Ένα από τα πιο συχνά συμπτώματα το οποίο οδηγεί το παιδί στον παιδίατρο είναι ο βήχας. Ωστόσο, οι αιτίες του βήχα ποικίλουν και είναι λογικό να αποτελεί ανησυχητικό παράγοντα για τους γονείς.
Μολονότι τις περισσότερες φορές ο βήχας του παιδιού οφείλεται σε ιογενείς λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, δεν πρέπει να λησμονούμε το παιδικό άσθμα ως αιτία βήχα στα παιδιά καθώς η συχνότητα του ανέρχεται στο 10% στον παιδικό πληθυσμό της Ελλάδας.
Το παιδικό άσθμα ορίζεται ως η πιο συχνή χρόνια νόσος της παιδικής ηλικίας. Πρόκειται για μια χρόνια φλεγμονώδη νόσο που χαρακτηρίζεται από βρογχόσπασμο λόγω της στένωσης των αεραγωγών και της υπερπαραγωγής βρογχικών εκκρίσεων.
Στα περισσότερα παιδιά εκδηλώνεται πριν την ηλικία των 3 ετών. Είναι πλέον σαφές ότι οφείλεται σε συνδυασμό κληρονομικής προδιάθεσης και έκθεσης σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως λοιμώξεις του αναπνευστικού, αλλεργιογόνα (ακάρεα σκόνης, τρίχωμα ζώων, γύρεις, υγρασία), χημικούς παράγοντες (απορρυπαντικά, κάπνισμα) και έντονη κόπωση.
Το ερώτημα, λοιπόν, είναι πότε πρέπει να ελέγξουμε αν το παιδί μας έχει άσθμα και πως θα γίνεται η διάγνωση.
Ένα παιδί είναι πιθανό να πάσχει από άσθμα στις ακόλουθες περιπτώσεις:
– Βήχει, έχει σφύριγμα / αίσθημα βάρους / στο στήθος / δύσπνοια κατά τη διάρκεια παιχνιδιού, γέλιου, κλάματος, τη νύχτας ή την ημέρα, στη φύση
– Ο βήχας του είναι χρόνιος ( >2-3 εβδομάδες)
– Βήχει στην άσκηση/κουράζεται περισσότερο συγκριτικά με άλλα παιδιά
– Υπολείπεται σε βάρος και ύψος
– Υπάρχει οικογενειακό ιστορικό άσθματος/ αλλεργικών παθήσεων
– Έχει ατοπική δερματίτιδα, έκζεμα, αλλεργική ρινίτιδα/ επιπεφυκίτιδα
– Εμφανίζει βρογχίτιδες μετά από κάθε ίωση (<<το κρύωμα κατεβαίνει στο στήθος>>)
– Τα συμπτώματα ανακουφίζονται με βρογχοδιασταλτικά φάρμακα (<<μάσκες>>)
Η διάγνωση του άσθματος γίνεται αρχικά με τη λήψη ιστορικού του παιδιού και την κλινική εξέταση. Εξέταση εκλογής για τη διάγνωση και την παρακολούθηση της φαρμακευτικής αγωγής είναι η σπιρομέτρηση προ και μετά βρογχοδιαστολής, με την οποία ελέγχεται η πνευμονική λειτουργία.
Τα αλλεργικά τεστ συνεπικουρούν ώστε να βρεθούν οι εκλυτικοί παράγοντες του άσθματος και ναληφθουν μέτρα αποφυγής τους.
Η διάγνωση του άσθματος δεν πρέπει να ανησυχεί τους γονείς καθώς η σωστή ενημέρωση, η τακτική παρακολούθηση (με σπιρομέτρηση και τεστ) και η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή εξασφαλίζουν μια φυσιολογική ζωή για το παιδί, χωρίς να αποτελεί ο βήχας τροχοπέδη στις καθημερινές δραστηριότητες και αιτία απουσιών από το σχολείο.
Η συνήθης φαρμακευτική αγωγή είναι τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή, τα οποία είναι ασφαλή και όταν χορηγούνται σωστά ελέγχουν το άσθμα περιορίζοντας τις εξάρσεις και τις νοσηλείες και επιτρέποντας το παιδί να συμμετέχει σε αθλητικές δραστηριότητες χωρίς περιορισμό.
Μελέτες έχουν δείξει ότι μετά από σωστή αντιμετώπιση του άσθματος, η πλειοψηφία των παιδιών γίνονται ασυμπτωματικοί ανήλικες. Η σωστή ενημέρωση και η κατάλληλη πρόληψη και θεραπεία αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του παιδικού άσθματος.
Ιορδανίδου Μαρία, Παιδίατρος, MD, PhD, PGDip in Respiratory Medicine
Γενική Παιδίατρος – Ιατρείο παιδικού άσθματος/αλλεργικών παθήσεων (σπιρομέτρηση)
