Η εν εξελίξει ενεργειακή κρίση, που ενέσκηψε συνεπεία της Πανδημίας, μαζί με τη νέα έξαρση λοιμώξεων covid-19 δημιουργούν συνθήκες οικονομικής κρίσης.
Αιτίες
Η πανδημία λόγω των lockdown περιόρισε σημαντικά τη ζήτηση/κατανάλωση διεθνώς. Αυτό οδήγησε σε περιορισμό/αναστολή λειτουργίας παραγωγικών μονάδων, στη μείωση αναγκών σε διεθνείς μεταφορές/μετακινήσεις, απορρυθμίζοντας τη συνήθη ροή των κανόνων της αγοράς.
Με το άνοιγμα της αγοράς, στα μέσα 2021, παρατηρήθηκε απότομη και τεράστια αύξηση της ζήτησης σε πάσης φύσεως αγαθά. Η παραγωγή δεν κατάφερε να ικανοποιήσει άμεσα την μεγάλη ζήτηση, οι μεταφορές απορρυθμισμένες δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν στις υψηλές απαιτήσεις. Αποτέλεσμα η θεαματική αύξηση των τιμών.
Το ίδιο κατ΄ αντιστοιχία συνέβη με το πετρέλαιο. Στην αρχή της πανδημίας η τιμή του κατέβηκε λόγω μειωμένης ζήτησης στα 20-30 $ το βαρέλι και σήμερα κινείται περί τα 85 $ το βαρέλι.
Οι λόγοι της αύξησης του φυσικού αερίου είναι κατά βάση ίδιοι, όμως επιπρόσθετη ανασφάλεια εν όψει του χειμώνα δημιούργησαν τα χαμηλά αποθέματα και ή περιορισμένη παροχή του στην ΕΕ που βασίζεται κυρίως σε μια πηγή (Ρωσία) και οι ευρωπαίοι την κατηγορούν για σκόπιμη μόχλευση της κατάστασης.
Προβλέψεις
Οι τιμές, ενέργειας και διεθνών μεταφορών, είναι και θα παραμείνουν πολύ υψηλές για μεγάλο χρονικό διάστημα και εκτιμάται ότι θα ομαλοποιηθούν στο Β΄ εξάμηνο 2022, σίγουρα όμως θα επηρεάσουν δραματικά το εισόδημα των καταναλωτών που δεν πρόκειται να αυξηθεί, παρά μόνον οι κατά τεκμήριο πιο ευάλωτοι θα ενισχυθούν με επιδόματα που θα επιβαρύνουν έτι περαιτέρω το δημόσιο χρέος και το δημοσιονομικό έλλειμμα.
Οι πολυσυζητημένες συμφωνίες με Ισραήλ-Κύπρο-Αίγυπτο για νέους αγωγούς φυσικού αερίου, καλωδίου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, προς την ΕΕ και ο αγωγός ΕastΜed είναι στο αρχικό στάδιο των συζητήσεων για τη χάραξή τους και δεν πρόκειται να ανακουφίσουν ενεργειακά, τόσο τη χώρα μας όσο και την Ευρώπη, στο εγγύς μέλλον.
Ούτε και η μετάβαση στην ηλιακή-αιολική ενέργεια θα γίνει άμεσα. Επομένως η ενέργεια θα είναι η γνωστή παραδοσιακή και ακριβή για τα προσεχή χρόνια με υψηλό επίπεδο ρύπων που θα συνεχίσει να βαρύνει το περιβάλλον και δεν θα ανακοπεί εύκολα και άμεσα η δυσμενής πορεία της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεων της στη ζωή των κατοίκων.
Συμπέρασμα
Συνοψίζοντας, διαβλέπουμε ότι οι επόμενοι μήνες θα είναι δύσκολοι από τις εν εξελίξει δύο μεγάλες κρίσεις, Πανδημία και Ενέργεια, που αλληλο-τροφοδοτούνται και επηρεάζουν άλλους σοβαρούς τομείς της οικονομίας, όπως προαναφέρθηκε.
Οι υψηλές τιμές σε πετρέλαιο-φυσικό αέριο-ηλεκτρικό ρεύμα δεν θα έχουν προσωρινή διάρκεια, ίσως ομαλοποιηθούν στο Β΄ εξάμηνο 2022, σίγουρα όμως θα σταθεροποιηθούν σε υψηλότερο επίπεδο από το σημερινό.
Οι ανοδικές τιμές πρώτων υλών, παγίων-καταναλωτικών αγαθών και υπηρεσιών μεταφέρονται στον τελικό καταναλωτή. Ήδη επηρεάζεται άμεσα η κοινωνία, κυρίως τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα και αναδύεται ξανά ζήτημα επιβίωσης για πολλούς.
Η κυβέρνηση προφανώς θα πρέπει να μείνει αρωγός στους αδύνατους, όχι με ανεξέλεγκτες οικονομικές επιλογές ενισχύσεων και επιδομάτων αλλά με ιεράρχηση και σε όσους αντικειμενικά αδυνατούν να ανταπεξέλθουν. Ας μην αγνοούμε επίσης ότι η επιδοματική πολιτική όταν είναι εκτεταμένη και μόνιμη, εκτός των άλλων, δημιουργεί «ράθυμους πολίτες».
Αθανάσιος Πάσχου
