Εικ 1.Καλοκαίρι 2019, με τον γιο του Παναγιώτη Αγελαράκη, κοντά στο Παλιόκαστρο. Δεξιά ο καθηγητής. Φόντο η κοιλάδα Ραχωνίου.
Tον γνώρισα το μακρινό 1975, όταν φοιτητές δουλεύαμε στην ανασκαφή της κ. Χάιδως Κουκούλη στο Καστρί της Θάσου. Ήμουν φοιτήτρια Αρχιτεκτονικής στο ΑΠΘ, και ο ίδιος φοιτητής αρχαιολογίας στο Παναπιστήμιο Lund της Σουηδίας. Τον θυμάμαι επίμονο, μεθοδικό, εργατικό αλλά καθόλου σοβαροφανή, το αντίθετο, ήταν το πειραχτήρι της παρέας. Αξέχαστο καλοκαίρι, που σημάδεψε την επιστημονική μας ζωή, γιατί όλοι λατρέψαμε την πρακτική της ανασκαφής.
Στη συνέχεια χαθήκαμε. Και ξαναβρεθήκαμε σε χαλεπούς για μένα καιρούς, το 2016. Ήταν σαν μη πέρασε μια μέρα, γιατί πιστεύω σταθερά ότι οι φιλίες που κτίζονται σε σκληρές συνθήκες, όπως τότε στην συγκεκριμένη ανασκαφή, την κατάλληλη στιγμή ξαναζωντανεύουν σαν τη σπίθα της φωτιάς.
Ήταν πλέον διάσημος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Adelphi της Νέας Υόρκης, με λήμμα στην αμερικάνικη Βικιπαίδεια, και διδακτορικό στην Αρχαιολογία και Φυσική Ανθρωπολογία από το Columbia. Εξιδικευμένος στην αρχαιολογική ανθρωπολογία, την ανθρώπινη οικολογία και την εθνογραφία, έχει συνεισφέρει σε πολυάριθμες ανασκαφές σε όλη την ανατολική Μεσόγειο και μάλιστα η δημοσίευσή του για τις Ιέρειες της Ελέυθερνας το 2010, κατατάχτηκε από το αμερικάνικο περιοδικό Archaeology, www.archaelogy.org. στο top 10 των αρχαιολογικών ανακαλύψεων παγκοσμίως. Κι όμως, θεωρεί εμπειρία ζωής την ενασχόλησή του με τους Ινδιάνους, καθώς δέχτηκαν να συνεργαστούν μόνο μ’ αυτόν γιατί ήταν Έλληνας.
Κυρίως όμως είναι ενεργός πανεπιστημιακός δάσκαλος. Και είναι σπουδαίο που πλήθος φοιτητών του Adelphi είχαν την ευκαιρία να τον βοηθήσουν σε πολυάριθμες ερευνητικές εκδρομές στην Ελλάδα, την Κύπρο, την Τουρκία και το Ισραήλ κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών τους. Επιπλέον, πολλοί φοιτητές του έχουν αναγνωριστεί επί Αμερικανικού εδάφους στην έρευνα στην εγκληματολογία και τη φυσική ανθρωπολογία.
Εικ. 2. Το εξώφυλλο του τελευταίου βιβλίου του για το Παλιόκαστρο Ραχωνίου Θάσου.
Το περσινό καλοκαίρι μας επισκέφτηκε οικογενειακώς και με ικανοποίηση διαπίστωσα τη μεγάλη αποδοχή της τότε δημάρχου κ. Τσανάκα αλλά και του εκλεγμένου πλέον κ. Μουριάδη, της πρότασής του να οργανωθούν μαθήματα των φοιτητών του στην Καβάλα. Μακάρι να γίνει του χρόνου, κορονωϊού επιτρέποντος. Δεν περιορίστηκε σ΄ αυτό, αλλά το φθινόπωρο τίμησε τη Θασιακή ένωση Καβάλας με τη συμμετοχή του στο τελευταίο συνέδριο μας με θέμα «Πτυχές της ανθρώπινης κατάστασης που ανακύπτουν από οστεολογικά αποτυπώματα κρανιο-μετακρανιακών χειρουργικών επεμβάσεων και θεραπευτικών αγωγών από το Παλιόκαστρο Ραχωνίου της Θάσου κατά την ΠρωτοΒυζαντινή περίοδο», ανακοίνωση που ετυπωσίασε τους συνέδρους. Συνεπέστατος έστειλε εγκαίρως τη δημοσίευσή του.
Και καθώς το άσημο ως χθες χωριό μου, το Ραχώνι, φαίνεται ότι έκρυβε σπουδαίο επισημονικό μυστικό, συνέχισε την έρευνά του. Καρπός της είναι το τελευταίο βιβλίο του: «Eastern Roman Mounted Archers and Extraordinary Medico-Surgical Interventions at Paliokastro in Thasos Island during the ProtoByzantine Period», Archaeopress, Oxford 2020. Η έκδοση φέρει στο φως της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας, τη πρωτοβυζαντινή κοινωνία ιππέων πολεμιστών του Θασίτικου οικισμού Παλιόκαστρου, η οποία απολάμβανε ιατρικές φροντίδες υψηλού επιπέδου. Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η επέμβαση που εντώπισε στη βάση του κεφαλιού άνδρα 35-40 ετών, η πλέον ειδική στα σαράντα χρόνια της καριέρας του, για την οποία δηλώνει ότι είναι απίστευτο που έγινε σε μια τόσο δύσκολη χρονική περίοδο επιδρομών, χωρίς αντιβιοτικά.
ΤΑ ΕΥΣΗΜΑ ΣΤΟΝ ΚΑΒΑΛΙΩΤΗ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ADELPHI ΤΗΣ Ν. ΥΟΡΚΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ Π. ΑΓΕΛΑΡΑΚΗ. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΤΟ ΠΑΛΙΟΚΑΣΤΡΟ ΡΑΧΩΝΙΟΥ ΘΑΣΟΥ!
Σαπφώ Αγγελούδη-Ζαρκάδα
