Χρειάστηκε μία ώρα και σαράντα πέντε λεπτά πτήσης με τη βορειοελλαδίτικη ASTRA για να φτάσουμε από τη Θεσσαλονίκη στο νησί. Η πρώτη εντύπωση που πήρα από το ανεμοδαρμένο δραματικό τοπίο του νησιού ήταν σοκαριστική. Σχεδόν ήθελα να επιστρέψω στην ασφάλεια της Θάσου. Κι όμως από την άλλη κιόλας μέρα, το σοκ βαθμιαία μεταλλάσσονταν σε μέγα θαυμασμό και δέος.
Δέος για το άγριο, τραχύ, δυσπρόσιτο, συχνά επικίνδυνο τοπίο που μου θύμιζε την Ήπειρο, το ορεινό πρόσωπο της Ελλάδας, που όμως εδώ επιπλέον βρέχεται από το φοβερό Καρπάθιο πέλαγος των πειρατών που ταλαιπώρησαν πολύ το νησί και έφταναν και ως τη Θάσο για να ξεχειμωνιάσουν.
Θαυμασμός για τους σκληροτράχηλους κατοίκους του που δάμασαν αυτό το τοπίο κτίζοντας τα σπίτια τους, ταξιδεύοντας στη Μικρά Ασία και στην Αίγυπτο ως κτιστάδες, αλλά και καλλιεργώντας λιόδεντρα με ελιές, τόσο μικρές από τη ξηρασία, σχεδόν σαν τα κουκούτσια των θασίτικων.
Και τι σπίτια! Απ έξω απλά και μικρά και μέσα μονόχωρα με τόσο πολύχρωμο διάκοσμο από ξυλόγλυπτα, υφαντά, κεντήματα και κεραμικά που σ αφήνουν άφωνο, ιδιαίτερα αν έχεις τη τιμή να σε ξεναγεί στις Μενετές η «κανακάρισσα» κ.
Βενετία στο ωραιότερο σπίτι της Καρπάθου. Τα τυχερά των γονιών με κόρη δασκάλα στην Κάρπαθο…..
Μεγάλη έκπληξη μας περίμενε στην Όλυμπο. Ότι και να έχεις δει δεν σε προετοιμάζει για την πολυχρωμία, την ευγένεια, την καλαισθησία και τη διατήρηση του παραδοσιακού τρόπου ζωής που συναντάς σ αυτή την εσχατιά της Ελλάδας, την τόσο δυσπρόσιτη ακόμη και σήμερα. Και τι άξιες και εργατικές γυναίκες οι Ολυμπίτισες που ανεβοκατεβαίνουν τις απότομες σκάλες του χωριού τους με τόση άνεση…
Συγκίνηση μας έδωσε και η ημερήσια εκδρομή στη μαρτυρική Κάσο, που την ισοπέδωσε το 1824 ο Ιμπραήμ, ο αιμοβόρος γιος του δικού μας Μωχάμετ Άλυ. Είναι ένας ακόμη πιο τραχύς από την Κάρπαθο βράχος που όταν τον πρωτοβλέπεις δεν πιστεύεις ότι κατοικείται, καθώς το μεγαλύτερο τμήμα του είναι συμπαγής γρανίτης. Μείναμε ώρες, αρκετές για να θαυμάσουμε την ποιότητα των ακριτών που πράγματι φυλάσσουν αυτό το οχυρό διατηρώντας τα χωριά τους ανέγγιχτα από την επίδειξη των νεόπλουτων. Η αρχοντιά και η πάστρα αυτού του νησιού που γέννησε τόσους εφοπλιστές δεν περιγράφεται…. Και καταπληκτική η παραδοσιακή του κουζίνα και εμπειρία τα πανηγύρια με τα ιδιαίτερα φαγητά, τη δωδεκανησιακή λύρα και τα λαγούτα.
Άφησα για το τέλος την εμπειρία της Σαρίας που όλοι οι οδηγοί σχεδόν αποσιωπούν. Πρόκειται για ένα ακατοίκητο σήμερα μεγάλο νησί βόρεια της Καρπάθου όπου είχαμε την τύχη να μας ταξιδέψει ο καπετάν Γιώργος Πρωτόπαπας, συνταξιούχος δάσκαλος και ερασιτέχνης ξεναγός. Ένα πραγματικό ταξίδι σε ένα οικισμό του 7-10ου αιώνα Σαρακηνών πειρατών που κατέκτησαν το βυζαντινό οικισμό όπου και εγκαταστάθηκαν, κτίζοντας μικρά σπίτια με θολωτή κατασκευή και βυζαντινό κουρασάνι που διατηρείται άριστα. Με κόπο τα επισκέφτηκα ένα προς ένα σκοντάφτοντας στα ερείπια, διώχνοντας από το εσωτερικό τους πρόβατα. Μελαγχόλησα και θύμωσα ξανά για τις προτεραιότητες και την πρακτική της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας που ταλαιπωρεί τους ιδιώτες ενώ αφήνει απροστάτευτους οικισμούς της απόλυτης δικαιοδοσίας της σαν κι αυτόν….. Ντροπή.
Το ταξίδι κράτησε μια βδομάδα, ήταν τεράστιο δώρο για μας, αληθινό θαύμα που το πραγματοποιήσαμε. Γυρνώντας στην Καβάλα και βλέποντας τους ομαλούς λόφους, τη βλάστηση, τα πεύκα, τις φουντωτές ελιές, τη γλυκύτητα του τοπίου, θυμήθηκα την άγρια Κάρπαθο, την Κάσο και τα ανεμοδαρμένα μικρά πεύκα αληθινά μπονσάι της
Σαρίας. Και αισθάνθηκα ευγνωμοσύνη για τους κατοίκους των δύο νησιών που πασχίζουν με τόσο κόπο να διατηρούν ζωντανούς τους οικισμούς και αμόλυντο τον παραδοσιακό τρόπο ζωής, καθώς κατά την κ. Βενετία είναι καθήκον τους, οι καιροί είναι τόσο δύσκολοι και ανατρεπτικοί. Σκεφτείτε αν είχαν να διαχειριστούν το δικό μας ομαλό τοπίο! Αλλά μήπως στα δύσκολα μεγαλουργούν οι Έλληνες;
ΤΑ ΕΥΣΗΜΑ ΣΤΟΥΣ ΣΚΛΗΡΟΤΡΑΧΗΛΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ΚΑΡΠΑΘΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΣΟΥ ΓΙΑΤΙ ΔΑΜΑΣΑΝ ΜΕ ΘΑΥΜΑΣΤΟ ΤΡΟΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΙΑ ΜΕΓΑΛΕΙΩΔΗ ΦΥΣΗ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΤΟΥΣ!
Σαπφώ Αγγελούδη-Ζαρκάδα
