25 Μαρτίου 1977: ο Rodolfo Walsh και οι Montoneros – 27 Mαρτίου 1944: Miguel Enriquez-χιλιανό Mir
Ο Rodolfo Walsh γεννήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 1927 στην Παταγονία. Αφού έγραψε διάφορα μυθιστορήματα αστυνομικά, όπως το Variations in Red-Variazioni in Rosso(1953), έγινε διάσημος για το Operación Masacre (1957), Επιχείρηση Σφαγή, που θεωρείται αριστούργημα της ερευνητικής δημοσιογραφίας.
Το βιβλίο μιλά για μια σφαγή πολιτών που πραγματοποίησε το προηγούμενο έτος ο στρατός με εντολή του προέδρου, στρατηγού Aramburu, σε αντίποινα για μια απόπειρα Περονιστικής εξέγερσης.
Μετά την κουβανική επανάσταση, μετακόμισε στην Αβάνα κατόπιν πρόσκλησης του Jorge Masetti, δημοσιογράφου αργεντίνου, ο οποίος, μετά από συνέντευξη με τον Fidel και τον Che σχετικά με την Sierra Maestra, είχε προσχωρήσει στην επανάσταση.
Ο Walsh συνεργάζεται με το πρακτορείο Prensa Latina και γνωρίζει πολλούς από τους πρωταγωνιστές εκείνων των χρόνων, συμπεριλαμβανομένου του Ernesto Che Guevara, ο οποίος συχνά περνά τις βραδιές με τους δύο συμπατριώτες του.
Στην Κούβα ο Walsh πραγματοποιεί την πιο συγκλονιστική του δημοσιογραφική επιτυχία. Όπως θα διηγηθεί ο Gabriel Garcia Marquez, ένας άλλος φίλος εκείνης της περιόδου, καταφέρνει να αποκρυπτογραφήσει ένα παράξενο κωδικοποιημένο μήνυμα και ανακαλύπτει ότι οι ΗΠΑ εκπαιδεύουν κουβανούς εξόριστους στη Γουατεμάλα για να προσπαθήσουν να εισβάλουν στον Κόλπο των Χοίρων.
Καταφέρνει έτσι να αποτρέψει την αιφνιδιαστική επίθεση. Τρία χρόνια αργότερα επέστρεψε στην Αργεντινή, συνέχισε τη δραστηριότητά του ως συγγραφέας και επίσης έγραψε έργα αντιμιλιταριστικής σάτιρας.
Το 1969 έγραψε το Quien mató a Rosendo?, Ποιος σκότωσε τον Rosendo;, το οποίο, ξεκινώντας από ένα γεγονός από τα χρονικά, καταγγέλλει τον γκανγκστερικό εκφυλισμό της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας. Το 1970 η περονιστική ένοπλη οργάνωση Montoneros απήγαγε τον στρατηγό Aramburu, ο οποίος εκτελέστηκε μετά από ένα μήνα αιχμαλωσίας σε απάντηση στα γεγονότα του 1956.
Ο Walsh πλησιάζει τους Montoneros, αλλά φοβάται μια μιλιταριστική παρέκκλιση και θεωρεί προτεραιότητα τη μάχη πάνω στο έδαφος της πληροφόρησης. Κάτω από την διεύθυνση του, η εφημερίδα Noticias γίνεται δημοφιλές μέσο ενημέρωσης και φτάνει τα 130.000 αντίτυπα.
Όταν οι στρατηγοί Videla, Agosti και Massera ανέλαβαν εξουσία με ένα πραξικόπημα στις 24 μαρτίου 1976, ο Walsh βρίσκονταν ήδη στην παρανομία για σχεδόν δύο χρόνια. Δημιούργησε την ANCLA (Clandestine News Agency-Παράνομο Πρακτορείο Ειδήσεων) και αφιέρωσε τον εαυτό του στην καταγγελία της Κρατικής τρομοκρατίας.
Στις 29 Σεπτεμβρίου 1976, η 26χρονη κόρη του Vicki και τέσσερις άλλοι μαχητές των Montoneros αιφνιδιάζονται από τον στρατό σε ένα σπίτι στο Μπουένος Άιρες. Ένας στρατιώτης θα πει: «Η μάχη διήρκεσε μιάμιση ώρα.
Ένας άνδρας και ένα κορίτσι πυροβολούσαν από ψηλά, η κοπέλα τράβηξε την προσοχή μας γιατί κάθε φορά που έριχναν μια ριπή και εμείς πέφταμε στο έδαφος γελούσε». Αλλά είναι μια μάχη δίχως ελπίδα και η Vicki σκοτώνεται έτσι ώστε να μην πέσει ζωντανή στα χέρια των βασανιστών.
