Ζούμε σε μια προνομιούχα επαρχιακή πόλη-λιμάνι με ένα αρχαίο θέατρο σε μικρή απόσταση που φιλοξενεί από το 1957 ένα εξαιρετικό φεστιβάλ αρχαίου δράματος. Κι έτσι εκπαιδευτήκαμε επαρκώς στην μέθεξη που προσφέρει το αρχαίο δράμα, οπότε σε κάθε παράσταση στους Φιλίππους είμαστε σε εγρήγορση, αλλά και πολύ απαιτητικοί.
Την Τετάρτη 26 Αυγούστου λοιπόν προσήλθαμε με τις μάσκες μας να παρακολουθήσουμε τους Πέρσες του Αισχύλου από το Εθνικό Θέατρο, που υμνήθηκε ακόμη και από τον Guardian. Ομολογώ ότι ακόμη διατηρώ ζωντανό το δέος που αισθάνθηκα το μακρινό 1978 όταν στο αρχαίο θέατρο Θάσου παρακολούθησα τους Πέρσες από το ΚΘΒΕ. Μεγαλειώδης παράσταση, σε σκηνοθεσία Σπύρου Ευαγγελάτου, σκηνικά Γιώργου Πάτσα, μουσική Χριστόδουλου Χάλαρη και ηθοποιούς, την Αντιγόνη Βαλάκου ως Άτοσσα, το Δημήτρη Καρέλλη ως αγγελιοφόρο, το Μάνο Κατράκη ως Δαρείο και τους Δημήτρη Βάγια και Πέτρο Φυσσούν ως Ξέρξη.
Και όμως το φετινό καλοκαίρι του κορονοϊού και των κοινωνικών αποστάσεων αισθάνθηκα πάλι ίσως διαφορετικό αλλά εξίσου ισχυρό το δέος που πρέπει να βιώνεις σε μια παράσταση αρχαίου δράματος. Αρχικά του κειμένου, καθώς ο Αισχύλος που πολέμησε στη Σαλαμίνα επέλεξε να σταθεί με σεβασμό στη πλευρά των ηττημένων Περσών, της υπερδύναμης χώρας της εποχής του. Με μαεστρία λοιπόν και σεμνότητα μας έκανε κοινωνούς του σπαραγμού των αριστοκρατών Περσών που έμειναν θεματοφύλακες της χώρας τους όταν ο Ξέρξης ξεκίνησε την εκστρατεία κινητοποιώντας το άνθος των Περσών, κατά της μικρής Ελλάδας.
Με αυτό το καταπληκτικό κείμενο και την τήρηση της υποχρεωτικής κοινωνικής απόστασης των ηθοποιών, ήταν όμως πολύ δύσκολη η διαχείρηση του χορού των αριστοκρατών, από το σκηνοθέτη Δημήτρη Λιγνάδη, τη σκηνογράφο Αλέγια Παπαγεωργίου αλλά και την ενδυματολόγο Εύα Νάθενα. Και όμως όταν υπάρχουν περιορισμοί, συχνά προκύπτουν αριστουργήματα, το ξέρουμε εμείς οι αρχιτέκτονες. Πραγματικά υποκλίθηκα στην επιλογή του εξαιρετικού σκηνικού με τα υψηλά στασίδια που παραπέμπουν στο εσωτερικό των μεταβυζαντινών ναών, όπου οι χριστιανοί λειτουργούσαν επί οθωμανικής διοίκησης με αυστηρούς περιορισμούς, σε αντιστοιχία με τους αντίστοιχους του κορονοϊού. Σ’ αυτά λοιπόν κάθισαν οι αριστοκράτες τηρώντας την κοινωνική απόσταση, και δείχνοντας με τα κενά στασίδια το γιγαντιαίο έργο του δεκαμελούς χορού να ανταπεξέλθει στο ρόλο του, όταν ο Ευαγγελάτος το 1978 διέθετε εικοσιένα άτομα… Το λίγο είναι πολύ και στο θέατρο λοιπόν….
Πιστεύω ότι ο χορός έκλεψε την παράσταση, κυρίως στο διάστημα που ο αγγελιοφόρος Αργύρης Πανταζάρας μας συνεπήρε όλους με το ταλέντο του. Μεγαλειώδεις στιγμές, με τα κοντάρια του χορού να γίνονται κουπί και δόρυ, σπουδαίο τρυκ.
Εξαιρετικά ήταν και τα κουστούμια με τη γραφή του Αισχύλου στο στήθος, ιδιαίτερα το μαύρο θεατρικό ρούχο της Άτοσσας που «έπαιξε» το δικό του καθοριστικό ρόλο στην παράσταση. Πολύ καλός ο Νίκος Καραθάνος ως Δαρείος, πολύ γύινοι, κουρασμένοι και καταβεβλημένοι, ενδιαφέρουσα άποψη, η Λυδία Κονιόρδου ως Άτοσσα και ο Αργύρης Ξάφης ως Ξέρξης.
Έφυγα από την παράσταση του Αισχύλου, ύμνο και σεβασμό στους ηττημένους, με υπερηφάνεια για το έθνος μας που μπορεί σε στιγμές θριάμβου όπως μετά τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, να συμμερίζεται την οδύνη του νικημένου. Μεγάλη υπόθεση, μεγάλη νίκη κατά των διαχρονικών «βαρβάρων».
ΤΑ ΕΥΣΗΜΑ ΣΤΟ ΔΗΜΗΤΡΗ ΛΙΓΝΑΔΗ ΚΑΙ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ «ΠΕΡΣΕΣ»ΤΟΥ ΑΙΣΧΥΛΟΥ
Σαπφώ Αγγελούδη-Ζαρκάδα
