Η Λένα Γαρυφάλλου, επιχειρηματίας, κατά το παρελθόν μέλος των διοικήσεων του Επιμελητηρίου, μίλησε για τα χρόνια της κρίσης και δη για την επιχειρηματικότητα στη Βόρεια Ελλάδα, στο περιοδικό NEW TIMES. Μία έκδοση που κυκλοφορεί κάθε μήνα, μέσω free pres. Η κα Γαρυφάλλου ασχολήθηκε με τα προβλήματα στο χώρο των επιχειρηματιών στη Βόρεια Ελλάδα, δίνοντας έμφαση στη γειτνίαση με τη Βουλγαρία, όπου τα φορολογικά δεδομένα ευνοούν μεταφορά επιχειρήσεων από τη Βόρεια Ελλάδα στη γειτονική χώρα.
Ένα σταθερό φορολογικό σύστημα, ένα βελτιωμένο σύστημα απονομής δικαιοσύνης και η πάταξη της γραφειοκρατίας είναι ορισμένες από τις πιο βασικές προϋποθέσεις για να έλθουν νέες επενδύσεις στην Ελλάδα, επισημαίνει η κυρία Λένα Γαρυφάλλου, διευθύνουσα σύμβουλος του Ομίλου Γαρυφάλλου, μιλώντας στους New Times. Όσον αφορά τον Όμιλο, μεταξύ άλλων αναφέρει ότι σε αξία πωλήσεων σημειώθηκε μια μικρή ανάκαμψη το 2016, ενώ σε όγκο πωλήσεων, δηλαδή σε τόνους εμπορεύματος, η ανάκαμψη ήταν σημαντική.
Η συνέντευξη
– Η κρίση συνοδεύτηκε από μια πραγματική κατάρρευση του κλάδου των κατασκευών. Αυτή η πτώση σάς επηρέασε και πώς κινηθήκατε μέσα στην κρίση; Πώς διαμορφώνονται τα μεγέθη σας;
– Όπως γνωρίζετε, η εταιρεία μας ασχολείται με υαλοπίνακες, με τζάμια δηλαδή, τόσο σε επίπεδο πρώτης ύλης (χονδρικό εμπόριο) όσο και σε επίπεδο επεξεργασίας της πρώτης ύλης, για παραγωγή κάποιων προϊόντων. Ως εταιρεία που ασχολείται με οικοδομικά υλικά, προφανώς βίωσε την κρίση με πολύ έντονο τρόπο. Από το 2009 ως το 2015 είχαμε μείωση των πωλήσεων της τάξης του 70% περίπου. Το 2016 ήταν η πρώτη χρονιά που σημειώσαμε μικρή ανάκαμψη. Αυτή όμως η ανάκαμψη δεν ήταν προφανώς αρκετή για να καλύψει όλη αυτή την καθίζηση. Αυτό το διάστημα κάναμε κάποιες διορθωτικές κινήσεις με στόχο τη μείωση των εξόδων. Κάναμε μια μικρή μείωση προσωπικού, της τάξης του 18%, το διάστημα από το 2010 ως το 2013. Από το 2013 και μετά αρχίσαμε να επαναπροσλαμβάνουμε και σήμερα είμαστε σε αριθμό απασχολουμένων στα επίπεδα που βρισκόμασταν πριν από την έναρξη της κρίσης. Σε αξία πωλήσεων είχαμε μια μικρή ανάκαμψη το 2016, ενώ σε όγκο πωλήσεων, δηλαδή σε τόνους εμπορεύματος, η ανάκαμψη που σημειώσαμε ήταν σημαντική. Αυτό σημαίνει ότι έχουν μειωθεί πολύ οι τιμές. Από εκεί και πέρα, τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα, δεν έχουμε καμία πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα από το 2011 και μετά και προσπαθούμε να αυτοχρηματοδοτηθούμε και να κρατηθούμε στην αγορά υπό δύσκολες πραγματικά συνθήκες.
– Εστιατόρια, ξενοδοχεία και καφέ είναι από τους επιχειρηματικούς τομείς που διαγράφουν αναπτυξιακές τάσεις. Θα μπορούσε ο τουριστικός κλάδος και ο κλάδος της εστίασης να αποτελέσουν διέξοδο;
– Θέλω να σας βεβαιώσω ότι οι μόνοι κλάδοι που μας κρατάνε αυτή τη στιγμή στη ζωή ως επιχείρηση είναι αυτοί, τουρισμός και εστίαση. Αν δεν υπήρχαν, δεν θα υπήρχαμε. Δεν εννοώ ότι πουλάμε αποκλειστικά σε αυτούς τους κλάδους, αλλά είναι τόσο σημαντική η συνεισφορά τους στο αντικείμενο της δραστηριότητάς μας, που πραγματικά είναι αποφασιστικής σημασίας. Και εκεί όμως υπάρχουν δυσκολίες. Για παράδειγμα, ζητούνται από την αγορά μεγάλες πιστώσεις, τις οποίες προσπαθούμε να παρακολουθήσουμε. Επίσης πρόσφατα είχαμε μια πολύ αρνητική εμπειρία από μεγάλο ξενοδοχείο της Χαλκιδικής, στο οποίο δώσαμε υλικά και το οποίο δυστυχώς δεν μας εξόφλησε. Αν δεν εξοφληθούμε, σε μια εποχή που ο κλάδος μας είναι ήδη πληγωμένος, αυτό μπορεί να είναι και χτύπημα ολιστικής σημασίας.
– Οι βασικές αρχές της εταιρείας σας, από όσο γνωρίζουμε, είναι η επένδυση σε νέες τεχνολογίες, σε ανθρώπινο δυναμικό και οι συνεργασίες με διεθνείς οίκους. Έχουν γίνει επενδύσεις σε νέες
τεχνολογίες το τελευταίο διάστημα;
– Μέσα στη διάρκεια της κρίσης όχι. Δεν δικαιολογούνται τέτοιες επενδύσεις όταν έχεις τόσο μεγάλη μείωση τζίρου. Η ανάπτυξη γενικώς δημιουργείται όταν υπάρχει αύξηση της ζήτησης. Με τη μείωση του τζίρου και με τη μείωση της ζήτησης δεν δικαιολογούνται νέες επενδύσεις.
– Κατέχετε ηγετική θέση στην Ελλάδα. Πραγματοποιείτε και εξαγωγές;
– Ναι, περίπου το 20% της παραγωγής μας εξάγεται στις όμορες βαλκανικές χώρες, στην Κύπρο και πρόσφατα και στις ΗΠΑ.
– Πόσο σημαντική θεωρείτε για μια ελληνική εταιρεία την εξωστρέφεια;
– Είναι πολύ σημαντική η εξωστρέφεια και για τις μικρές και για τις μεσαίες και για τις μεγάλες επιχειρήσεις.
– Το τμήμα iglass αφορά περισσότερο επαγγελματικές λύσεις;
– Το iglass είναι η εφαρμογή όλων των υλικών που παράγουμε και εμπορευόμαστε. Εμείς δεν κάνουμε άμεσα κατασκευές, οι κατασκευές γίνονται από υπεργολάβους μας, πελάτες μας, τοποθετητές-υαλοθέτες. Με το iglass δείχνουμε σε όλους αυτούς τις πιθανές εφαρμογές. Για να μπορεί ένας πελάτης, o τελικός καταναλωτής (φέρ’ ειπείν το ξενοδοχείο) ή ο αρχιτέκτονας, ο μηχανικός ή ο διακοσμητής να δει τις εφαρμογές και τα υλικά. Η γκάμα των υλικών είναι πραγματικά πάρα πολύ μεγάλη και δεν μιλάμε μόνο για τα τζάμια, αλλά και για τα υλικά που συνοδεύουν τα τζάμια στην κατασκευή ή τα στηρίζουν στην κατασκευή. Για να σας δώσω ένα παράδειγμα, οι γυάλινες ντουζιέρες, που είναι πολύ της μόδας τα τελευταία χρόνια, συνοδεύονται από μια σειρά μεταλλικών στοιχείων, τα οποία στηρίζουν και δίνουν τη δυνατότητα στις κατασκευές αυτές να κινούνται. Οι επιλογές σε τέτοια στοιχεία είναι άπειρες. Τέτοιες εφαρμογές δείχνουμε στην έκθεσή μας.
– Επομένως εκεί φαίνονται οι δυνατότητες που έχουν τα υλικά σας. Υπάρχει και εκπαίδευση συνεργατών;
– Εκπαιδεύουμε, δίνουμε συμβουλευτικές λύσεις αλλά και σχεδιάζουμε και υποστηρίζουμε μελετητικά είτε τον ιδιοκτήτη του έργου ή τον πελάτη μας που έχει αναλάβει την κατασκευή.
– Τι θα μπορούσε να γίνει στην Ελλάδα για την τόνωση του επιχειρείν; Είπατε ήδη για τις τράπεζες, ότι έχει σταματήσει η πρόσβασή σας εκεί. Τι θα περιμένατε από το κράτος;
– Είναι πάρα πολλά εκείνα που θα μπορούσαν να γίνουν και δεν γίνονται. Και είναι πολύ κόντρα στην κοινή λογική το γεγονός ότι δεν γίνονται. Από τα πιο απλά, όπως το να τρέξουν καλύτερα τα ευρωπαϊκά προγράμματα, ως τα πιο σύνθετα ζητήματα. Και πρώτα από όλα, αυτό το κλίμα της αστάθειας και της αβεβαιότητας είναι ανασταλτικό για κάθε είδους επένδυση, μικρή ή μεγάλη. Το φορολογικό, δηλαδή οι φορολογικοί συντελεστές, επειδή αυτή τη στιγμή η πλειονότητα των ελληνικών επιχειρήσεων βρίσκεται σε φάση ζημιών, δεν είναι πρώτιστο πρόβλημα. Ένα σταθερό φορολογικό σύστημα ωστόσο, ώστε όποιος εισέλθει σε αυτό να ξέρει τι τον περιμένει, είναι πάρα πολύ σημαντικό για να προσελκύσουμε ξένες επενδύσεις. Η διαρκής μεταβλητότητα στο φορολογικό σύστημα είναι εξωφρενική. Αν ρωτήσετε έναν λογιστή πόσες φορές αλλάζουν οι διατάξεις μέσα στον ίδιο χρόνο, θα εκπλαγείτε. Και είναι και πρωτοφανής, καθώς δεν υπάρχει πουθενά αλλού. Βέβαια και οι φορολογικοί συντελεστές πρέπει προφανώς να μειωθούν. Όταν όλες οι γειτονικές όμορες χώρες, Τουρκία, Βουλγαρία, Αλβανία, Σκόπια, Σερβία, έχουν χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές από εμάς, είναι προφανές ότι όποιος θέλει να επενδύσει στην περιοχή, θα επιλέξει μία άλλη χώρα, κοντινή σε εμάς, με χαμηλότερους συντελεστές. Δεν μιλάω βέβαια για την εκροή φορολογητέας ύλης με τη μετακίνηση και μεταστέγαση ελληνικών επιχειρήσεων σε αυτές τις χώρες. Μιλάω για μια καινούργια επένδυση που έχει να επιλέξει το πού θα τοποθετηθεί. Εκτός από τον τουρισμό, που εκεί μετράει το «οικόπεδο», στο οποίο υπερτερούμε, σε όλες τις άλλες περιπτώσεις ο επενδυτής έχει τη δυνατότητα να επιλέξει μεταξύ άλλων υποψήφιων τόπων επένδυσης. Ωστόσο ούτε και στον τουρισμό βλέπουμε καμιά συγκλονιστική επενδυτική προσέλευση. Ακόμη όλοι είναι στημένοι και περιμένουν. Πέρα όμως από το φορολογικό, που είναι πολύ σημαντικό, ένα εξίσου σημαντικό ζήτημα για έναν ξένο επενδυτή είναι η απονομή δικαιοσύνης. Έχουν γίνει βέβαια κάποια βήματα με την αλλαγή του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, αλλά και πάλι είναι πολύ σημαντικό κάποιος που εισέρχεται σε μια σύμβαση να ξέρει με ποιον τρόπο και σε ποιο χρόνο θα μπορεί να εξέλθει από αυτή τη σύμβαση. Επομένως, αν δεν τακτοποιηθεί και αυτό το θέμα οριστικά, δεν πρόκειται να δούμε επενδύσεις. Και βέβαια το τελευταίο και πολύ σημαντικό πλαίσιο για τον υποψήφιο επενδυτή είναι το εργασιακό. Και όταν λέω το εργασιακό δεν εννοώ το κόστος. Εννοώ το τρελοκομείο που επικρατεί στο γραφειοκρατικό μέρος της εργασιακής σχέσης, ειδικά στον τουρισμό. Για παράδειγμα, αν λόγω βροχής η επιχείρηση δεν μπορεί να λειτουργήσει και ο εργαζόμενος απαλλάσσεται για τη σημερινή ημέρα και πρέπει να προσέλθει μια άλλη μέρα, πρέπει να υπάρχει ένα άτομο να ασχολείται αποκλειστικά με τις τροποποιήσεις που χρειάζεται να γίνουν για να είναι σύννομη αυτή η μεταβολή. Δεν μιλάω για τη βιομηχανία, όπου για να κρατήσεις έναν εργαζόμενο βάρδια δύο ώρες παραπάνω χρειάζεται να το δηλώσεις από πριν κ.ο.κ. Είναι τρελοκομείο, είναι πέρα και πάνω από πάσα λογική.
– Λόγω του ότι δραστηριοποιείστε στη Θεσσαλονίκη, έχετε δει εταιρείες να φεύγουν και να πηγαίνουν σε βαλκανικές χώρες;
– Πάρα πολλές. Αν κάνετε ένα ταξίδι στην περιοχή που είναι κοντά στα σύνορα της Ελλάδας με τη Βουλγαρία, θα δείτε μόνο ελληνικές επιγραφές. Ελληνικά αυτοκίνητα, λογιστές με ελληνικές επιγραφές.
– Εσείς θα μείνετε στην Ελλάδα;
– Εμείς, ευτυχώς ή δυστυχώς, από τη φύση της δουλειάς μας είμαστε εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα. Ακόμη και να θέλουμε, δεν μπορούμε να μετακομίσουμε. Είμαστε βιομηχανία, με κόστος μεταφοράς… Επιπλέον δεν μας συμφέρει να είμαστε μακριά από την κατανάλωση. Θα μπορούσαμε να μετοικήσουμε, αν ο στόχος και των πωλήσεών μας ήταν η Βουλγαρία. Δεν έχει νόημα να θέλουμε να πουλάμε στην Ελλάδα και να παράγουμε στη Βουλγαρία. (Πηγή περιοδικό New Times).
