Γράφει ο Παναγιώτης Φώτου
Με τον «Στρατηγό» η ευκαιρία δόθηκε για να τα πούμε όταν πια τελείωσα τις δουλειές μου στο κτήμα. Τον συνάντησα τυχαία στην Παραλία. Ήταν η θάλασσα η μεγάλη του αγάπη και κατέβαινε συχνά για να την απολαύσει.
Αγαπημένο του μέρος η προβολή του Λιμενοβραχίονα στο ΝΟΚ και το τελευταίο παγκάκι λίγο πριν το τέλος. «Εκεί είναι σα να βρίσκεσαι σε πλοίο και μπορείς να βάλεις τη φαντασία σου να σε ταξιδέψει».
Μου είχε πει παλαιότερα. Εκεί τον συνάντησα απογευματινές ώρες να παρακολουθεί τα ψαροκάικα να φεύγουν ένα-ένα για το νυχτοκάματο. Με την πρώτη ματιά δε με γνώρισε. Ήταν και ο ήλιος που τον δυσκόλεψε γιατί τον είχε απέναντι.
Τραβήχτηκε λίγο και το «κάτσε του» δεν το άφησα να φύγει. Κάθισα δίπλα του γιατί η στιγμή της ημέρας ήταν ειδυλλιακή για να απολαύσεις τα χρώματα της δύσης του ήλιου που θα έρχονταν σε λίγο.
Ήταν και ο πειρασμός να γνωρίσω καλύτερα τον άνθρωπο που δεν μπόρεσα να χαρτογραφήσω τους δύο μήνες που δουλεύαμε μαζί. Οι πρώτες κουβέντες μας, λόγια του αδιεξόδου, τι κάνουμε από υγεία, οι μεταβολές του καιρού, πώς βολεύονται οι σύντροφοι εκείνης της δουλειάς στο κτήμα.
Όταν θα φτάναμε στο αδιέξοδο της σιωπής, μου ήρθε στα χείλη η ερώτηση που κρατούσα μέχρι τότε κλειδωμένη. Τον ρώτησα για την μεγάλη μου απορία πώς μια κραταιά Αυτοκρατορία σαν την Σοβιετική Ένωση κατέρρευσε σα χάρτινος πύργος.
Μια χώρα που είχε άφθονες πρώτες ύλες, είχε αναπτύξει μια τεράστια πρόοδο στις επιστήμες και στην τεχνολογία, είχε στην κατοχή της πυρηνικά όπλα τεράστιας ισχύος, διαλύθηκε σε μια νύχτα.
Ξαφνιάστηκε από την ερώτησή μου, γύρισε με κοίταξε μ’ ένα ύφος τρομαγμένου ανθρώπου, έγειρε το κεφάλι κάτω και για λίγα δευτερόλεπτα έμεινε το βλέμμα του καρφωμένο εκεί και δε μίλησε.
Σήκωσε το κεφάλι αργά, με κοίταξε με ένταση στα μάτια και μου είπε δυναμώνοντας τη φωνή και με αλλαγμένη τη χροιά της, «Τέτοια καθεστώτα για να επιβιώσουν θέλουν αυστηρή πειθαρχία, ανθρώπους που να τα ενστερνισθούν και να δώσουν το είναι τους για αυτά».
«Νομίζω ότι τέτοιοι άνθρωποι να υπήρχαν πολλοί και το παράδειγμα είσαι εσύ. Βραβευμένο στέλεχος της χώρας εκείνης και την εκτίμηση και τον σεβασμό στο πρόσωπο σου τον έβλεπα στα μάτια των συντρόφων σου» του είπα.
«Το θέμα αυτό, Παναγιώτη με ενοχλεί, με πειράζει, στεναχωριέμαι. Εμάς που πιστέψαμε και αγωνιστήκαμε για την επικράτηση του σοσιαλισμού δίνοντας και τη ζωή μας, το αποτέλεσμα που προέκυψε μετά από εβδομήντα χρόνια μας τραυμάτισε και το τραύμα που μας άνοιξε στη ψυχή, πίστεψε με δεν κλείνει.
Μ’ αυτόν τον πόνο θα φύγουμε από αυτόν τον κόσμο. Τα κύρια αίτια αυτής της αποτυχίας δύο κατά τη δική μου άποψη. Πρώτον η φύση του ανθρώπου που δε θέλει τη δουλειά του να την καρπώνεται άλλος.
Δεύτερο, τέτοια καθεστώτα για να δουλέψουν χρειάζονται αυστηρούς Νόμους και σιδηρά πειθαρχία. Λειτουργούν κάτω από εξουσία και ηγέτη με ατσάλινη πυγμή. Πότε έγιναν τα θαύματα της Σοβιετικής Ένωσης στους βασικότερους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής ζωής;
Πότε η Ένωση έγινε Παγκόσμια Πυρηνική Δύναμη, πότε την σέβονταν οι πάντες; Μόνο όταν το τιμόνι το κρατούσαν τα ατσαλένια χέρια του Ιωσήφ Στάλιν. Μετά από αυτόν σιγά-σιγά αλλά σταθερά φτάσαμε στην οδυνηρή διάλυση».
«Τα χέρια όμως εκείνα βάφτηκαν, φίλε με πολύ αίμα, αίμα εκατομμυρίων αθώων ανθρώπων που δεν έφταιγαν σε τίποτε. Προχώρησα λίγο επιθετικά φαίνεται στην απάντησή μου και συνέχισα στο ίδιο θυμωμένο ύφος.
Μπορείς να μου πεις σε παρακαλώ ποιο είναι το ανδραγάθημά σου που κέρδισες τον τίτλο του ήρωα;». Δε μου μίλησε, με κοίταξε με ένα βλέμμα σα να του απεύθυνα τη μεγαλύτερη βρισιά, ξεκούμπωσε το πουκάμισο του και μου έδειξε το σώμα του.
Λίγο πιο κάτω από το λακκάκι του λαιμού και μέχρι κάτω που έφτανε η ματιά μου παρουσιάσθηκε ένα βαθύ έγκαυμα σ’ όλο τον κορμό του σώματος του. Κούμπωσε αργά-αργά το πουκάμισό του, με κοίταξε με μάτια γεμάτα θλίψη και μου είπε: «Αυτό είναι το παράσημό μου, αυτό η δόξα μου και ο θάνατός μου. Γι’ αυτό με βράβευσαν».
Ένοιωσα τρομερά άβολα εκείνη τη στιγμή για την ανόητη προσβολή μου στον άνθρωπο εκείνον. Δεν έβρισκα λόγια για να διορθώσω τα αδιόρθωτα και μετά από ένα λεπτό σιγή σηκώθηκα να φύγω εκφράζοντας ένα μεγάλο συγνώμη για την απρέπειά μου.
Αργότερα έμαθα από άλλους για το έγκαυμα του και για την ηρωική του πράξη. Στην μονάδα που υπηρετούσε γίνονταν πειράματα για να μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν την πυρηνική ενέργεια στο πεδίο.
Είχαν κατασκευάσει προηγούμενα ένα τεράστιας καταστροφικής δύναμης πυρηνικό όπλο το Τσαρ και ήθελαν να το τιθασέψουν και να ελέγξουν τη δύναμή του για να τη χρησιμοποιήσουν. Υπήρξε μια λανθασμένη ενέργεια μέσα στο τούνελ που γίνονταν τα πειράματα και έπρεπε να μπει κάποιος μέσα για να απενεργοποιήσει τη σχάση που άρχιζε με απρόσμενου μεγέθους καταστροφές και θύματα.
Η αρχική δύναμη του όπλου εκείνου τους είχε τρομάξει γιατί οι καταστροφές που δημιούργησε η πρώτη της έκρηξη ήταν βιβλικές. Την ηρωική πράξη της σωτηρίας την έκανε ο Στρατηγός και τα σημάδια που του άφησαν στο σώμα ήταν πολλά και εμφανή.
Δεν ήθελε φαίνεται την αποχώρησή μου και βλέποντάς με όρθιο, άλλαξε το θέμα της συζήτησης και μου είπε «Θέλω τη γνώμη σου! Σκεπτόμαστε να κατασκευάσουμε στο συνοικισμό μας ένα δίκτυο για αέριο.
Έχουμε πρόσβαση στη Ρωσική Εταιρεία που διαχειρίζεται το αέριο και μας υποσχέθηκαν ότι θα μας το προσφέρουν και μάλιστα θα μας χορηγούν αέριο δωρεάν. Ήρθαν τέσσερα παιδιά από τη Ρωσία γι’ αυτήν τη δουλειά, για μελέτη δηλαδή και σχεδιασμό.
Ξέρεις που μπορούμε να απευθυνθούμε;». «Δε γνωρίζω ακριβώς, θα πρέπει να απευθυνθείτε στο Δήμο ή στη Νομαρχία για να σας κατατοπίσουν. Αφού θα γίνει τέτοια δουλειά γιατί δεν το κάνετε και για την πόλη της Καβάλας;» του είπα.
Εκεί είχε σταματήσει η κουβέντα μας και με τα όσα προηγήθηκαν δεν ήθελα να μείνω άλλο και έφυγα. Την άλλη μέρα το πρωί με κάλεσε στο τηλέφωνο και μου είπε χαρούμενος «Τα παιδιά επικοινώνησαν με την Εταιρεία στη Ρωσία και δέχτηκαν να γίνει η δουλειά και για την πόλη της Καβάλας όλα δωρεάν».
Πίστεψα ότι ο άνθρωπος είχε τη γνώμη ότι η χθεσινή αποχώρηση από τη συντροφιά του έγινε από θυμό και προσπάθησε με τον τρόπο αυτό να με εντυπωσιάσει και να με ημερεύσει. Ήξερα όμως ότι μια τέτοια δουλειά πρέπει να έχει μεγάλο κόστος κατασκευής και κανείς δε σου το χαρίζει.
Πέρασε καιρός, περίπου τρεις μήνες από την τελευταία μου συνάντηση με τον Στρατηγό και ένα πρωί εμφανίστηκε στο γραφείο μου μαζί με τρεις άλλους. Χάρηκα που τον είδα γιατί είχα πιστέψει ότι μετά την προσβολή που του έκανα θα με είχε ξεγράψει.
Ήρθαμε μου είπε, τα παιδιά έκαναν τη δουλειά και είναι έτοιμα να την παρουσιάσουν. Στην αρχή δεν κατάλαβα για ποια δουλειά μου μιλούσε. Μετά ήρθε στη μνήμη μου η τελευταία φράση της κουβέντας μας και στη σκέψη μόνο ότι οι άνθρωποι εκείνοι υλοποίησαν μια προτροπή μου για δημιουργία δικτύου αερίου στην Καβάλα με τρόμαξε και πανικοβλήθηκα που πήρα μια πρωτοβουλία που δε μου άνηκε.
Άρχισαν να μου δείχνουν χάρτες και να μου αναλύουν τον τρόπο λειτουργίας αλλά και τις δωρεάν παροχές της Ρώσικης Εταιρείας. Τους σταμάτησα και επικοινώνησα μ’ ένα φίλο μου μηχανικό που ήταν υπάλληλος στον Δήμο.
Η απάντησή του Στέλιου «Μη τους πιστεύεις, θέλουν να σε εντυπωσιάσουν, κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο τεχνικά αλλά έχει και τρομερό κόστος». «Τους έχω εδώ και βρίσκομαι σε αδιέξοδο, Στέλιο!». «Στείλε τους σ’ εμένα να τους κανονίσω». Αυτό και έκανα και περίμενα.
