10/12/2024
Θα πρέπει όλοι να προσπαθήσουμε να θέσουμε σε αγόρια και κορίτσια αυτήν την ερώτηση και να ακούσουμε προσεκτικά τις απαντήσεις: τι σας κάνει να νιώθετε καλά και τι σας κάνει να αισθάνεστε άσχημα με το smartphone σας ή στους ψηφιακούς κόσμους;
Ακόμη καλύτερα αν προσπαθήσουμε κι εμείς να απαντήσουμε σε αυτή την ερώτηση. Μετά θα μπορούσαμε να δοκιμάσουμε και αυτό το ισχυρό πείραμα: να ζητήσουμε από κάποιον να καθίσει στη «μαγική καρέκλα» και να μεταμορφωθεί στη συσκευή του, έτοιμη για συνέντευξη…
Αυτό που θα «διηγηθούν» οι συσκευές ανοίγει έναν κόσμο προβληματισμών επάνω στους οποίους να σκεφτούμε μαζί.
Το βιβλίο των Davide Fant και Carlo Milani Pedagogia hacker-Παιδαγωγική χάκερ (elèuthera) – του οποίου δημοσιεύουμε μια παράγραφο – συλλέγει δραστηριότητες που προσεγγίζουν όλα τα άτομα που επιθυμούν να θέσουν υπό συζήτηση τις σχέσεις τους με τις τεχνολογικές συσκευές.
Μπορούμε να μην παραιτούμαστε στο να παραμένουμε εμπορευματοποιημένα προφίλ.
Ως circe (Centro internazionale di ricerca per le convivialità elettriche, διεθνές ερευνητικό Κέντρο για την ηλεκτρική φιλικότητα, ndr) και σαν εκπαιδευτικοί, έχουμε μάθει ότι ο πιο παραγωγικός τρόπος για να στοχαζόμαστε μαζί με τους εφήβους είναι να ενεργούμε με διαλογικό τρόπο, να ακούμε αυθεντικά.
Στον ψηφιακό κόσμο είναι ακόμα πιο προφανές, διότι υπάρχει η μηχανή, η τεχνολογία που μεσολαβεί, που στέκεται ανάμεσά μας. Το να ρωτάμε, να θέτουμε ζητήματα είναι ένα από τα κινήματα της βιωματικής μάθησης [που βασίζεται επάνω στην εμπειρία] και επίσης ένα από τα θεμέλια της στάσης χάκερ. Αναρωτιόμαστε, μαζί, ερωτηματικά προς τη μηχανή και τον εαυτό μας. Ακούμε και ακούμε ο ένας τον άλλον.
Ένας καλός τρόπος για να ξεκινήσουμε ένα εκπαιδευτικό σεμινάριο για τους ψηφιακούς κόσμους, ή ακόμα και απλώς να συνάψουμε μια σχέση με έναν έφηβο για αυτά τα θέματα, είναι να κάνουμε αυτή την απλή ερώτηση: από την εμπειρία σου με το smartphone, τι σε κάνει να νιώθεις καλά και τι σε κάνει να αισθάνεσαι άσχημα;
Μια ερώτηση που αποπροσανατολίζει, αν γίνει με ειλικρινή περιέργεια. Μια ερώτηση από την οποία μπορούμε να μάθουμε πολλά. Ακούγοντας τις απαντήσεις των εφήβων, το πρώτο πράγμα που ανακαλύπτουμε είναι η πολυπλοκότητα των ψηφιακών εμπειριών και η αμφιθυμία τους.
Η έλξη προς τις ψηφιακές συσκευές συχνά συνοδεύεται από μια εξίσου σημαντική απωθητική ένταση. η ικανοποίηση εναλλάσσεται με καθημερινές εμπειρίες ταλαιπωρίας, άγχους και στρες.
