27/01/2025
Άνοιξε μια πόρτα την οποία διασχίζουν χιλιάδες γυναίκες σε όλο το Μεξικό σήμερα.
Το 2006, στις 6 ιανουαρίου, πριν από 19 χρόνια, πέθανε η διοικητής Ραμόνα (στη φωτογραφία εξωφύλλου foto di copertina). Βρίσκομαι στον Συνεταιρισμό El Paraiso, ο οποίος απέχει λίγα χιλιόμετρα από την Tonala, γράφει ο Andrea Cegna (*),όπου ο σημερινός Capitan Μάρκος, τότε, υποδιοικητής Μάρκος, έδωσε την είδηση με αυτό τον τρόπο: «Σε αυτή την περίπτωση είναι πολύ δύσκολο για μένα να μιλήσω, διότι ετούτο που μπορώ να πω είναι ότι ο κόσμος έχασε μια υποδειγματική γυναίκα. Ότι ο Κόσμος, το Μεξικό έχασε μια από αυτές τις γυναίκες που αγωνίζονται.
Ένα μικρό κομμάτι της καρδιάς έχει ξεσκιστεί από όλους μας. Μέσα σε λίγα λεπτά το Caracol of Oventic θα κλείσει, και θα πάμε στον θάνατο αυτής της συντρόφισσας ιδιωτικά. Ας ελπίσουμε ότι τα ΜΜΕ θα το σεβαστούν.
Ενόψει αυτού ακυρώνουμε τη συμμετοχή μας στις σημερινές και αυριανές διαδικασίες, και τώρα επιστρέφουμε εκεί για να περιμένουμε τις εντολές των συντρόφων μας, της Διοίκησης και της Παράνομης Ιθαγενούς Επαναστατικής Επιτροπής.
Η Διοικητής Ραμόνα ήταν εκεί στο κλείσιμο της Ολομέλειας. Συγγνώμη, όταν ξεκίνησε η Ολομέλεια στη La Garrucha. Κάναμε αστεία μαζί της. Οι σύντροφοι την είδαν μόλις πριν από λίγες μέρες, την 1η ιανουαρίου.
Μου έστειλε ένα χαιρετισμό και αστειεύτηκε. Τώρα όμως θυμάμαι ότι εκείνη την ημέρα της Ολομέλειας μας έδωσε ένα κέντημα που είχε φτιάξει όσο ανάρρωνε από την εγχείρηση που είχε κάνει πριν από σχεδόν δέκα χρόνια.
Μου το έδωσε και μου είπε ότι ήλπιζε ότι η Άλλη Καμπάνια ήταν σαν εκείνο το κέντημα. Αυτό πρέπει να κάνουμε. Ευχαριστώ σύντροφοι». Πριν από την εγχείρηση στα νεφρά, εκείνο το 1996 που ανέφερε ο Μάρκος, η Ραμόνα είχε ηγηθεί της ίδρυσης του Αυτόχθονου Εθνικού Κογκρέσου.
Πήγε στην Πόλη του Μεξικού και είπε εκεί: «Μέσα από τη φωνή μου μιλάει η φωνή του Ζαπατιστικού Στρατού Εθνικής Απελευθέρωσης. Σήμερα ήρθαμε εδώ, στο κέντρο αυτής της Χώρας που ονομάζεται Μεξικό, για να πούμε σε όλους τους μεξικανούς μερικά λόγια που έχουμε εμείς, οι ζαπατίστας.
Από μόνος του ο λόγος μας ως ζαπατίστας είναι πολύ μικρός, αλλά το βήμα του είναι πολύ μεγάλο και περπατάει πολύ μακριά και μπαίνει σε πολλές καρδιές. Αυτές οι καρδιές που μας άκουσαν είναι οι καρδιές ανδρών, γυναικών, παιδιών και ηλικιωμένων που θέλουν μια δημοκρατική, ελεύθερη και δίκαιη Χώρα.
Αυτές οι καρδιές είναι εκείνες που μας βοήθησαν να φτάσουμε στο Zócalo της Πόλης του Μεξικού. Αυτές οι καρδιές θέλουν εκείνο που επιθυμούμε εμείς οι ζαπατίστας και αυτό που όλοι θέλουμε.
Επιθυμούμε ένα Μεξικό που να μας λαμβάνει υπόψη ως ανθρώπινα όντα, που να μας σέβεται και να αναγνωρίζει την αξιοπρέπειά μας. Αυτός είναι ο λόγος που θέλουμε να ενώσουμε τη μικρή μας φωνή ως ζαπατίστας με τη μεγάλη φωνή όλων εκείνων που αγωνίζονται για ένα νέο Μεξικό.
