Την Κυριακή 24 Νοέμβρη γιορτάστηκε και στην Καβάλα η Μέρα της Εθνικής Αντίστασης. Μετά τη δοξολογία στην εκκλησία του Αγίου Παύλου αναγνώστηκε ο πανηγυρικός, από τον Στέλιο Ιγνατιάδη Εντεταλμένο Σύμβουλο Αθλητισμού και Απασχόλησης της ΠΑΜΘ- Περιφερειακό Σύμβουλο Καβάλας:
«Η ιστορία έχει δείξει ότι σε κρίσιμες για το έθνος στιγμές καταγράφονται γεγονότα που μέλλουν να σημαδέψουν την ιστορική συλλογική μνήμη. Γεγονότα, που απαιτούν την επιλογή μιας λύσης σε ένα δίλημμα. Ένα ΝΑΙ ή ένα ΟΧΙ!
Ας αναλογιστούμε δύο τέτοια γεγονότα:
9 Απριλίου, αρχές του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου. Το Βασίλειο της Δανίας παραδίδεται αμαχητί. Λέγεται ότι στον ίδιο χαμηλόβαθμο μοτοσικλετιστή αγγελιοφόρο που μετέφερε το τελεσίγραφο, επιδίδεται και το βασιλικό στέμμα ως πειστήριο της υποτέλειας στον κατακτητή. Ήταν ένα ΝΑΙ σε μια στιγμή της ιστορίας.
28 Οκτωβρίου 1940. Η Ελλάδα διαμέσου του τότε Πρωθυπουργού Ι. Μεταξά στον Ιταλό Πρέσβη διατρανώνει την είσοδό της στον πόλεμο. Αντί για την υποταγή διαλέγει τον θάνατο, τη δόξα, τη δικαίωση. Ήταν ένα ΟΧΙ σε μια άλλη στιγμή της ιστορίας.
Μόνο που αυτό το ΟΧΙ έμελλε να γίνει εμβληματικό, αιώνιο, υπεράνθρωπο, πανανθρώπινο! Το ΟΧΙ ενός λαού που φώτισε με το μεγαλείο της ψυχής του το έπος της Ηπείρου, τα οχυρά της Μακεδονίας, τον αιματηρό, μα ένδοξο αγώνα της Εθνικής Αντίστασης.
Σε τέτοιες συνθήκες όπου τα πάντα αλλάζουν, αποκτούν άλλες διαστάσεις, σχηματοποιούνται έξω από το σύνηθες και το πεπερασμένο, το εγχείρημα της Αντίστασης στέφεται με τον χαρακτηρισμό του αδιανόητου και του παράλογου. Μια πανίσχυρη και αδίστακτη τριπλή κατοχή που δεν μπόρεσε να κάμψει στο ελάχιστο την ελληνική καρδιά που ξεπερνάει κι αυτά ακόμη τα αριθμητικά δεδομένα. Ένα έθνος που περισσότερο κι από τον θάνατο μίσησε την υποτέλεια. Για τους Έλληνες, η Ελευθερία είναι το ύψιστο αγαθό. Δεν υπάρχουν ψευδεπίγραφα διλήμματα, δε νοείται ΟΧΙ στις θυσίες για την πατρίδα, γιατί δε νοείται ΝΑΙ στην υποδούλωση.
Με την Εθνική Αντίσταση ξαναζωντάνεψε το αρματολίκι στην Ελλάδα του 1940-1941. Από την πρώτη κιόλας μέρα φάνηκε το ποιόν της Ελληνικής ψυχής που θα αντιμετώπιζε ο κατακτητής που σφραγίζεται από δύο νέες θυσίες: Η συγγραφέας Πηνελόπη Δέλτα παίρνει δηλητήριο τις 27 Απριλίου 1941, στην είδηση της εισόδου των Γερμανών στην Αθήνα. Λίγη ώρα αργότερα ο νεαρός εύζωνας Κωνσταντίνος Κουκίδης, διατασσόμενος από τους εισβολείς στην Ακρόπολη να υποστείλει την Ελληνική σημαία, τυλίγεται με αυτήν και πέφτει στο κενό από τον ιερό βράχο. Η διαταγή των Γερμανών, εφεξής να αναρτάται η Ελληνική σημαία δίπλα στη Γερμανική. Ένα μήνα αργότερα η διαταγή δημοσιεύεται στη βρετανική Daily Mail.