Τι είπαν τα παιδιά;
Αφού κάνουμε την ερώτηση «τι σε κάνει να νιώθεις καλά και τι να νιώθεις άσχημα με το smartphone σου ή στους ψηφιακούς κόσμους;», είναι απαραίτητο να δώσουμε χρόνο στον εαυτό μας, να ζητήσουμε παραδείγματα, ανέκδοτα, να διατυπώσουμε ερωτήσεις για να εμβαθύνουμε, να καταλάβουμε καλύτερα τι εννοούν, να ακούσουμε τις απαντήσεις και να τις σημειώσουμε: σε έναν πίνακα, σε καρτέλες ή σε ένα pad, σε ένα σύννεφο, μέσω μιας υπηρεσίας που εμπιστευόμαστε
Παρακάτω αναφέρουμε μερικές από τις πιο επαναλαμβανόμενες απαντήσεις που έχουμε συλλέξει όλα αυτά τα χρόνια από αγόρια και κορίτσια. Δεν έχουν μια στατιστική αξία, αλλά σίγουρα μπορούν να ανοίξουν (και μας έχουν ανοίξει) πανοράματα γεμάτα ιδέες.
Με κάνει να νιώθω άσχημα:
- O κλεμμένος χρόνος.Η απάντηση χάσιμο χρόνου γίνεται όλο και πιο συχνή. Συχνά αναφέρεται η υπερβολική παρακολούθηση στο Netflix και οι νύχτες που περνούν χαζεύοντας σε πλατφόρμες ροής και μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Είναι ακριβώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
οι πιο κατηγορούμενοι: σε αυτό το μέτωπο ο μεγαλύτερος νικητής κλεψίματος χρόνου είναι η κατάκτηση TikTok, στην οποία ενισχύεται αυτό το συναίσθημα, μας λένε, από την «ηλιθιότητα του περιεχομένου», «συνεχίζουμε να βλέπουμε αδαή πράγματα!», είναι ένα «τόπος γεμάτος μαλακίες κι όμως είμαι εκεί». Και το Instagram αναφέρεται συχνά, λέει ο Luca: «Συνεχίζω να κάνω scroll και θα ήθελα να πάρω πίσω την ελευθερία μου». Ο όρος παγίδα εμφανίζεται πολλές φορές. - Δεν μένεις ποτέ σε ειρήνη. «Αν έχεις smartphone δεν μπορείς ποτέ να είσαι ήσυχος!». Μας λένε ότι οι γονείς πάντα τηλεφωνούν στις χειρότερες στιγμές, αλλά και οι φίλοι επίσης, όταν αυτοί θέλουν να είναι μόνοι τους ή στην ιδιωτικότητα, ειδοποιήσεις φτάνουν συνεχώς. Η απόσπαση της προσοχής, την οποία εμείς οι ενήλικες αντιλαμβανόμαστε ως ένα χώρο στον οποίο βυθίζονται τα σημερινά παιδιά, στην πραγματικότητα εκλαμβάνεται ως ένας χώρος μεγάλης ταλαιπωρίας.
- Νιώθουν πάντα υπό έλεγχο. Σε σχέση με το προηγούμενο σημείο, τονίζεται η ταλαιπωρία του αισθήματος παρακολούθησης, ιδίως από τους γονείς. Η συνεχής προσβασιμότητα και ότι πρέπει να απαντούν έγκαιρα σε ερωτήματα όπως «πού είσαι;», «με ποιον είσαι;», «πότε θα επιστρέψεις;», είναι ένα από τα στοιχεία που υποφέρουν περισσότερο, βάσανο άγνωστο στους ίδιους τους ενήλικες.
- Προβλήματα σχέσεων. Υπό αυτήν την κατηγορία συγκεντρώσαμε, κατόπιν πρότασης μιας ομάδας εφήβων, όλες τις καταστάσεις που έχουν προκύψει στις οποίες τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι πλατφόρμες φέρνουν δυσφορία και προβλήματα σχέσεων: «Όταν με προσθέτουν στις ομάδες του WhatsApp και δεν θέλω να συμμετέχω!». «Όταν πρέπει να απαντήσω σε μηνύματα και δεν ξέρω τι να πω!». «Στέλνεις τα μηνύματα και δεν γνωρίζεις πότε θα σου απαντήσει ο κόσμος» «Απαντάω παρορμητικά άσχημα σε έναν φίλο όταν μου στέλνει μιμίδια, και μετά ντρέπομαι γι’ αυτό». «Να γράφω αυτό που σκέφτομαι όταν είμαι θυμωμένη και να το δημοσιεύω, και στη συνέχεια να το μετανιώνω».
- Φαινόμενα. Το διαδίκτυο φαίνεται γεμάτο ψεύτικους ανθρώπους. Πονάει να συναντάς μη αυθεντικούς ανθρώπους. Δεν αναφερόμαστε σε αυτούς που πιθανώς δελεάζουν ή σε απατεώνες που παρουσιάζονται με ψεύτικη ταυτότητα για να εξαπατήσουν, αλλά σε όλους τους ανθρώπους που χτίζουν μια πλασματική εικόνα τους στα social media, η οποία δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, αποσυνδεμένη, για να μαζέψουν likes. Απ’ ότι φαίνεται το κάνουν «πρακτικά όλοι». Φυσικά, στα social media όλοι (και εμείς) πρέπει να είμαστε λίγο ψεύτικοι, καθώς θα δούμε ότι είναι μέρος των κανόνων του παιχνιδιού!
- Άγχος και κατάθλιψη. «Το smartphone μας προκαλεί άγχος! Είναι καταθλιπτικό». Επαναλαμβάνουν την αντιληπτή καταπίεση σε σχέση με τον έλεγχο, την ενόχληση να συναντάς ψεύτικους ανθρώπους, πάντα τέλειους. Καταλαβαίνουμε πως υπάρχουν περισσότερα πράγματα να πουν, αλλά δεν μπορούν να τα εξηγήσουν καλά. Σίγουρα το νιώθουν
εκείνοι των οποίων οι εμπειρίες είναι πολύ ζωντανές μέσα τους. «Συγκρίνεις τον εαυτό σου με άλλους και πληγώνεσαι». Μια ανησυχία που μπορεί να προκύψει και όταν κοιτούν παλιές συνομιλίες ή φωτογραφίες, υπογραμμίζουν. - Κάνοντας ψυχολογικό κακό. Σε αυτήν την κατηγορία, που ονομάστηκε έτσι από τα ίδια τα παιδιά, ταξινομούνται οι εμπειρίες θλίψης που προκαλούνται από την ανάγνωση επιθετικών σχολίων κάτω από τις αναρτήσεις κάποιου, το να βλέπουν χρήστες να κοροϊδεύουν τα πιο ευάλωτα άτομα, τον διαδικτυακό εκφοβισμό, το πορνό εκδίκησης, τον εκβιασμό και τις διαδικτυακές απόπειρες απάτης. Γιατί οι άνθρωποι γίνονται τόσο κακοί στο διαδίκτυο; Ερώτηση μη ρητορική.
- Οικονομία. Ανακύπτει και το οικονομικό ζήτημα. «Με ενοχλεί όταν ψωνίζω online και σπαταλώ χρήματα σε άχρηστα πράγματα, όταν αγοράζω χίλια skins (προσαρμοσμένα ρούχα που αλλάζουν την εμφάνιση) για τον χαρακτήρα μου στο Fortnite και μετά ίσως να μην τα χρησιμοποιώ καν!». Το γεγονός ότι το διαδίκτυο είναι γεμάτο διαφημίσεις αναφέρεται επίσης ως πολύ ενοχλητικό στοιχείο.
- Όταν νιώθω ότι το τηλέφωνο είναι εκτός ελέγχου. Λίγο γελώντας, μας λένε: «Μετά υπάρχουν στιγμές που το smartphone φαίνεται να τα έχει πάρει, κάνει πράγματα που δεν μπορούμε να εξηγήσουμε, σχεδόν μας φοβίζει. Μας ανησυχεί όταν μιλάμε για ένα συγκεκριμένο θέμα και μετά λαμβάνουμε διαφημίσεις που αφορούν ακριβώς αυτό το πράγμα!»
Με κάνει να νιώθω καλά:
- Η μουσική. Στην εμπειρία μας, η μουσική τοποθετείται πρώτη: δεν θα το φανταζόμασταν. Οι έφηβοι μας είπαν ότι το smartphone είναι ένα εργαλείο που «σε κάνει να νιώθεις καλά» γιατί τους επιτρέπει να ακούν μουσική ανά πάσα στιγμή, ειδικά ακούγοντάς την από ακουστικά. Λένε ότι χαλαρώνει σε αυτόν τον ταραχώδη κόσμο, δίνει την ενέργεια να αντιμετωπίσουν την ημέρα και καταφέρνει να αλλάξει τη διάθεση όταν δεν πάνε όλα όπως θα έπρεπε.
