Συνέντευξη σε έναν Ευρωπαίο σύντροφο στην Ροζάβα (03/07/2016)
To να φτάσουμε στην Rojava έγινε όλο και δυσκολότερο, τους τελευταίους μήνες, εξ αιτίας του κλεισίματος των τουρκικών συνόρων, που διαρκεί πλέον εδώ και χρόνια, όπως και των κουρδικών-ιρακινών ανατολικά, που πρόσφατα ο πετρολ- πρόεδρος MassudBarzani, εχθρικός προς το Pkk και το Pyd, εγκαθίδρυσε απαντώντας θετικά στα αιτήματα της Τουρκίας. Παρόλα αυτά συνεχίζεται η εισροή συντροφισσών και συντρόφων ακόμη και ανθρώπων μη ιδεολογικοποιημένων, που απ’ όλο τον κόσμο προστρέχουν για να πολεμήσουν ενάντια στο ισλαμικό κράτος, να αναλάβουν διάφορους ρόλους στην επαναστατική διαδικασία, να κάνουν ανεξάρτητη πληροφόρηση επάνω σε αυτό που συμβαίνει ή, απλά, να μάθουν από αυτά που διαδραματίζονται. Κάτω από αυτό το τελευταίο περίγραμμα, η επανάσταση που βρίσκεται σε εξέλιξη στην Rojava αντιπροσωπεύει ένα αξιοσημείωτο τεστ για την ιδέα πως είναι δυνατό να ανοιχτούν χώροι κοινωνικής αλλαγής που να βρίσκονται στο ύψος των καιρών μας, επιπλέον σε μιαν περιοχή που την διαπερνούν πολλαπλά καπιταλιστικά συμφέροντα και αντιδραστικές οπτικές, κατεστραμμένη από την παγκόσμια και εμφύλια σύρραξη.
Η συνέντευξη που ακολουθεί πραγματοποιήθηκε με έναν σύντροφο που έφτασε από μια ευρωπαϊκή χώρα, που προέρχεται από εκείνο το εκτενές αρχιπέλαγος από πολιτικές πραγματικότητες, θεωρίες, συλλογικότητες, καταλήψεις και κοινωνικούς χώρους που χαρακτηρίζουν αυτό που στην Ευρώπη, με μια σοβαρή μα φαινομενικά βαθιά ριζωμένη παρανόηση ορολογίας, αποκαλείται από τα χρόνια Εβδομήντα “κίνημα”. Ο προβληματικός χαρακτήρας αυτής της ονομασίας φαίνεται ακόμα πιο ξεκάθαρα σε αυτόν που παρατηρεί την ανάπτυξη ενός πραγματικού κινήματος όχι μόνο στην Rojava, αλλά στο Bakur, δηλαδή στην Turchia (καθώς επίσης και σε πολλές άλλες περιοχές του κόσμου). Όχι μόνο: αυτό που κάνει εντύπωση στους διεθνείς συντρόφους που καταφτάνουν στο Kurdistan είναι πως η επαναστατική ουτοπία εδώ συνδέεται και σχετίζεται, και συλλέγει τους καρπούς της στην διάρκεια του ταξιδιού της, με την κεντρικότητα μιας οργανωμένης πολιτικής υποκειμενικότητας σύμφωνα με κριτήρια που η ευρωπαϊκή θεωρητική κερδοσκοπική εικασία είχε αναλάβει την δέσμευση να τα εξαλείψει στην διάρκεια των δεκαετιών, θεωρώντας την βλαβερή ή ανίκανη να επαναπροσδιοριστεί στον σύγχρονο κόσμο.
Γι αυτούς τους λόγους, εκτός από το ότι είναι προφανής η σπουδαιότητα να υποστηρίξουμε άμεσα την επανάσταση της Rojava και να μάθουμε για και από την ανάπτυξη της, είναι σημαντικό να διεγείρουμε μια πολιτική συζήτηση που να ξεκινά από πληροφορίες αληθινές που θα έχουμε εμβαθύνει, και να μην επαναπαυτούμε στην συνήθεια μας να φιλτράρουμε αυτό που είναι μακρινό, αυθεντικό, απρόβλεπτο και απροσδόκητο, μέσα στα σχήματα “που ήδη έχουμε σκεφτεί”, “που ήδη έχουμε θεωρητικοποιήσει”, “τα ήδη γνωστά” και “που έχουμε ήδη καθορίσει – επισημάνει”, γεγονός που χαρακτηρίζει την αταβιστική τοποθέτηση πολλών ευρωπαίων συντρόφων. Η συζήτηση που ακολουθεί αφήνει να αναδυθεί το πως, για πολλούς συντρόφους που καταφτάνουν εδώ, το να αντιμετωπίσουν μιαν πραγματική επανάσταση είναι κάτι σοκαριστικό, που θέτει υπό αμφισβήτηση και κάνει να καταρρεύσουν πολλές βεβαιότητες, θέτοντας υπό συζήτηση την εις βάθος πολιτική συνείδηση; πράγμα που, εκ των υστέρων, είναι ένας από τους πιο πολύτιμους καρπούς του μετασχηματισμού ως έχει.
Γιατί αποφάσισες να έρθεις στην Rojava?
Για την επανάσταση. Αυτό που σκεφτόμουν ήταν πως η επανάσταση δεν είναι δυνατή, υπήρχε το παράδειγμα των ζαπατίστας στην χώρα των Chiapas, μα είναι μια επανάσταση που έχει κάποια πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, για παράδειγμα το γεγονός πως πρόκειται για έναν αυτόχθονα πληθυσμό. Εδώ λαμβάνει χώρα μια επανάσταση που βρίσκεται στο κέντρο του κόσμου, που προσπαθεί να δημιουργήσει ένα σύστημα κατάλληλο σε όλους για έναν κόσμο διαφορετικό. Αυτό είναι που μ’ ενδιαφέρει, να μάθω όλα αυτά που μπορώ.
Με ποια μορφή εκφράζεται το ενδιαφέρον σου?
Υπάρχει αυτός που ενδιαφέρεται περισσότερο για την φιλοσοφία και την θεωρία αυτής της επανάστασης, εγώ ενδιαφέρομαι περισσότερο για την κοινωνία, την καθημερινότητα, για τα βήματα και τα περάσματα μέσα από τα οποία η κοινωνία μετασχηματίζεται. Είναι ένα καλό σύστημα, που ξεκινά από τις κομμούνες, δεν είναι όμως αρκετό, δεν υπάρχει η εγγύηση πως η επανάσταση θα φτάσει παντού, διότι κι εδώ υπάρχει πολύς κόσμος που δεν χρησιμοποιεί αυτές τις δομές.
Που δεν χρησιμοποιεί τις κομμούνες?
Ακριβώς.
Από τι είδους εμπειρία προέρχεσαι?
Στην πόλη μου, στην Ευρώπη, προωθώ ένα σχέδιο μαζί με μια διακοσαριά ανθρώπους σε μια γειτονιά αρκετά κεντρική της πόλης. Η ιδέα μας είναι να καταστήσουμε σιγά σιγά αυτόνομη αυτή τη γειτονιά, βήμα βήμα, δημιουργώντας υπηρεσίες επιμελητείας, έχουμε ένα συνεταιρισμό κατασκευών, φτιάχνουμε επαγγελματική εκπαίδευση με τους εργάτες, συλλέγουμε χρήματα γι αυτούς που δυσκολεύονται πολύ. Έχουμε επίσης μια κολλεκτίβα με μια ομάδα οικογενειών οι οποίες, μαζί, προσπαθούν να ασχοληθούν μαζί μας με την εκπαίδευση των μικρών. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στην Ευρώπη είναι πως οι συνοικίες είναι ησυχαστήρια.