Εκείνες τις πρώτες μέρες δεν πρέπει να λησμονηθεί και η στάση του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Χρύσανθου Φιλιππίδη οποίος δήλωσε:
Δεν μπορώ να ορκίσω Κυβέρνηση προσβληθείσα από τον εχθρό, εμείς γνωρίζουμε ότι τις κυβερνήσεις τις ορίζει ο λαός ή ο Βασιλεύς. Πώς ζητάτε να ορκίσω κυβέρνηση υποδειχθείσα υπό του εχθρού; Διά να είναι όργανόν των;
Το μούδιασμα των πρώτων σκοτεινών ημερών της κατοχής όμως κάποτε υποχωρεί, και ο Λαός αρχίζει να αντιδρά και να οργανώνεται.
Στις 11 Σεπτεμβρίου 1941 αναγγέλλεται η ίδρυση του «Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου» (ΕΔΕΣ). Την πολιτική ηγεσία του ΕΔΕΣ διευθύνει ο θρυλικός στρατηγός Νικόλαος Πλαστήρας, με στρατιωτικό αρχηγό, τον στρατηγό Ναπολέοντα Ζέρβα. Λίγο αργότερα, ιδρύεται η «Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση» (ΕΚΚΑ) του συνταγματάρχη Δημητρίου Ψαρού. Ενώ στις 27 Σεπτεμβρίου 1941 ακολουθεί η ίδρυση του «Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου» (ΕΑΜ).
Ωστόσο, το πρώτο μαζικό γεγονός αυθόρμητης Αντίστασης του λαού, ξεσπά αυθόρμητα εκεί που ίσως δε θα το περίμενε κανείς, στην περιοχή της Μακεδονίας, εκεί όπου οι Βουλγαρικές δυνάμεις κατοχής από την πρώτη κιόλας ώρα άρχισαν να μεθοδεύουν με ωμότητα τον εθνικό αφελληνισμό των κατοίκων. Στις 29 Σεπτεμβρίου 1941 ο λαός της Δράμας και των γύρω χωριών εξεγείρεται και καταλύει τις βουλγαρικές αρχές. Η αυθόρμητη αυτή εξέγερση, καταπνίγεται από τους Βουλγάρους που εκτελούν ομαδικά 3.000 πατριώτες στην πόλη της Δράμας και στο Δοξάτο.
Τα φρικτά αντίποινα του κατακτητή, όσο και αν προβάλλονταν ως αντικίνητρα στην ένοπλη αντιστασιακή δράση, δε φαίνεται ότι στάθηκαν ικανά να την αποτρέψουν. Κατά μέσον όρο για τα επόμενα τριάμισι χρόνια κάθε δυο μέρες ένα χωριό στην Ελλάδα καίγεται, και οι κάτοικοί του αποδεκατίζονται… ο φόρος αίματος είναι πολύ βαρύς. Η πατρίδα μας βιώνει μια ιστορική καταστροφή, με τον παραγωγικό ιστό της να διαλύεται ολοσχερώς, και τον πληθυσμό της να υφίσταται απώλειες 10% επί του συνόλου. Μια καταστροφή για την οποία οι αυτουργοί και, φυσικά, οι υπόχρεοι σε ογκώδεις πολεμικές αποζημιώσεις, 70 και πλέον χρόνια μετά, εξακολουθούν να αδιαφορούν…
Στην περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας, γνωστότερος αντιστασιακός αρχηγός ήταν ο Αντώνιος Φωστερίδης (Τσαούς-Αντών) με έδρα το όρος Λεκάνη. Ο Φωστερίδης, πρώην αγροφύλακας από το χωριό Κρηνίδες και γιος αντάρτη του Πόντου, απέκτησε το πολεμικό ψευδώνυμο ”Τσαούς» -λοχίας στα Τούρκικα-, λόγω του βαθμού του στον στρατό. Ο Πόντιος οπλαρχηγός πολέμησε σκληρά τους Βουλγάρους και αντιστάθηκε όσο περισσότερο μπορούσε, όπως και όλοι οι άλλοι αντιστασιακοί της περιοχής μας.