- Μένουμε σε επαφή με σημαντικά άτομα. Στη δεύτερη θέση βρίσκουμε αυτό που ίσως θα περιμέναμε στην πρώτη θέση. Θα θέλαμε να επισημάνουμε μια θεμελιώδη λεπτομέρεια: δεν μας λένε «μένω σε επαφή με όλους
τους φίλους και τους followers που έχω στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή στο βιβλίο διευθύνσεών μου», αλλά μιλούν ρητά για σημαντικά πρόσωπα, τα οποία, μας θυμίζουν, «μπορούν να μετρηθούν στα δάχτυλα του ενός χεριού». Οι σημαντικοί άνθρωποι μερικές φορές δεν ανήκουν στον κύκλο των φίλων με τους οποίους μοιράζονται τον φυσικό χώρο, αλλά
μερικές φορές είναι επαφές που χτίζονται μέσω του ψηφιακού μέσου, με το οποίο χτίζουν ακόμη και πολύ σημαντικές σχέσεις. - Εύρεση νέων φίλων. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την εύρεση νέων φίλων; Περισσότεροι από ένας ενήλικες είναι έτοιμοι να στραβώσουν τη μύτη τους σε αυτή τη δήλωση, και επειδή «ποιος ξέρει ποιον συναντάτε στο Διαδίκτυο!». Αντίθετα, τα παιδιά θέλουν να μας πουν πόσο σημαντικές σχέσεις μπορούν να γεννηθούν μέσα από ιστότοπους, πλατφόρμες, κοινωνικές σελίδες όπου συναντιούνται επειδή μοιράζονται ένα κοινό πάθος. Όσοι εργάζονται με τους νεότερους μπορούν να καταθέσουν ότι αυτό είναι πραγματικά έτσι.
- Πληροφορούμαι για τα ενδιαφέροντά μου. Στην τέταρτη θέση οι έφηβοι μας λένε ότι το smartphone είναι πολύ χρήσιμο για τη λήψη πληροφοριών και την ενημέρωση για τα ενδιαφέροντά τους: αθλήματα, κόμικς, ηλεκτρονικά είδη, μουσική. Μας εξηγούν ότι εκτιμούν το γεγονός ότι μέσω των σεμιναρίων ή της κοινής χρήσης κόλπων, tricks, μπορούν πάντα να μάθουν νέα πράγματα σε αυτούς τους τομείς. Ωστόσο, δεν είναι μόνο θέμα του «τι», αλλά και «με ποιον», θέλουν να μας υπενθυμίσουν ξανά ότι οι κοινωνικοί χώροι συνδέονται με συγκεκριμένα ενδιαφέροντα (η σελίδα που ασχολείται με manga, trap μουσική, κηπουρική…) είναι ένας σύνδεσμος για να συναντήσουν ανθρώπους παρόμοιους με τον εαυτό τους, παρόμοια πλάσματα θα λέγαμε εμείς. είναι χώροι άνεσης στους οποίους μπορεί κάποιος να νιώσει κατανοητός στα πάθη και τις ευαισθησίες του.
- Το σεντούκι για να διατηρούν πολύτιμες αναμνήσεις. Αυτή η απάντηση μας εξέπληξε πολύ, δεν το είχαμε σκεφτεί πραγματικά. Ωστόσο, επέστρεψε αρκετές φορές. Το smartphone, μας λένε, είναι για αυτούς ένας χώρος συλλογής αναμνήσεων, ένα μικρό σεντούκι θησαυρού. Δείχνουν τη φωτογραφία της γιαγιάς τους που δεν είναι πια εδώ, από διακοπές με τους φίλους όπου πέρασαν ιδιαίτερα καλά, ένα μήνυμα WhatsApp από ένα άτομο που τους ενδιαφέρει πολύ. «Είναι όλα εδώ μέσα», επαναλαμβάνουν. Στον κόσμο όπου οι φωτογραφίες δεν τυπώνονται πλέον, στον οποίο γράμματα ή ακόμα και σημειώματα αγάπης ή φιλίας δεν γράφονται πλέον από το ένα θρανίο στο άλλο, και όλα αυτά δεν μπορούν να κρατηθούν στο «συρτάρι των μυστικών», παραμένει μόνο το smartphone που περιέχει οτιδήποτε είναι πολύτιμο, «αλλά είναι μια τραγωδία όταν σπάει ή διαγράφονται κατά λάθος», καταλήγουν.