Στις 24 Μαρτίου 1977, την πρώτη επέτειο του πραξικοπήματος, ο Rodolfo γράφει μια ανοικτή επιστολή στη στρατιωτική χούντα, ένα εξαιρετικό έγγραφο όχι μόνο για τη λεπτομερή καταγγελία των θηριωδιών της δικτατορίας, αλλά κυρίως επειδή η Κρατική τρομοκρατία περιγράφεται σαφώς ως απαραίτητη προϋπόθεση για την επιβολή στη χώρα του πιο ακραίου νεοφιλελευθερισμού:
“Στην οικονομική πολιτική αυτής της κυβέρνησης, πρέπει να αναζητήσουμε όχι μόνο την εξήγηση των εγκλημάτων σας, αλλά μια μεγαλύτερη αγριότητα, την καταδίκη εκατομμυρίων ανθρώπων σε προγραμματισμένη δυστυχία.
Σε ένα χρόνο μειώσατε τους πραγματικούς μισθούς των εργαζομένων στο 40%, η συμμετοχή τους στο εθνικό εισόδημα μειώθηκε στο 30%, η εργάσιμη μέρα που χρειάζεται ο εργάτης από τις 6 ώρες έφτασε στις 18 ώρες ώστε να μπορεί να καλύπτει τα έξοδα της οικογένειάς του, ανασταίνοντας με αυτό τον τρόπο μορφές καταναγκαστικής εργασίας που δεν επιζούν ούτε στους τελευταίους αποικιακούς εποικισμούς (…)
Τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής υπήρξαν κεραυνοβόλα. Σε αυτό το πρώτο έτος της κυβέρνησης, η κατανάλωση τροφίμων μειώθηκε κατά 40%, η ένδυση κατά 50%, η κατανάλωση των φαρμάκων έχει σχεδόν εξαφανιστεί στα λαϊκά στρώματα.
Και υπάρχουν περιοχές στο Μπουένος Άιρες όπου η βρεφική θνησιμότητα υπερβαίνει το 30%, αριθμός που μας φέρνει στο ίδιο επίπεδο με τη Rhodesia, το Dahomey και τις Guaiane, ασθένειες όπως η καλοκαιρινή διάρροια, τα παράσιτα μας φέρνουν θυμό για το γεγονός πως οι αριθμοί τους βρίσκονται κοντά στα παγκόσμια ρεκόρ ή τα ξεπερνούν”.
Αλλά μετά την ομολογία ενός βασανισμένου κρατούμενου, ο στρατός βρίσκεται στα ίχνη του και την επόμενη μέρα, ενώ διαδίδει το έγγραφό του, πέφτει επάνω στην Επιχειρησιακή Ομάδα 3 του ESMA, του περιβόητου κέντρου βασανιστηρίων και εξόντωσης της δικτατορίας.
Ο Rodolfo Walsh καταφέρνει να τραβήξει ένα πιστόλι και να πυροβολήσει. Ξέρει ότι δεν έχει ελπίδες, αλλά δεν θέλει να συλληφθεί ζωντανός. Μια ριπή αυτομάτου τον τραυματίζει σοβαρά, και φτάνει νεκρός στην ESMA
Ο Miguel Enríquez Espinosa γεννήθηκε στις 27 μαρτίου 1944 στο Talcahuano, στη νότια Χιλή, και είναι το τέταρτο παιδί στο γάμο των Edgardo Enríquez Frödden και Raquel Espinosa Towsend. Μέλος μιας παραδοσιακής οικογένειας που συνδέεται με την πολιτική μέσω του ριζοσπαστικού Κόμματος, ως παιδί είδε τους τοπικούς διανοούμενους να συγκεντρώνονται στο σπίτι του, αφού ο πατέρας του – γιατρός, δάσκαλος, μασόνος, μελλοντικός πρύτανης του Πανεπιστημίου της Concepción και Υπουργός Παιδείας του Σαλβαδόρ Αλιέντε – τους προσκαλούσε συχνά.
Marzo 1944: Miguel Enriquez-Mir cileno
Ολοκλήρωσε τις δευτεροβάθμιες σπουδές του στο δημόσιο γυμνάσιο της πόλης, το Liceo n. 1 Enrique Molina Garmendia, όπου έγινε φίλος με τους Luciano Cruz, Marcelo Ferrada και Bautista van Schouwen, μελλοντικούς ιδρυτές του επαναστατικού αριστερού κινήματος (MIR). Το 1961 εγγράφηκε στην ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Concepción, όπου αποφοίτησε με διακρίσεις το 1968.