Κορυφαία στιγμή της εθνικής αντίστασης στην βουλγαροκρατούμενη περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης ήταν η μάχη της γέφυρας των Παπάδων (που τότε ήταν ένας μικρός οικισμός κοντά στο χωριό Σιδηρόνερο της Δράμας) στον ποταμό Νέστο, στις 7 με 11 Μαΐου του 1944. Η μάχη αυτή είναι μια από τις σημαντικότερες της ελληνικής Εθνικής Αντίστασης κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Έληξε νικηφόρα για τους Έλληνες, στοίχισε την ζωή εκατοντάδων Βουλγάρων στρατιωτών και προξένησε τον φόβο και τον τρόμο των κατακτητών απέναντι στα ελληνικά ένοπλα αντάρτικα σώματα. Πρόκειται για μια ιστορική νίκη των ανδρών των Εθνικών Απελευθερωτικών Ομάδων (ΕΑΟ) και την μεγαλύτερη επιτυχία του Αντάρτικου στην περιοχή.
Στις 29 Ιουλίου του 1944 στον Πλαταμώνα Καβάλας ο ΕΛΑΣ, με εντολή του Λογαχού Κωσταντάρα, εξαπέλυσε επίθεση ενάντια στις Βουλγαρικές δυνάμεις, τους διέλυσαν, τους έτρεψαν σε φυγή, αφήνοντας πολλούς νεκρούς, τραυματίες και αιχμαλώτους και πολλά εφόδια στο πεδίο της μάχης. Η μάχη κράτησε πέντε ώρες, με αρκετές απώλειες για τον Βουλγαρικό στρατό. Ήταν η μεγαλύτερη μάχη του ΕΛΑΣ στην Ανατολική Μακεδονία.
Θα πρέπει όμως, να μην λησμονούμε την προσφορά όλων των αντιστασιακών σε όλα τα μέρη της Ελλάδας. Ξεχωριστή ιστορική στιγμή για το έθνος μας η ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοποτάμου, που πραγματοποιήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 1942, με κοινή δράση του ΕΛΑΣ (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός) και του ΕΔΕΣ (Ελληνικός Δημοκρατικός Εθνικός Στρατός) υπό τον συντονισμό του Συνταγματάρχη Έντι Μάγιερς. Εκατόν είκοσι αντάρτες του ΕΛΑΣ, υπό τον Άρη Βελουχιώτη και εξήντα πέντε αντάρτες του ΕΔΕΣ ,υπό τον Ναπολέοντα Ζέρβα υλοποίησαν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο ένα καίριο πλήγμα στον ανεφοδιασμό του εχθρού.
Κάθε μέρος της χώρας μας έχει να περηφανευτεί για γεγονότα ανιδιοτελούς και άδολης αντίστασης, στιγμές που ξεχείλιζε η ανθρωπιά και η στήριξη στον ανώνυμο και άγνωστο «αδελφό» που πεινούσε ή κινδύνευε. Θα ήταν ουτοπικό να πιστεύουμε ότι οι φωτεινές σελίδες της προσφοράς της Αντίστασης δεν έχουν και τις σκοτεινές κηλίδες του εθνικού διχασμού. Οι σχέσεις όμως αδελφοσύνης που αναπτύχθηκαν, η ανιδιοτελής στήριξη με κίνδυνο της ζωής στον όποιον διωκόμενο από τις δυνάμεις κατοχής, στον αντάρτη, στον ξένο φαντάρο ή στον Εβραίο φυγά που κρυβόταν, όλα αυτά πρέπει να ενεργήσουν διδακτικά στην μνήμη την δική μας και των επερχόμενων γενεών.
Η Εθνική Αντίσταση αποτελεί μια διαχρονική πηγή έμπνευσης και καθοδήγησης. Τα ιδανικά της μας υπενθυμίζουν ότι η ελευθερία δεν είναι δεδομένη, αλλά κατακτιέται με αγώνα και θυσίες.
Αιδεσιμότατε,
Κυρίες & Κύριοι,
Ολοκληρώνοντας, ας είναι Αιωνία η μνήμη των πεσόντων αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης και φωτεινό ας παραμένει πάντα το παράδειγμά τους.
Ζήτω η Ελλάδα!
Ζήτω η Εθνική Αντίσταση των Ελλήνων»!