- Κάνουν δημιουργικά πράγματα. Το smartphone είναι σημαντικό για να κάνουν δημιουργικά πράγματα, ειδικά για όσους είναι παθιασμένοι με τη φωτογραφία, τα βίντεο και τη μουσική ή όσους ασχολούνται με εφαρμογές επεξεργασίας και ρετούς φωτογραφιών. Πιο πρόσφατα αναφέρουν ότι χρησιμοποιούν τη λεγόμενο AI (Τεχνητή Νοημοσύνη), σε συγκεκριμένα συστήματα
γεννητικά για να δημιουργούν φανταστικούς χαρακτήρες και εικονογραφημένες ιστορίες.
Γελάμε και δεν σκεφτόμαστε
Ένα άλλο στοιχείο που συχνά αναδεικνύεται είναι η σημασία της χρήσης των ψηφιακών εργαλείων για να αποσπά κάποιος την προσοχή του, να «γελάει και να μη σκέφτεται».
Δεν το έχουμε συμπεριλάβει στις προηγούμενες λίστες γιατί είναι δύσκολο να το τοποθετήσουμε: κάνει να αισθάνεσαι καλά ή άσχημα; Είναι αλήθεια, μας κάνει να νιώθουμε λίγο καλύτερα, αλλά είναι ένα πικρό γέλιο, μια αναζήτηση να μην νιώσουμε τίποτα, ένα «ναρκωνόμαστε» αναγκαστικού γέλιου για να πνίξουμε το άγχος, να μην σκεφτόμαστε την κούραση της ζωής. είναι ένα νιώθουμε καλύτερα που όμως μας θυμίζει πως δεν είμαστε καλά, είναι ένα αναισθητικό που, όταν τελειώνει, μας κάνει να νιώθουμε ακόμα χειρότερα.
Συνέντευξη στο smartphone
Το διαγαλαξιακό συνέδριο που εξιστορήθηκε στο προηγούμενο κεφάλαιο και η εις βάθος συζήτηση της ερώτησης «τι σε κάνει να νιώθεις καλά και τι σε κάνει να αισθάνεσαι άσχημα για τη συσκευή σου;» που μόλις εξερευνήθηκε, είναι δύο δυνατότητες για να αρχίσουμε να στοχαζόμαστε με τους ανθρώπους και τις ομάδες σχετικά με τη σχέση τους με τις τεχνολογίες, να τις μοιραζόμαστε χτίζοντας μαζί νόημα, διαισθήσεις, ιστορίες, θραύσματα ζωής, αναδεικνύοντας με έναν ερωτηματικό τρόπο τα προβληματικά ζητήματα.
Οι δυνατότητες να εργαστούμε με διαφορετικές αποχρώσεις για την αποξένωση μέσω της προβληματοποίησης περιορίζονται μόνο από τη φαντασία μας. Αναφέρουμε εδώ μια τρίτη πιθανότητα που ονομάσαμε Συνέντευξη στο Smartphone. εμπίπτει στην κατηγορία του «ρωτάω», πραγματικά, χωρίς να σκεφτόμαστε ότι ήδη έχουμε την απάντηση στην τσέπη, και ακούμε.
Η ιδέα είναι να προτείνουμε μια σουρεαλιστική ταύτιση με το δικό μας smartphone, εμπνευσμένοι από την ψυχοδραματική τεχνική της «αντιστροφής ρόλων» (Moreno, 1987· Boria, 2003).
Όποιος θέλει να πειραματιστεί θα πρέπει να μπει στη θέση της συσκευής του (device) ώστε ο οδηγός (ή ένα άλλο μέλος της ομάδας) να μπορεί να του πάρει συνέντευξη. Εκτός από το ότι μας βοηθά να σκεφτούμε τα ζητήματα που έχουν ήδη αναφερθεί, είναι μια ευκαιρία να επικεντρωθούμε σε μια οικεία σχέση που θεωρείται δεδομένη.
Είναι επίσης θέμα να παραχωρηθεί και να νομιμοποιηθεί, έστω και στο παιχνίδι, μια ικανότητα δράσης συγκεκριμένη της συσκευής, αρχίζοντας να θέτουμε υπό συζήτηση την πεποίθηση ότι είναι «απλώς ένα εργαλείο» και, κατά συνέπεια, το γενικά μη ρητό αξίωμα ότι η τεχνολογία είναι ουδέτερη και εξαρτάται από τη χρήση που της κάνουν οι άνθρωποι.
Παίζοντας αυτή την αντιστροφή ακούσαμε πολλές ιστορίες, παρόμοιες και διαφορετικές, ποτέ μπανάλ. Παρακάτω αναφέρουμε μια συνέντευξη που έκανε ο Davide στο τηλέφωνο του Mohammed, ενός δεκαοκτάχρονου μαθητή του Anno Unico, που είχε προσφερθεί εθελοντικά να καθίσει στη «μαγική καρέκλα» και να μεταμορφωθεί στη συσκευή του:
Davide: Καλημέρα τηλέφωνο του Mohammed, θα ήθελα να σου ζητήσω πρώτα απ’ όλα, να συστηθείς. Πώς είσαι φτιαγμένο;
Tηλέφωνο του Mohammed: Καλημέρα, ναι, είμαι το τηλέφωνο του Mohammed, έτσι είμαι, με το τζάμι λίγο σπασμένο. Αυτό είναι το πρώτο πράγμα που προσέχουν όλοι σε μένα, μια μέρα με έκανε να πέσω. Και από εκείνη τη μέρα δυστυχώς είμαι έτσι, λίγο άσχημο.
D: Πώς ήταν η φάτσα του όταν έπεσες στο έδαφος;
T: Ήταν τρομοκρατημένος! Να ήξερες πόσο τρόμαξε! Δεν θα μπορούσε πλέον να διατηρεί τις επαφές με τους φίλους του, να ξέρει πότε να βγει, να ενημερωθεί, και μετά οι γονείς του θα θύμωναν και δεν είναι δεδομένο ότι θα του είχαν αγοράσει καινούργιο αμέσως.
D: Πόσο καιρό είσαι το τηλέφωνό του;
T: Με αγόρασε πέρυσι, αφού έσπασε αυτό που είχε πριν. Αυτός είναι ένας που θέλει να κρατά τα τηλέφωνα όσο το δυνατόν περισσότερο, όσο λειτουργούν (η οικογένεια του Mohammed έχει κάποιες οικονομικές δυσκολίες).
D: Πότε σε χρησιμοποιεί για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της ημέρας;
T: Είμαι το πρώτο πράγμα με το οποίο σχετίζεται ο Μοχάμεντ το πρωί. Αλλά δεν είναι ότι κοιτάζει τα social media. Βάζει ένα τραγούδι, αυτό τον κάνει να νιώθει καλά, του δίνει δύναμη να σηκωθεί.
D: Βλέποντας τις εφαρμογές που έχει επιλέξει και χρησιμοποιεί περισσότερο, τι καταλαβαίνεις για τον Μοχάμεντ;
T: Του αρέσει η μουσική, είναι από τα λίγα πράγματα που τον κάνουν να νιώθει πραγματικά πολύ καλά, και του αρέσει η φωτογραφία. Κατέβασε οκτώ εφαρμογές που σχετίζονται με τη φωτογραφία, αυτό δείχνει ότι για εκείνον το κινητό είναι ένα σημαντικό εργαλείο για την άσκηση ετούτου του πάθους του.
D: Πότε τον έχεις δει να νευριάζει εξαιτίας σου;
T: Όταν δεν υπάρχει χώρος τα παίρνει πραγματικά στο κρανίο. Νιώθει μακριά από τον κόσμο. Ένα πράγμα που τον ανησυχεί μετά είναι όταν ξεκινούν οι αυτόματες ενημερώσεις. Θυμώνει γιατί δεν έχει πλέον τον έλεγχο πάνω μου, λέει ότι είμαι δαιμονισμένο.
D: Ευχαριστώ πολύ, τηλέφωνο του Μοχάμεντ, για τον χρόνο που μας αφιέρωσες, θέλεις να στείλεις ένα μήνυμα στον ιδιοκτήτη σου;
T: [Το σκέφτεται για μια στιγμή…] Να νευριάζει λίγο λιγότερο, και μετά να με φροντίζει περισσότερο!
D: Υπάρχει κάποιος εδώ μέσα στον οποίο θέλεις να εμπιστευθείς αυτό το μήνυμα; ούτως ώστε όταν επιστρέψει ο Μοχάμεντ να του το αναφέρει;
T: Η Sara…
Αυτή η φάση τελειώνει με τον Μοχάμεντ να αφήνει τον ρόλο του τηλεφώνου του και να επιστρέφει στον εαυτό του, και η Σάρα του μεταφέρει το μήνυμα από το τηλέφωνό της: «Έχω ένα μήνυμα για σένα… το smartphone σου θέλει να σου πει να είσαι λίγο λιγότερο νευρικός και να το προσέχεις περισσότερο!».
Ακόμη και μια σύντομη στιγμή όπως αυτή, στην οποία τα θέματα σκοπίμως ελάχιστα αγγίζονται, ήταν αρκετή για να φέρει στον αγωνιστικό χώρο πολλά στοιχεία που θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο προβληματισμού, αντιπαραβολής απόψεων, μάθησης σε επόμενες στιγμές. Δεν χρειάζονται πολλά για να ανοίξεις κόσμους:
– Η σημασία της μουσικής που πολλοί νέοι θα επιβεβαιώσουν είναι «το πιο σημαντικό πράγμα στο smartphone μου», χώρος καταφυγίου, γαλήνης, φιλικότητας.
– Η δημιουργική χρήση μέσω της φωτογραφίας, ικανοποίηση στην έρευνα εικόνων και επεξεργασία φωτογραφιών.
– Η λεγόμενη fomo, Fear Of Missing Out (Φόβος ότι θα μείνουν απ’ έξω), ένας από τους μεγαλύτερους φόβους των εφήβων: η απομάκρυνση από την ψηφιακή τεχνολογία σημαίνει ότι δυσκολεύονται να οργανωθούν με την ομάδα συνομηλίκων αναφοράς τους, χάνοντας θεμελιώδεις πληροφορίες που «δεν μπορούν να μην γνωρίζουν».
– Το ζήτημα των χρημάτων: το smartphone έχει ένα σημαντικό κόστος, καθώς ένα παλιό ή σπασμένο σηματοδοτεί αναμφίβολα ένα ταξικό ανήκειν. για πολλά παιδιά είναι πηγή δυσφορίας στη σύγκριση με τους συνομηλίκους τους.
– Οι κατασκευαστές λογισμικού ασκούν συνεχή έλεγχο στα εργαλεία που δεν είναι ποτέ εξ ολοκλήρου του χρήστη. αυτή η «απαλλαγή» γεννά ανησυχία.
– Η σημασία της φροντίδας της μηχανής (Milani, 2022).
Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί πώς μετά από αυτή τη «συνέντευξη» άνοιξε μια συζήτηση στην τάξη για το πώς τα τηλέφωνα είναι ικανά να «αυτοκαταστρέφονται» μέσω της προγραμματισμένης απαξίωσης-αχρήστευσης και για την καταπιεστική διάσταση αυτής της επιλογής
των εταιρειών.
[άσκηση] Όποιος διαβάζει μπορεί να προσπαθήσει να μπει στη θέση του smartphone του. Μπορεί να διαβάσει και να απαντήσει τις παρακάτω ερωτήσεις μία κάθε φορά. Εν κατακλείδι, μπορεί να γράψει σε ένα φύλλο το μήνυμα στον εαυτό του που θα στείλει το smartphone και να το ξαναδιαβάσει όταν επιστρέψει στην ανθρώπινη κατάσταση.
Καλημέρα κύριε smartphone, μπορείς να περιγράψεις τον εαυτό σου; Ποιος είναι ο ιδιοκτήτης σου; Πότε γνωριστήκατε; Θυμάσαι τη στιγμή που βρέθηκες στα χέρια του για πρώτη φορά;
Πώς έμοιαζε; Πότε σε χρησιμοποιεί για πρώτη φορά το πρωί; Και τελευταία το βράδυ; Ποιες από τις εφαρμογές σου χρησιμοποιεί περισσότερο; Πότε; Υπάρχουν στιγμές που φαίνεται αστείος ενώ σε χρησιμοποιεί;
Πότε σου φαίνεται πραγματικά κουρασμένος από εσένα; Αυτό που κάνει μαζί σου, μπορεί να το κάνει και με άλλους τρόπους; Πότε τον είδες να τα έχει πάρει άσχημα απέναντί σου;
Πότε θα ήθελε να σε εξαφανίσει; Σε φροντίζει αρκετά, με ποιον τρόπο; Πότε σου δημιούργησε κάποιο προβλήματα στη σχέση; Τι μήνυμα θέλεις να δώσεις στον ιδιοκτήτη σου; (Γράψε το σε ένα σημείωμα).
Μιχάλης ‘Μίκε’ Μαυρόπουλος Comune-info