Έχουμε επίσης ένα συνεταιρισμό για να παράγουμε βιολογική τροφή; φυσικά το πρόβλημα σε αυτό το σημείο είναι πως μια τέτοια παραγωγή κοστίζει και η τιμή μεγαλώνει, μα η προοπτική είναι πως θέλουμε να προσπαθήσουμε να κάνουμε τις τιμές περισσότερο λαϊκές, αν και ο κυριότερος στόχος μας είναι η κοινωνικότητα στην συνοικία μας. Έχουμε επίσης μια λαϊκή βιβλιοθήκη με θέματα για την πολιτική και το συνεταιριστικό κίνημα. Έχουμε ένα μοναδικό στόχο: να κάνουμε αυτόνομη την γειτονιά μας, ενώνοντας τον κόσμο.
Βλέπεις ομοιότητες ανάμεσα σε αυτό που κάνετε στην πόλη σου και αυτό που γίνεται εδώ?
Οι κομμούνες. Είναι η ίδια ιδέα. Εδώ όμως είναι πιο μπροστά, αν και ενίοτε… Εδώ το καλό είναι πως έχουν την “εξουσία” και μπορούν να αναπτύξουν το σύστημα σε όλη την κοινωνία, μα εμείς έχουμε μεγαλύτερη ικανότητα να επινοούμε, δεν ξέρω… Οι κομμούνες εδώ έχουν μια λειτουργία βασισμένη στην δημιουργία εσωτερικών επιτροπών που ασχολούνται με συγκεκριμένες πτυχές. Η δομή είναι σφιχτή : εσύ κάνεις αυτό, εσύ κάνεις εκείνο, όλα είναι οργανωμένα. Το σχέδιο μας είναι παρόμοιο, μα δεν έχουμε αυτό τον μηχανισμό, οπότε μπορούμε να σκεφτούμε εάν και πως θα δημιουργήσουμε συνεταιρισμούς, δεν πρέπει να μιλήσουμε με υπουργούς όπως συμβαίνει εδώ, κλπ. [Aναφορά στις διασυνδέσεις του συστήματος των συνεταιρισμών της Rojava με το σύστημα της αυτονομίας της Rojava, του οποίου μέρος είναι και το εκτελεστικό συμβούλιο και οι ανάλογες διακλαδώσεις του με υπουργεία, Ndr’Σημείωμα της σύνταξης].
Αμφότερες οι καταστάσεις, εάν συγκρίνω την δική μας με την δική τους, έχουν θετικές πλευρές και αρνητικές. Το κόστος της προσέγγισης μας είναι πως σε τελική ανάλυση είμαστε ένα μικρό οχυρό μέσα σε μια γειτονιά, ενώ αυτοί μπορούν να σκεφτούν και να δράσουν σε μεγαλύτερο βαθμό, καθολικά. Μιλάμε πολύ με τα διάφορα στελέχη για όλο αυτό [Ndr: Τα “στελέχη” είναι, στην επανάσταση της Rojava, οι στρατευμένοι στο κόμμα, που δρουν σύμφωνα με την γραμμή της οργάνωσης ύστερα από μιαν έντονη διαδικασία πολιτικής εκπαίδευσης και εμπειρίας, ακόμη και νεότατοι, και έχουν κάνει δική τους μια ισχυρή έννοια επαναστατικής πειθαρχίας]. Τα στελέχη μας επεξηγούν την ουτοπία τους και είναι ξεκάθαρο πως αυτό που υπάρχει αυτή την στιγμή στην Rojava απέχει ακόμα πολύ από αυτή την ουτοπία, μα αυτοί σκέφτονται και πιστεύουν πως ο χρησιμότερος τρόπος για να φτάσουν σε αυτήν είναι να περάσουν μέσα από αυτή την διαδικασία, να την διασχίσουν.
Εσύ τι λες, πως το σκέφτεσαι, τι νομίζεις?