Στη συνέχεια, έλαβε υποτροφία για την ειδικότητα της νευροχειρουργικής, μελέτες που εγκατέλειψε για να αφιερωθεί πλήρως στην πολιτική δραστηριότητα.
Στην εφηβεία του στρατεύτηκε στη νεολαία του σοσιαλιστικού Κόμματος, με το οποίο μπήκε σε σύγκρουση μεταξύ του 1963 και του 1964, θεωρώντας ότι μια τρίτη υποψηφιότητα για την προεδρία του Σαλβαδόρ Αλιέντε δεν θα ήταν επιτυχής. είχε ήδη αγκαλιάσει τις ιδέες της κουβανικής επανάστασης.
Πραγματοποίησε μια έντονη αυτόνομη μελέτη της μαρξιστικής σκέψης, ενώ συμμετείχε στις τάξεις του Marxist Revolutionary Vanguard (VRM), μιας δύναμης που συγκέντρωνε νέους φοιτητές πανεπιστημίου μαοϊκούς, τροτσκιστές, γκεβαριστές και, γενικά, το σύνολο των επαναστατικών ρευμάτων που αμφισβήτησαν τις θεσμοθετημένες δράσεις της παραδοσιακής χιλιανής αριστεράς που εκπροσωπούνταν στα σοσιαλιστικά και κομμουνιστικά κόμματα.
Μετά από μια επίπονη διαδικασία σύγκλισης της «επαναστατικής αριστεράς», το χιλιανό MIR ιδρύθηκε στις 15 Αυγούστου 1965. Δύο χρόνια αργότερα ο Miguel Enríquez έγινε γενικός γραμματέας του Mir, ήταν 23 ετών και σπούδαζε ιατρική..
Από την αρχή, δεσμεύτηκε στο χτίσιμο μιας πολιτικής-στρατιωτικής οργάνωσης και προώθησε την ένοπλη προπαγάνδα μέσω άμεσων ενεργειών: κατάσχεση αγροκτημάτων, κατοχή-κατάληψη γης, ενέργειες εναντίον των γαιοκτημόνων στην επικράτεια Mapuche, τραπεζικές απαλλοτριώσεις, πάντα με στρατηγικό στόχο τη διαμόρφωση ενός στρατού με μια ευρεία κοινωνική βάση ικανή να εξαπολύσει έναν παρατεταμένο λαϊκό πόλεμο για την κατάληψη της εξουσίας και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού στη Χιλή.
Με τη νίκη του Σαλβαδόρ Αλιέντε το 1970, ο Μιγκέλ διακρίθηκε ως επαναστάτης ηγέτης προσαρμόζοντας τη δράση του MIR σε ένα νέο σενάριο που χαρακτηρίζεται από την κατάκτηση της εξουσίας μέσω της ψηφοφορίας και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού μέσω του «ειρηνικού δρόμου», αλλά η υποστήριξη του Mir ήταν πάντα κριτική και με αμφιβολίες.
Στις 11 σεπτεμβρίου 1973, προσφέρθηκε να βοηθήσει τον πρόεδρο Allende και να τον βγάλει από τη La Moneda, μέσω της κόρης του Beatriz, αλλά αυτός προτίμησε να μείνει στο προεδρικό μέγαρο και έστειλε το τελευταίο μήνυμα: «Τώρα είναι η σειρά σου, Μιγκέλ.»
Τους επόμενους δώδεκα μήνες, σε μια στιγμή που ένα μέρος της παραδοσιακής αριστεράς αποσύρθηκε στην εξορία, αφού έστειλε το σύνθημα «το MIR δεν είναι απομονωμένο», αφιερώθηκε στην αναδιάρθρωση της οργάνωσης και στη δημιουργία ενός ενωτικού μετώπου «λαϊκής αντίστασης» εντός της Χιλής.
Στα μέσα του πρωινού της 5ης οκτωβρίου 1974, οι υπηρεσίες πληροφοριών του Pinochet ανακάλυψαν πού βρίσκονταν και αφού τον περικύκλωσαν με εκατοντάδες αστυνομικούς, άρματα μάχης και ελικόπτερα και μετά από μια μάχη που διήρκεσε σχεδόν δύο ώρες, ο Miguel Enríquez έπεσε μαχόμενος. Ο Μιγκέλ ήταν 30 ετών.
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος
