Γράφει από το Παρίσι ο Μιχάλης Μαυρόπουλος
Ο βάρβαρος και αποτρόπαιος σφαγιασμός με ένα κουζινομάχαιρο ενός καθηγητού ιστορίας-γεωγραφίας σε προάστιο της παρισινής περιοχής από ένα Τσετσένο ισλαμιστή, συνεκλόνισε την χώρα και κυριάρχησε την περασμένη εβδομάδα στην επικαιρότητα. Προσέτι επεξέτεινε την νευρικότητα στην ανταλλαγή αντιτιθέμενων απόψεων μεταξύ αριστεράς-δεξιάς. Ο φονευθείς, εν ονόματι της ελευθερίας της γνώμης, είχε δείξει στους μαθητές του καρικατούρα (γελοιογραφία) δημοσιευθείσα σε ένα σκωπτικό περιοδικό, (Charlie Hebdo) που σύμφωνα με τους μουσουλμάνους ισλαμιστές, περιέπαιζε τον Μωάμεθ και προσέβαλλε την θρησκεία τους. Η καρικατούρα έδειχνε τα οπίσθια του Προφήτη στα οποία είχε επικολληθεί ένα αστέρι, το όλον συνοδευόμενο από την φράση: «ένα αστέρι γεννήθηκε». Πολλοί Γάλλοι έκριναν αδέξια την πρωτοβουλία του καθηγητού, έστω και αν ήταν μέσα στο πλαίσιο της ελευθερίας γνώμης, αρχής ανέγγιχτης στην χώρα του Βολταίρου. Οι ίδιοι ισχυρίζονται ότι η δημόσια έκφραση μιας γνώμης δια μέσου της εικόνος, επιδρά πολύ πιο αποτελεσματικά από εκείνη των λέξεων. Διευκρινιστέον, ότι ευκαιρίας δοθείσης η γελοιογραφία αναπαρήχθη από ένα μέρος του Τύπου. Σημειωτέον, ότι πριν από μερικά χρόνια, ισλαμιστές είχαν εισέλθει με όπλα στα γραφεία και σκότωσαν μεγάλο μέρος των μελών της συντάξεως του ίδιου περιοδικού. Ηγέρθη τότε μέγας θόρυβος στις τάξεις της γαλλικής κοινωνίας με την αναγραφή πανταχόθεν των λέξεων “Είμαι Σάρλι”. Σήμερα το Σάρλι αντικαταστάθηκε με το «Είμαι Σαμουήλ» εκ του ονόματος του αποκεφαλισθέντος.
Εκτός του ανωτέρου τραγικού συμβάντος που επί μια εβδομάδα κατέλαβε την οθόνη της τηλεοράσεως και τα ειδησεογραφικά δελτία του ραδιοφώνου, δυο άλλα σημαντικά γεγονότα σημάδευσαν το γαλλικό πολιτικό γίγνεσθαι των τελευταίων δέκα ημερών: Το πρώτο,– το οποίο δυστυχώς πέρασε σχεδόν απαρατήρητο από το κοινό –αφορούσε την αστυνομική έρευνα των γραφείων και των οικιών πέντε πολιτικών προσωπικοτήτων, διεξήχθη δε κατόπιν εντολής του δικαστηρίου Δικαιοσύνης της Ρεπουμπλίκ (Δημοκρατίας) και σχετίζεται με την αμφίβολη διαχείριση της κρίσεως του κορωνοϊού από την πρώτη κυβέρνηση Μακρόν. Το δεύτερο είναι η κυβερνητική απόφαση, επίσης συνδεδεμένη με την νόσο, που έκανε τους Γάλλους να αναρωτιούνται για την αποτελεσματικότητα της νυκτερινής απαγορεύσεως κυκλοφορίας από την 17η Οκτωβρίου με το επιχείρημα ότι ο ιός εξαπλούται σε όλη την Ευρώπη. Οι θιγόμενοι, κυρίως νέοι, την σχολίασαν με πικρόχολες φράσεις όπως: μας προτρέπουν να κλεισθούμε στα σπίτια μας, και να περιορισθούμε στην θέαση της τηλεοράσεως.
Θυμούμαι ότι τον Μάη του 1968, το δημοφιλέστερο και ταυτοχρόνως επικριτικό της καταναλωτικής κοινωνίας σύνθημα των διαδηλωτών, φοιτητών και εργατών, ήταν: μετρό, δουλειά, ύπνος (métro, boulot, dodo). Αυτές τις τρείς άκρως πετυχημένες λέξεις, εκφράζουσες την πραγματικότητα, τις βλέπαμε γραμμένες σε πολλούς τοίχους στην λατινική συνοικία. Κατήγγειλον την εξαντλητική δουλειά που είχε όλα τα χαρακτηριστικά αγγαρείας που απέβλεπε με οποιοδήποτε κόστος στην εξασφάλιση χρημάτων (έτσι πίστευαν τότε οι Γάλλοι) για μια σχετικά άνετη υλική ζωή. Σήμερα, σ’αυτό το σλογκάν, μετά από την λέξη δουλειά, μπορούμε να προσθέσουμε: τηλεόραση (TV). Έτσι θα έχουμε το τετρασύλλαβο: μετρό, δουλειά, TV, ύπνος. Η ζωή μας κυλάει κάτω από την δεσποτική απόφασηαπαγορεύσεως της κυκλοφορίας από τις 9 το βράδυ μέχρι την επομένη στις 6 το πρωί. Η θέαση μετριοτάτης ποιότητος εκπομπών τηλεοράσεως αντικατέστησε τον χρόνο που αφιερώναμε σε άλλες μορφωτικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες κυρίως τις βραδινές ώρες: καφέ-μπαρ, θέατρο, σινεμά, διαλέξεις. Επ’ αυτού, ο καθηγητής της Σορβόννης Πιέρ Σερνά γράφει: ο αντιστασιακός φιλόσοφος Ζανκέλεβιτς, (Jankélévich), που ήταν κρυμμένος καθ’ όλη την διάρκεια του Β’ παγκοσμίου πολέμου, δήλωνε ότι μπορούμε να ζήσουμε χωρίς μουσική, χωρίς θέατρο, χωρίς ομορφιά, (χωρίς όμως αυτά) ζει κανείς πιο λίγο και ολιγότερο καλά, τουλάχιστο ολιγότερο ανθρωπινά.
Η μήνις των πολιτών εναντίον της απαγορεύσεως δεν λέγει να καταλαγιάσει. Συνήθως στη Γαλλία το βραδινό τραπέζι αρχίζει στις οκτώμισι. Σ’ αυτή την περίπτωση, το ταβερνείο-ρεστοράν αποκλείεται, γιατί, πρώτον, θα πρέπει να τελειώσεις το δείπνο σου σε ολιγότερο από μισή ώρα και, δεύτερον, μετά από τις 9μ.μ. δεν μπορείς να κυκλοφορείς στους δρόμους εάν θέλεις να αποφύγεις το πρόστιμο, που σήμερα ανέρχεται σε 135 ευρώ και σε περίπτωση τριπλής υποτροπής σε 1500 ευρώ! Αποκλείεται επίσης και η επίσκεψη σε φιλικά πρόσωπα ως και η βραδινή θέαση μέσα σε ένα κινηματογράφο (είναι πολυάριθμοι στο Παρίσι) μιας καλής ταινίας και μιας θεατρικής παραστάσεως (οι απογευματινές είναι ελαχιστότατες). Τί σου μένει λοιπόν να πράξεις; Να κλειστείς στο σπίτι και να περιορισθείς στην καλλίτερη περίπτωση στο διάβασμα -ευχής έργον- ενός βιβλίου. Ειδάλλως, είμαστε υποχρεωμένοι να βάλουμε προσωρινό, ας το ελπίσουμε, τέρμα στις κοινωνικο-μορφωτικές δραστηριότητες που συνδέονται με την εθελούσια έξοδο από την οικογενειακή εστία π.χ. για ένα περίπατο, για ένα ποτό ή για ένα πολυδιαφημιζόμενο θέαμα.
Άλλη κατηγορία πολιτών που θίχθηκε από την απαγόρευση της νυκτερινής κυκλοφορίας, εκτός των εστιατορίων και των ψυχαγωγικών μονάδων, είναι και το εμπόριο, κυρίως οι συνοικιακοί μικρομπακάληδες των Παρισίων που παραδοσιακά έμειναν ανοικτοί μέχρι τις 11 ή ακόμη και 12 την νύκτα. Οι ιδιοκτήτες αυτών των μαγαζιών, στην πλειοψηφία τους βορειοαφρικανοί (Αλγερινοί, Μαροκινοί, Τυνίσιοι και λίγοι Πορτογάλοι) ξυπνούν ενωρίς το πρωί για να παραλάβουν το εμπόρευμα και περνούν 10 και 12 ώρες μέσα στο μικρό διαστάσεων κατάστημά τους, καταφορτωμένο από διάφορα είδη αναγκαία για την καθημερινή ζωή, εξυπηρετώντας τοιουτοτρόπως τους αργοπορημένους πελάτες.
Η επικρατούσα ατμόσφαιρα κάνει τους Γάλλους να λένε με μελαγχολία: δεν αναγνωρίζουμε την πρωτεύουσά μας, το «Παρίσι πόλη του φωτός», δεν είναι πλέον το Παρίσι που ξέρουμε. Οι πιο αισιόδοξοι πρεσβεύουν υπομονή αναμένοντας το τέλος του μήνα ή τις αρχές του επόμενου για να ξανάβρουν την πόλη τους. Τους καταλαβαίνω…