Συμφωνώ. Είμαστε καταπιεσμένοι σε όλο τον κόσμο, στην Ευρώπη όπως κι εδώ. Είμαι αναρχικός και στην αρχή αυτή η μεγα-δομή δεν μου άρεσε, μου θύμιζε τις μαρξιστικές ιδέες, μα στην συνέχεια κατάλαβα, μαθαίνοντας. Υπάρχουν δυο τρόποι: να σκέφτεσαι πως θέλεις να καταστρέψεις όλα και αμέσως, και υπάρχουν πολύ λίγες πιθανότητες να το καταφέρεις, υπάρχει επίσης και ο σταδιακός τρόπος, βήμα προς βήμα, είναι ο τρόπος που εδώ είχε επιτυχία. Ο περισσότερος κόσμος, στην γη, δεν ενδιαφέρεται να αλλάξει τα πράγματα. Εδώ άρχισα να στοχάζομαι επάνω σε αυτό, και τώρα πιστεύω πως να οδηγήσεις μπροστά την επανάσταση μαζί με όλη την κοινωνία είναι το καλύτερο.
Είναι σίγουρο πως τα στελέχη και τα μέλη του TevDem [Κίνημα για την δημοκρατική κοινωνία που προωθεί τον μετασχηματισμό της Rojava, καρπός της ένωσης διαφορετικών κοινωνικών οργανώσεων και κομμάτων, Ndr-σημειώνει ο συντάκτης], ή οι υπουργοί ή εκείνοι του κόμματος έχουν πλήρη συναίσθηση και επίγνωση πολλών πραγμάτων, μα ο απλός κόσμος όχι, οπότε χρειάζεται να πεισθεί και να εκπαιδευτεί, χρειάζεται χρόνος.
Ποια είναι η συμπεριφορά των άλλων “διεθνών” που γνωρίζεις και βρίσκονται αυτή την στιγμή στην Rojava?
Κανείς δεν έχει να πει κάτι διαφορετικό ή ενάντια σε αυτά που γίνονται σε αυτή την επανάσταση, μα το πρόβλημα είναι πως στην Ευρώπη μας λένε πως είναι μια αναρχική επανάσταση, ενώ δεν είναι αλήθεια, διότι στην πραγματικότητα είναι κάτι που έχει και από μαρξισμό και από αναρχισμό. Υπάρχει η μαρξιστική ιδέα του βήματος προς βήμα και η ιδέα να χτίσουν μια δομή, και ξεκινώντας από αυτή την δομή να αλλάξουν την κοινωνία. Παρόλα αυτά ο τρόπος με τον οποίον αυτό γίνεται και κυρίως η τελική ιδέα δεν είναι μαρξιστική αλλά αναρχική. Επιπλέον η καρδιά του τρέχοντος συστήματος επάνω στην οποίαν οι σύντροφοι εδώ επιμένουν διαρκώς, δηλαδή πως η εξουσία πηγαίνει από χαμηλά προς τα ψηλότερα και όχι αντιθέτως είναι διαφορετική από εκείνο που έλεγε ο Marx, ο οποίος μιλούσε για “δικτατορία του προλεταριάτου ”. Πάντως για τους αναρχικούς που ήρθαν εδώ υπήρξε λιγάκι ένα “wow”, ένα σοκ θα έλεγα.
Είναι απογοητευμένοι?
Ναι, διότι στην Ευρώπη δεν υπάρχει καλή πληροφόρηση επάνω σε αυτό που συμβαίνει εδώ. Μαθαίνουμε πράγματα με τρόπο απλοποιημένο και πως μοιάζει με αναρχική επανάσταση, αλλά εάν έρθεις εδώ βλέπεις πως τα πράγματα είναι διαφορετικά.Υπάρχουν και διεθνείς που αυτό το πράγμα δεν το αποδέχονται.
Σύμφωνα με την γνώμη σου αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος για να προχωρήσεις με μια επανάσταση, ή θα υπήρχαν άλλοι τρόποι?