Ήρθαμε εδώ για να φωνάξουμε, μαζί με όλους τους άλλους, ότι δεν θα υπάρξει ποτέ ξανά ένα Μεξικό χωρίς εμάς. Αυτό είναι που επιθυμούμε, ένα Μεξικό όπου όλοι να έχουμε μια αξιοπρεπή θέση.
Γι’ αυτό είμαστε έτοιμοι να συμμετάσχουμε σε έναν μεγάλο εθνικό διάλογο με τους πάντες. Ένας διάλογος στον οποίο ο λόγος μας είναι μια ακόμα λέξη σε πολλές λέξεις και η καρδιά μας μια ακόμα καρδιά σε πολλές καρδιές.
Για αυτόν τον εθνικό διάλογο θα περπατήσουμε πολύ και θα κάνουμε πολλά βήματα. Είμαστε έτοιμοι να κάνουμε τα πάντα για να πραγματοποιήσουμε, να εκπληρώσουμε αυτά τα βήματα. Αλλά χρειαζόμαστε όλους εσάς να βοηθήσετε όλους τους ζαπατίστας να περπατήσουν, όπως βοηθήσατε εμένα να περπατήσω εδώ.
Μεξικανοί αδελφοί και αδελφές: Είμαι η Comandanta Ramona του Ζαπατιστικού Στρατού Εθνικής Απελευθέρωσης. Είμαι το πρώτο από τα πολλά βήματα των ζαπατίστας προς την Ομοσπονδιακή Περιφέρεια και προς όλα τα μέρη του Μεξικού. Ελπίζουμε να περπατήσετε όλοι εσείς μαζί μας. Αυτή είναι η λέξη, ο λόγος μας, μεξικανοί αδελφοί και αδελφές”.
Η Comandanta Ramona ήταν ένας θεμελιώδης χαρακτήρας στην ιστορία του EZLN. Ήταν από τις πρώτες γυναίκες που μπήκαν στην οργάνωση, ήταν αυτή που θέλησε «τον επαναστατικό νόμο των γυναικών».
Η ιθαγενής Τζοτζίλ-Tzotzil περιγράφηκε ως εξής από τον κοινωνιολόγο Ραούλ Ρομέρο-Raul Romero: «Η Ραμόνα κατέστη η πιο ορατή φιγούρα πολλών γενεών γυναικών μάγια ζαπατίστας που πέρασαν από το να ζουν υποταγμένες στις αποικιοκρατικές, πατριαρχικές και καπιταλιστικές δομές στο να γίνουν-να είναι επικεφαλής μιας πολιτικής-στρατιωτικής εξεγερτικής οργάνωσης.
Ας θυμηθούμε, για παράδειγμα, ότι το 1993, στην καρδιά της Τσιάπας, οι αγρότες ασκούσαν το δικαίωμα της διαχρονικότητας-pernazione στις οικογένειες των peones τους, ασκούσαν δηλαδή το δικαίωμα να βιάζουν γυναίκες που παντρεύονταν έναν από τους εργάτες τους.
Το 2013, κατά τη διάρκεια της escuelita zapatista, του ζαπατιστικού σχολείου –μια πρωτοβουλία στην οποία οι κοινότητες ζαπατίστας έδειχναν σε χιλιάδες ανθρώπους που προέρχονταν από όλο τον κόσμο τι κατάφερναν καθημερινά– πολλές γυναικείες βάσεις υποστήριξης αφηγήθηκαν για το πώς εφαρμόστηκε το επαναστατικό δικαίωμα των γυναικών. Η άσκηση ήταν φανταστική και οδήγησε επίσης στην πρόταση επέκτασης του νόμου με 33 νέα άρθρα”.
Η Ραμόνα άνοιξε μια πόρτα την οποία διασχίζουν χιλιάδες γυναίκες σήμερα. Όχι μόνο οι γυναίκες του EZLN και οι αυτόχθονες γυναίκες που αντικατοπτρίζονται στο παράδειγμά της, αλλά και γυναίκες από όλο το Μεξικό που διαβάζουν τα λόγια αυτής της τεράστιας μικρής γυναίκας που μόνο ένας όγκος μπόρεσε να σταματήσει.
(*) Πρωτότυπο κείμενο και φωτογραφίες: https://www.atlanteguerre.it/in-memoria-della-comandanta-ramona/
Μιχάλης ‘Μίκε’ Μαυρόπουλος La Bottega del Barbieri
