Κείμενο του Γιάννη Κιμπουρόπουλου στην «Εφημερίδα των Συντακτών»
Αποχαιρετισμός σε έναν μεγάλο Γερμανό… Έλληνα
Έφυγε από τη ζωή ο Thomas Schultze-Westrum, κορυφαίος ζωολόγος και εθνολόγος, που «αποκάλυψε» στην Ευρώπη τη Μεσογειακή φώκια monachus monachus και δημιούργησε το Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου – Βόρειων Σποράδων. Λάτρεψε την ελληνική φύση, έζησε 50 χρόνια και έκανε πατρίδα του τη χώρα μας. Σε ένα πλατάνι αιώνων, στο Καζαβίτι της Θάσου, η τέφρα του, σύμφωνα με την επιθυμία του. Οι σταθμοί της έρευνας και δράσης του στην Ελλάδα από τον φίλο και συνεργάτη του Γ. Βλάικο.
Στις 7 Ιανουαρίου πέθανε στο Καζαβίτι της Θάσου ο κορυφαίος Γερμανός ζωολόγος, γεωλόγος και εθνολόγος Thomas Schultze-Westrum. Ανθρωπος που λάτρεψε την ελληνική φύση, έκανε τη χώρα μας δεύτερη πατρίδα του εδώ και 50 χρόνια και είναι εμπνευστής και δημιουργός του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Αλοννήσου – Βόρειων Σποράδων, με επίκεντρο την προστασία της μεσογειακής φώκιας. Σ’ αυτόν οφείλεται η «ανακάλυψη» της monachus monachus από την Ευρώπη και τα προγράμματα προστασίας της.
Στις 11 Ιανουαρίου η σορός του αποτεφρώθηκε και, όπως ήταν η επιθυμία του, η τέφρα του αποτέθηκε στη ρίζα ενός χιλιόχρονου πλάτανου στο χωριό του – γιατί χωριό του θεωρούσε ο γεννημένος στο Βερολίνο ερευνητής το Καζαβίτι. Ο Γιάννης Βλάικος, που έχει διατελέσει στέλεχος του Φορέα Διαχείρισης του Πάρκου και θεωρεί τον Thomas εκτός από φίλο και πνευματικό πατέρα του στον αγώνα για την προστασία της άγριας πανίδας, έχει ετοιμάσει έναν εκτενή αποχαιρετιστήριο απολογισμό της δράσης του κορυφαίου ερευνητή, ενώ κατάφερε να ψηφιοποιήσει και να υποτιτλίσει στα ελληνικά το εμβληματικό ντοκιμαντέρ του Schultze για τις φώκιες της Αλοννήσου, που η προβολή του το 1977 στο γερμανικό κανάλι ZDF και σε πολλά ακόμη ευρωπαϊκά τηλεοπτικά δίκτυα αποτέλεσε την αφορμή της εκστρατείας για την προστασία της μεσογειακής φώκιας.
Ο Thomas Georg Hans Schultze-Westrum γεννήθηκε το 1937 στο Βερολίνο. Το 1957 άρχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Ταξίδεψε ως ερευνητής σε Ασία, Αφρική, Λατινική Αμερική, μελετώντας αρχέγονους πολιτισμούς και ανεξερεύνητες περιοχές. Στο διάστημα αυτό ήρθε πολλές φορές στην Ελλάδα και δη στην Αλόννησο. Στις Β. Σποράδες ξεκίνησε έρευνες από το 1957.
Έχει επίσης κάνει ζωολογικές και εθνολογικές έρευνες στην Κρήτη και στη Θάσο. Οπως ο ίδιος έχει αφηγηθεί, όταν το 1976 πρότεινε στο ZDF να χρηματοδοτήσει ντοκιμαντέρ για την ελληνική φύση, η αντίδραση των υπεύθυνων ήταν να γελάσουν λέγοντας. «Εκεί κάτω είναι ένας ξερότοπος. Μόνο αρχαία έχει σπαρμένα παντού». «Κάνετε λάθος», τους απάντησε ο Thomas. «Η Ελλάδα έχει την πιο πλούσια φύση στον κόσμο». Αυτή ήταν η αρχή μιας ερευνητικής περιπέτειας και βιωματικής σχέσης με την Ελλάδα που κράτησε 50 χρόνια.
«Ο Thomas Georg Hans Schultze-Westrum γεννήθηκε στις 5 Απριλίου 1937 στό Βερολίνο της Γερμανίας από γονείς που εργάζονταν και οι δύο στο θέατρο. Γιά λόγους ασφαλείας, όταν ο Thomas ήταν έξι ετών, στο απόγειο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η μητέρα του τον μετέφερε σε ένα πλήρως παραδοσιακό αγρόκτημα στην ανατολική Βαυαρία κοντά στα σύνορα με την Αυστρία. Σ’ αυτή τη φάρμα ξεκίνησαν τα ενδιαφέροντά του για την άγρια ζωή και τον αγροτικό τρόπο ζωής.
Ο Thomas ήταν ένα “πρόωρο” παιδί! Ενώ ήταν ακόμα στο δημοτικό σχολείο είχε ήδη αλληλογραφία με δύο ζωολόγους, τον Herman Kahmann, ειδικό στα μικρά θηλαστικά και τον Philipp Lehrs, ερπετολόγο. Μέχρι τα έντεκα του χρόνια είχε γίνει μέλος τού “Conservation Bund Naturschutz” (“Ένωση Προστασίας τής Φύσης”) στην Βαυαρία.
Το 1957 Ο Thomas παίρνει μια υποτροφία και εγγράφεται στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου.
Τελειώνοντας τις σπουδές του και το διδακτορικό του, ταξιδεύει ως ερευνητής σε Ασία, Αφρική, Λατινική Αμερική και αλλού με πλούσια εμπειρία και γνώσεις σε αρχέγονους πολιτισμούς και ανεξερεύνητες χώρες και περιοχές. Αυτή η εργώδης κινητικότητά του διήρκεσε μια εικοσαετία και πάνω. Στο διάστημα αυτό ήρθε πολλές φορές στην Ελλάδα και στην Αλόννησο όπου συναντήθηκαν με τον γράφοντα και δέθηκαν με κοινά ενδιαφέροντα σε μια στενή φιλία. Ακολουθούν οι βασικοί σταθμοί της δράσης του στην Ελλάδα:
1957: Ταξιδεύει στις Βόρειες Σποράδες για να μελετήσει τα ερπετά. Στην Αλόννησο γνωρίζεται με ένα συνομήλικο του ψαρά, τον Γιάννη Φλωρούς, που τον μεταφέρει με το καϊκάκι του στα Γιούρα. Τον αφήνει για τέσσερις μήνες μαζί με τους φύλακες των αγριοκάτσικων του παραπλήσιου είδους “αιγάγρου τής Κρήτης”. Μελέτησε σπάνια ερπετά, τον αίγαγρο και το ενδημικό λουλούδι Fritillaria Sporadum. Η έρευνα στις Β. Σποράδες συνεχίζεται και το 1958.
1961: Μελέτη των άγριων κατσικιών του Αιγαίου: Κρήτη-Φαράγγι Σαμαριάς, Νησιά Θεοδώρων, Άγιοι Πάντες, Αντίμηλος, Βόρειες Σποράδες. Κάθε ενέργειά του για την ανάδειξη της μοναδικής κατά τον ίδιο φυσικής και πολιτισμικής ομορφιάς της ελληνικής γης, την κοινωνεί με τις υπεύθυνες ελληνικές αρχές και. Είχε αλλεπάλληλες συναντήσεις με αξιωματούχους και πολιτικούς παράγοντες στην Αθήνα και όχι μόνο. Κάνει προτάσεις για την προστασία του «αγριμιού» (Αγριοκάτσικο της Κρήτης) και υποστηρίζει τη δημιουργία του Εθνικού Πάρκου της Σαμαριάς στην Κρήτη.
1964: Συνέχεια των Ερευνών στα νησιά των Β. Σποράδων και ιδιαίτερα στο Πιπέρι.
1969: Προτάσεις για τη διατήρηση του παλιού χωριού της Σαμαριάς και την καλύτερη προστασία τού Εθνικού Πάρκου Σαμαριάς.
1973-1974: Ερευνα πάνω στην παραδοσιακή αγροτική αρχιτεκτονική στην Θάσο και στο Πήλιο. Κάνει εκτεταμένη φωτογραφική τεκμηρίωση, την παρουσιάζει στην κυβέρνηση ώστε να προβεί στη διατήρηση της αρχιτεκτονικής των παλαιών χωριών
1976: κάνει πρόταση στο ZDF, το γερμανικό κρατικό κανάλι, να τον χρηματοδοτήσει για ένα ντοκυμαντέρ για τη φύση της Ελλάδας. “Γέλασαν όταν τους το είπα και μου απάντησαν: “καλά εκεί κάτω είναι ένας ξερότοπος. Μόνο αρχαία έχει σπαρμένα παντού”.Κάνετε λάθος, τούς απάντησα. Η Ελλάδα έχει τήν πιό πλούσια φύση στόν κόσμο”. Και συνεχίζει να μου διηγείται: “Πρίν φύγω γιά το ταξείδι διάβασα σε ένα βιβλίο, του 1953, Ολλανδής καθηγήτριας ότι στήν Μεσόγειο υπήρχε κάποτε ένα θαλάσσιο θηλαστικό, που το αναφέρει και ο Όμηρος στήν Οδύσσεια, αλλά άν υπάρχει ακόμα ίσως βρίσκεται σε κάποια νησιά που ονομάζονται Κουφονήσια”.
Και ξεκινάει το ταξίδι τήν Άνοιξη του 1976. Πρώτος σταθμός η Αλόννησος.
Μέ τον Γιάννη Φλωρούς και το εξάμετρο καΐκι του φεύγουν γιά τα Γιούρα όπου κινηματογραφεί τούς αίγαγρους,τή φύση και το σπάνιο αγριολούλουδο fritilaria sporadum. Τελειώνοντας τήν κινηματογράφηση λέει στόν φίλο του Γιάννη τόν ψαρά ότι θα πήγαινε μετά στα Κουφονήσια να δεί άν υπάρχουν εκεί φώκιες… “Τί; αναφωνεί ο Γιάννης- στα Κουφονήσια;; Εδώ μάς τρώνε τα ψάρια και θα φάνε και μάς”. Στο Πιπέρι απέναντι είναι οι σπηλιές, είναι γεμάτες”! Παίρνει ο Γιάννης τόν Thomas και τόν οπερατέρ και τούς αφήνει στό Πιπέρι . Ύστερα από αναμονή επτά ωρών αντικρίζουν την πρώτη φώκια.. Οι κάμερες παίρνουν “φωτιά” και επί τρεις ημέρες δεν σταμάτησαν να κινηματογραφούν… Γιά πρώτη φορά αποτυπώνεται η Φώκια η Μοναχή (monachus –monachus) σε φιλμ ! Προβλήθηκε στο ZDF στις 15 Αυγούστου 1977 και η θεαματικότητα ξεπέρασε τα 36.000.000 θεατές. Αμέσως 10 Ευρωπαϊκές χώρες αγόρασαν την ταινία και η Ελλάδα επίσης λίγο αργότερα.
Στίς 6 Οκτωβρίου 1976 με επτασέλιδη επιστολή στον Εκτελεστικό Γραμματέα τού Εθνικού Συμβουλίου για τον Φυσικό Σχεδιασμό και το Περιβάλλον, στην Αθήνα κ. Μ. Γερουλάνο, προτάθηκε για πρώτη φορά η δημιουργία του Θαλάσσιου Πάρκου Αλοννησου Βορείων Σποράδων. Ένα δεύτερο γράμμα, τον Δεκέμβριο, περιλαμβάνει περαιτέρω προτάσεις και ένα χάρτη με τις Ζώνες Α και Β (όπως έγιναν αργότερα αποδεκτές).
Τίς δραστηριότητες του Thomas υποστηρίζουν το Ίδρυμα Γουλανδρή με τη Νίκη Γουανδρή, ο Βύρων Αντύπας με τη “Φύση”, ο Μ. Γερουλάνος, οι ψαράδες της Αλοννήσου καθώς και πολλές αθηναϊκές εφημερίδες και περιοδικά που τού έδιναν βήμα να προβάλει τις θέσεις για ίδρυση του Θαλάσσιου Πάρκου Αλοννήσου Βορείων Σποράδων
Ένας άθλος του επίσης ήταν ο αγώνας, σε συνεργασία με τον Πρόεδρο του Αλιευτικού Συνεταιρισμού Παύλο Δροσάκη, για απαγόρευση αλιείας των Γρί-γρί στην περιοχή που είχε οριοθετήσει για την δημιουργία του Πάρκου. Πήρε καιρό αλλά ευοδώθηκε! Στήν Αλόννησο έφερε Ευρωβουλευτές, παράγοντες της ΕΕ και στελέχη Ευρωπαϊκών Οργανισμών.
Αργότερα πούλησε το σπίτι που είχε αγοράσει στην Αλόννησο στο εγκαταλειμμένο από τον σεισμό του 1966 Χωριό και μετακόμισε στην Θάσο. Πήρε σπίτι στο επίσης μισο-εγκαταλελειμμένο Καζαβίτι. Εξακουλουθούσε ενεργά να ασχολείται με Φύση και τον Λαϊκό Πολιτισμό της Ελλάδας και να καταγράφει ότι έπεφτε στην αντίληψή του στο site: Eco-Communications.net.
Ο μεγάλος Γερμανός Ελληνας Thomas Schultze-Westrum, φίλος και πνευματικός μου Πατέρας έφυγε από τούτη τη ζωή χωρίς να προδώσει την πατρίδα του Ελλάδα. ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ».
πηγή: efsyn.gr