Στην θεωρία δεν είναι ο μοναδικός τρόπος, μα στην πρακτική ναι. Δεν ξέρω εάν εκείνο που έχουμε στο μυαλό μας στην Ευρώπη είναι δυνατό, διότι ακόμη δεν πειραματιστήκαμε γύρω από αυτό, μα αυτό που κάνουν εδώ λειτουργεί. Εάν θέλουμε να κάνουμε μια επανάσταση αυτός είναι ένας καλός τρόπος. Πάντως “επανάσταση” σημαίνει να συμμετέχεις, οπότε και να έχεις μια κριτική άποψη, είναι το όμορφο πράγμα της επανάστασης. Tα στελέχη δρουν μέσα στην επανάσταση ώστε να μην υπάρχουν ιεραρχίες, είναι το καθήκον τους, στην συνέχεια μέχρι πιο σημείο αυτή η επανάσταση θα μπορέσει να προχωρήσει είναι στα χέρια της κοινωνίας.
Ας πάρουμε ένα παράδειγμα: η υπηρεσία-τμήμα δικαιοσύνης είναι ένα στοιχείο θετικό εδώ διότι, αν και το έργο τους είναι να δικάζουν τον κόσμο, είπαν πως θέλουν την καταστροφή του ποινικού συστήματος, ήτοι μια κοινωνία σε θέση να επιλύει τα προβλήματα σε τοπικό επίπεδο, συνοικίας, κλπ. Στην Ευρώπη, αντιθέτως, τα προβλήματα δημιουργούνται εσκεμμένα για να δικαιολογηθεί και συντηρηθεί το ποινικό σύστημα ή και να διευρυνθεί: η ανθρώπινη “κακοήθεια” είναι απαραίτητη στον καπιταλισμό. Το να αλλάξεις αυτή την κουλτούρα είναι η αρχή, μετά πρέπει να προωθήσεις μιαν ανατροπή αυτής της αντίληψης που μπορεί να είναι αργή ή γρήγορη, μα το σημαντικό είναι πως υπάρχει αυτή η θεμελιώδης ιδέα στο βάθος.
Εάν θα έπρεπε να στείλεις ένα μήνυμα στους ευρωπαίους συντρόφους από την Rojava, τι θα τους έλεγες?
O κόσμος δεν γνωρίζει τίποτα για την πολιτική επανάσταση στην Rojava και το Bakur. Δεν είναι η πρώτη φορά στην ιστορία, ήδη άλλες επαναστάσεις πέθαναν διότι δεν είχαν υποστήριξη. Πρέπει να ενδιαφερθεί για όλο αυτό που συμβαίνει εδώ, αρχικά, και να το υποστηρίξει, δεν ξέρω πως, μα πρέπει να αντιληφθεί ο κόσμος πως πρόκειται για μιαν σημαντική στιγμή για όλες τις κοινωνίες που ζουν μέσα σε πόλεμο και κρίση, αυτή της Rojava είναι μια μεγάλη ευκαιρία. Πρέπει να προσαρμόσουμε αυτή την επανάσταση στις χώρες μας.
Δεν έχει σημασία εάν είσαι κομουνιστής, αναρχικός ή σοσιαλιστής, η αλήθεια είναι πως στην Ευρώπη παίζουμε την επανάσταση, δηλαδή κάνουμε τους επαναστάτες και αυτοί οι μικροί πόλεμοι μεταξύ αναρχικών και κομουνιστών, αυτές οι επαναστάσεις μες το bar είναι άχρηστες και δεν δημιουργούν τίποτα. Αυτή η επανάσταση δεν είναι κομουνιστική και δεν είναι αναρχική, μα είναι μια καλή επανάσταση. Να κριτικάρουν αυτό που συμβαίνει εδώ διότι ο Bakunin ή ο Lenin έγραψαν κάτι διαφορετικό, όπως κριτικάρουν τον προπονητή μπροστά σε μια παρτίδα ποδοσφαίρου με μια μπύρα στο χέρι, είναι αντεπαναστατικό.
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλοςinfoaut.org
