείνει να συρρικνώνεται λόγω των δυσκολιών στον ενεργειακό εφοδιασμό, οι οποίες αντίθετα αναπτύσσονται.
Η Gail Tverberg, ειδική στο πετρέλαιο και το περιβάλλον, υποστηρίζει ότι οι οικονομίες είναι «διαλυτικές δομές» (μια έννοια που δημιουργήθηκε από τον νομπελίστα Ilya Prigogine) που καταναλώνουν ενέργεια, επεκτείνονται και, σε κάποιο σημείο, καταρρέουν.
Η Gail Tverberg εξηγεί ότι η παγκόσμια οικονομία κινείται από την ανάπτυξη στη μακροπρόθεσμη συρρίκνωση, αλλά όταν συμβαίνει αυτό «ο πλούτος του συστήματος κατανέμεται όλο και περισσότερο μεταξύ των πλουσίων και των ισχυρών», αφήνοντας πίσω τους λαϊκούς τομείς και τη μεσαία τάξη («το 2024 θα είναι μια κρίσιμη χρονιά για το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα») (“2024 Will Be a Critical Year for the Global Economic System”). Φυσικά, η υπερβολική συγκέντρωση του πλούτου είναι άλλη μια θηλιά στο λαιμό του οικονομικού συστήματος.
Πράγματι, το πλουσιότερο 1 τοις εκατό αύξησε το μερίδιό του στον πλούτο από 23 σε 32 τοις εκατό.
Σε αυτό το σημείο, η Tverberg επισημαίνει ότι αρχίζουν να εμφανίζονται ρωγμές στην παγκόσμια οικονομία, για διάφορους λόγους.
Πρώτον, επειδή οι πληθυσμοί τείνουν να αυξάνονται, αλλά οι πόροι που τους υποστηρίζουν δεν αυξάνονται. Παρεμπιπτόντως, η συγγραφέας δηλώνει ότι η μετάβαση στη βιώσιμη ενέργεια «ακούγεται πολύ τραβηγμένη» ενόψει της αυξανόμενης ζήτησης για ορυκτά καύσιμα, που οφείλεται λόγω ακριβώς του γεγονότος ότι η κλιματική αλλαγή απαιτεί διαρκώς αυξανόμενη κατανάλωση ενέργειας για να διατηρηθεί το σύνηθες στυλ καταναλωτικής ζωής..
Κατά δεύτερον, οι γραμμές ανεφοδιασμού υφίστανται διακοπές, κάτι που είναι «άλλο ένα σημάδι του γεγονότος πως η οικονομία φτάνει στα όριά της». Αυτό σημαίνει αγορά ακριβότερων προϊόντων, ένα ζήτημα που επηρεάζει τις αλυσίδες εφοδιασμού και τη σπανιότητα πόρων.
Τέλος, η Tverberg παρέχει δεδομένα σχετικά με τη μείωση της μεταποιητικής παραγωγής στον κόσμο με βάση δεδομένα που σχετίζονται με τις δεκαπέντε πιο βιομηχανικές χώρες.
Η πτώση είναι σημαντική στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη, την Ιαπωνία και την Αυστραλία. Μόνο στην Ινδία, τη Ρωσία και την Κίνα (με αυτή τη σειρά) δεν υπάρχει πτώση. «Εάν ο μεταποιητικός τομέας συρρικνώνεται, μπορούμε να περιμένουμε περισσότερες διακοπές στις γραμμές εφοδιασμού τους επόμενους μήνες και χρόνια» (Ibidem).
H Tverberg καταλήγει δηλώνοντας ότι θα υπάρχει περισσότερο δημόσιο χρέος και θα υπάρχουν μεγαλύτεροι κίνδυνοι υπερπληθωρισμού. Κατά τη γνώμη της, το σύστημα μοιάζει με έναν γέρο άνω των ογδόντα που μπορεί να σκοντάψει και να πέσει ανά πάσα στιγμή, αλλά δεν ξέρουμε πότε θα συμβεί αυτό.
Φαίνεται ξεκάθαρο ότι η περιβαλλοντική κρίση, η τάση προς συρρίκνωση των οικονομιών και ο πολλαπλασιασμός των πολέμων προϊδεάζουν κρίσιμες καταστάσεις για τους ανθρώπους που βρίσκονται στο κάτω μέρος, των οποίων η επιβίωση κινδυνεύει ολοένα και περισσότερο.
Πιστεύω ότι αυτά πρέπει να είναι τα κεντρικά ζητήματα που μας κρατούν σε εγρήγορση, που απασχολούν το χρόνο μας και τη δέσμευσή μας στους συλλογικούς χώρους. Αλλά τίποτα δεν απέχει περισσότερο από την αλήθεια.
Είμαστε ακόμα βυθισμένοι στα μικροπράγματα της καταναλωτικής και ναρκισσιστικής καθημερινότητας: το πιο πρόσφατο μοντέλο κινητού τηλεφώνου ή ρούχων. τον ποδοσφαιρικό αγώνα που παρακολουθούμε ως απλοί θεατές.
Την προεκλογική εκστρατεία που περιορίζεται να μας κρατά απασχολημένους, μας διασκεδάζει, αλλά δεν επιλύει τίποτα ουσιαστικό. Αυτός είναι ένας στρατηγικός θρίαμβος του καπιταλισμού: μας οδηγεί κατακέφαλα στην κατάρρευση καθώς κρατάμε τα μάτια μας καρφωμένα στην οθόνη, αγνοώντας την καταστροφή και τη σφαγή της ζωής.
Το δέκατο τέταρτο μέρος της πρόσφατης ανακοίνωσης του EZLN [Ζαπατιστικού Στρατού Εθνικής Απελευθέρωσης] quattordicesima parte del recente comunicato dell’EZLN [Esercito Zapatista di Liberazione Nazionale] το λέει με διάφανο τρόπο:
“Η πλειοψηφία του πληθυσμού δεν βλέπει ή δεν πιστεύει ότι η καταστροφή είναι πιθανή. Το κεφάλαιο έχει καταφέρει να ενσταλάξει το να βλέπουμε μοναχά το κοντινό-l’immediatismo, και τον αρνητισμό στον βασικό πολιτισμικό κώδικα όσων βρίσκονται στα χαμηλά, αυτών που βρίσκονται κάτω…”.
Μιχάλης ΄Μίκης’ Μαυρόπουλος Comune-info
