Adriano Cutraro, Federico Greco, Mirko Melchiorre, PIIGS. Ovvero come imparai a preoccuparmi e a combattere l’austerity-Πωςέμαθαναπολεμώτηνλιτότητα, Gingko, 2020, σελ. 230, € 16,00.
Βγήκε το 2017, Piigs είναι μια ταινία film σχετικά με τις καταστροφές των νεοφιλελεύθερων πολιτικών στην Ευρώπη. Τώρα κυκλοφόρησε επίσης ένα βιβλίο με το ίδιο όνομα, το παρασκήνιο από χαρτί-un backstage dicarta που μας επιτρέπει να κατανοήσουμε πώς μια ανεξάρτητη ταινία, που γεννήθηκε στους πάγκους της Piazza Re της Ρώμης, αντί να διαρκέσει για ένα σαββατοκύριακο σε τρεις αίθουσες, έχει φτάσει σε νούμερα που προκαλούν έκπληξη: 3 μήνες παρουσίασης παρουσία των σκηνοθετών, 9 εβδομάδες προγραμματισμού στο Cinema Circuit σε περίπου 100 κινηματογράφους για συνολικά σχεδόν 100.000 θεατές, συν 300.000 με τη μετάδοση στην Rai και άλλα εκατομμύρια εκτιμάται χάρη στη διανομή στο εξωτερικό και στην πλατφόρμα Raiplay.
Γράφει ο Luca Cangianti πως Ο τόμος αναφέρεται σε τρεις βιντεοπαραγωγούς που αποφασίζουν να αναλάβουν μια αδύνατη επιχείρηση: να γυρίσουν μια ταινία για την οικονομία. Έτσι, όπως έδειχνε ο ThomasKuhn ότι οι επιστημονικές ανακαλύψεις είναι το έργο ψαριών εκτός νερού, ο Adriano Cutraro, ο Federico Greco, ο Mirko Melchiorre, που γνώριζαν ελάχιστα ή τίποτα για τα οικονομικά, αρχίζουν να μελετούν τους Keynes, Minsky, Galbraith, Mitchell, Caffè και Gallino. Έπειτα, αφού ανακάλυψαν το τέρας της λιτότητας που καταβροχθίζει τις ζωές μας, εκβιομηχανίζονται με τα εκφραστικά μέσα του κινηματογράφου, αλλά χωρίς μια δεκάρα στις τσέπες τους, για να μας γνωστοποιήσουν τον κίνδυνο που διατρέχουμε. Είναι το πιο συναρπαστικό μέρος του βιβλίου στο οποίο συλλέγονται μια σειρά από ιστορικά περιπτώσεων αντάρτικου κινηματογράφου–casehistorydiguerrillacinema που αξίζουν ένα πανεπιστημιακό μάθημα: η συνέντευξη που κλέφτηκε από τον Warren Mosler σε έναν διάδρομο σχολής, αυτή με τον Γιάνη Βαρουφάκη μαζί με αρκετά σκίτσα κόκκινης πίτσας, η τηλεκατευθυνόμενη αποστολή πέρα από τον ωκεανό για να γυριστεί το κομμάτι για τον Noam Chomsky, η μελέτη του Vladimiro Giacché και ο εφιάλτης της ασταθούς τηλεκάμερας, η διαχείριση του απροσδόκητου με τον Erri De Luca.
Piigs στην έντυπη μορφή είναι η απίστευτη ιστορία για το πώς να παραχθεί και να διανεμηθεί μια ταινία ξεκινώντας από λιγότερο από το μηδέν, για το πώς να οργανωθεί ένα crowdfunding, να εξοικονομηθούν τα πνευματικά δικαιώματα του αρχειακού υλικού και να βρεθεί χρηματοδότηση με μεθόδους άξιες των BluesBrothers. Ο τόμος δείχνει επίσης ότι μπορεί να φτιαχτεί ένα μαζικό προϊόν υιοθετώντας μια θεωρητική θέση με βάρος Στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι κυρίως η σύγχρονη νομισματική Θεωρία, η οποία συγκεντρώνει πολλή υποστήριξη στη διεθνή ριζοσπαστική αριστερά, αλλά την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τους κριτικούς, δεν φαίνεται να δίνει νέες απαντήσεις στα προβλήματα που αντιμετώπισε ο μετα-κεϋνσιανισμός στη δεκαετία του ’70. Αυτό, ωστόσο, δεν μειώνει την κατεδαφιστική αποτελεσματικότητα-incisività destruens του Piigs (ταινίας και βιβλίου), την ικανότητά της να αποκαλύπτει την ταξική φύση της ευρωπαϊκής Ένωσης και των οικονομικών της πολιτικών. Στο τέλος του μεγάλου ταξιδιού των τριών σκηνοθετών, τόσο στους μακροοικονομικούς μαιάνδρους του νεοφιλελευθερισμού όσο και στις καθημερινές τους επιπτώσεις – όπως φαίνεται από την ιστορία του συνεταιρισμού Il Pungiglione – το ελιξίριο που έφερε στο σπίτι είναι ένα δώρο γνώσης. Πράγματι ο Φεντερίκο Γκρέκο καταλήγει: «Δεν είναι καν ζήτημα … μιας σύγκρουσης μεταξύ των χωρών της βόρειας Ευρώπης και των χωρών του νότου, όπως θα καταλάβω με την πάροδο του χρόνου, αλλά μεταξύ των ελίτ κάθε Χώρας και των εργατικών τάξεων τους..”
Πριν λίγο καιρό ο 16χρονος Αντρέας χώρισε από τη 16χρονη Νίκη μετά από δύο χρόνια σχέση.
Αφορμή ήταν ένα βιβλίο…
Γράφουν οι schooligans:
«Γιατί χωρίσατε ρε Αντρέα;». «Γιατί είχαμε καταντήσει παντρεμένοι. Κάθε φορά έβλεπα το ίδιο έργο. Θα γύριζα από το σχολείο, θα την έπαιρνα τηλέφωνο. Θα γύριζα από το φροντιστήριο, θα μ’ έπαιρνε εκείνη. Και κάθε Σάββατο βράδυ -θέλαμε, δε θέλαμε- θα βγαίναμε στάνταρ μαζί». «Και το αποφάσισες έτσι ξαφνικά;», «Έτσι ξαφνικά. Βασικά επηρεάστηκα από τα “Γουρούνια με φτερά”».
Τα «Γουρούνια με φτερά» (εκδόσεις Αστέρι) ήταν ένα δώρο των Schooligans στον Αντρέα (sorry Νίκη!). Είναι ένα βιβλίο-θρύλος που γράφτηκε πριν 30 χρόνια. Δεν έχει διαφημιστεί ποτέ, κυκλοφορεί από χέρι σε χέρι και από γενιά σε γενιά. Είναι η ιστορία δύο εφήβων, του Ρόκκο και της Αντόνια, στην Ιταλία της δεκαετίας του ’70.
Ο Αντρέας σιχαίνεται το διάβασμα, αλλά κόλλησε μόλις διάβασε την πρώτη σελίδα του βιβλίου. «Πούτσος» είναι η πρώτη λέξη, «μουνί» η πέμπτη. Όχι, δεν είναι τσόντα. Είναι ένα βιβλίο βρώμικο και αθώο, όσο μια ονείρωξη. Η πρώτη σελίδα περιγράφει τη φαντασίωση της Αντόνια καθώς αυνανίζεται. «Ίσως κάποιος να καβλώσει από τις περιγραφές» λέει ο ευαίσθητος Αντρέας. «Εμένα δε μου συνέβη, γιατί εγώ κόλλησα αλλού».
Ο Αντρέας ταυτίστηκε με τον συνομήλικο Ρόκκο που προσπαθεί να είναι άντρας «σε μια κοινωνία σκληρών πούτσων». Και αγάπησε την γλυκιά Αντόνια που του λέει: «Αλήθεια δεν πίστευα πως θα ‘χες τόσες ανασφάλειες. Φοβάσαι ένα σωρό πράματα. Θέλω να πω πως, όταν σ’ έβλεπα στις συγκεντρώσεις με το τουπέ σου, να κοιτάζεις τα κορίτσια και να κάνεις πλάκα σαν όλα να πήγαιναν μια χαρά, ποτέ δε θα το φανταζόμουν. Αλήθεια. Σ’ έκανα πιο σίγουρο για τον εαυτό σου, πιο ξεβγαλμένο. Και κατά κάποιον τρόπο, πιο μαλάκα…».
Στο τέλος ο Ρόκκο και η Αντόνια χωρίζουν. Χωρίζουν με την ελπίδα να ξαναβρεθούν, όταν θα είναι «δυο καινούριοι Ρόκκο και Αντόνια, διαφορετικοί, που να μπορούν να κάνουν έρωτα που να ‘ναι έρωτας και τίποτ’ άλλο, να μπορούν να λένε ο ένας στον άλλον πράγματα που να σημαίνουν μόνο αυτό που είναι και τίποτ’ άλλο».
«Ο επίλογος είναι το πιο υπέροχο σημείο του βιβλίου» λέει ο Aντρέας. «Πιστεύω ότι θα έπρεπε να υπάρχει στο βιβλίο της έκθεσης της Β’ Λυκείου. Εμένα τουλάχιστον μ’ ενδιαφέρει πολύ περισσότερο απ’ τις μαλακίες του Παπανούτσου!»
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος
