Όσο μεγαλώνουμε, η μνήμη ταξιδεύει στα ωραιοποιημένα παλιά. Όχι μόνο σε μνήμες της κοινωνικής μας ζωής αλλά και σε μνήμες της επαγγελματικής μας δραστηριότητας. Στο ΤΟΤΕ και στο ΤΩΡΑ.
Παρόλο που πάντα αντιπαθούσα αυτή τη σύγκριση, το ‘τότε vs τώρα’ (έβγαζα φλύκταινες στην νεαρή μου ηλικία όταν κάποιος μεγαλύτερος ηλικιακά αναπολούσε το παρελθόν), αποδέχομαι πλέον την πρόκληση αυτής της άνισης σύγκρισης ως ανθρώπινη νομοτέλεια.
Με σεβασμό στο ΤΟΤΕ αλλά και μεγαλύτερο στο ΤΩΡΑ και προσπαθώντας να αποφύγω μια ανέξοδη γκρίνια και μια αιωρούμενη μεμψιμοιρία βάζω εικόνες της επαγγελματικής μου καθημερινότητας σε μια χρονική αλληλουχία, της δευτεροβάθμιας εκπαιδευτικής καθημερινότητας των τελευταίων δεκαετιών.
Τα κοινά στοιχεία πολλά. Πάμπολλες όμως και οι διαφορές. Άλλες είναι λογικά αναμενόμενες, μιας και η Εκπαιδευτική Κοινότητα είναι ένας ζωντανός οργανισμός που εξελίσσεται και προσπαθεί να εγκλιματιστεί στη γιγάντια κυρίως τεχνολογική εισβολή, και άλλες όμως όχι.
Εμφανίζονται αλλαγές που δυσκολεύονται να βρουν τα πατήματά τους και στέκονται συνήθως αμήχανες, σαστισμένες, δύσπεπτες, επαμφοτερίζουσες. Ιδιαίτερα αυτές που ενέσκηψαν κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας Covid 19.
Θα μείνω στις τελευταίες δραστικές αλλαγές λόγω Πανδημίας. Αλλαγές που αφαίρεσαν από το κάδρο της καθημερινότητάς μας τον φυσικό μας χώρο, το χώρο του σχολείου και κατ επέκταση την άμεση επαφή των μελών της κοινότητάς μας.
Αλλαγές που θόλωσαν και περιόρισαν την επικοινωνία μας. Αποκρύπτοντας όλα τα εξωγλωσσικά και παραγλωσσικά στοιχεία όπως λχ. τις εκφράσεις του προσώπου, του σώματος και της διάθεσης των παιδιών (τον πόνο, τη χαρά, τη λύπη, τον ενθουσιασμό, την αποδοκιμασία, την αποδοχή … ).
Εκφράσεις και διαθέσεις που συνόδευαν, καθοδηγούσαν, ζωντάνευαν, ποιούσαν σε τελική ανάλυση το μάθημα. Αυτές οι αλλαγές, προσωρινές μεν αλλά βίαια γρήγορες ,μετάλλαξαν την δύναμη του παιχνιδιού, της αλληλεπίδρασης, της κοινωνικής ζύμωσης σε μια αδύναμη, άχρωμη, τυποποιημένη, σχεδόν ρομποτική οντότητα.
Με κάποιο τρόπο όμως η επαφή με τους μαθητές μας και των μαθητών με εμάς έπρεπε να κρατηθεί, να διατηρηθεί όσο το δυνατόν πιο ζωηρή. Βρέθηκε αυτός ο τρόπος της τηλεκπαίδευσης, του τηλεμαθήματος, της ηλεκτρονικής σύγχρονης εκπαίδευσης…..
Μα κουτσός, μα στραβός, μα με καθυστερήσεις, με ελλείψεις, με βιασύνες, με ανευθυνότητες, με ….με…, έπρεπε να λειτουργήσει.
Και όλοι…. μα ΟΛΟΙ.. (Υπουργείο, Κοινωνία, Γονείς) προσέβλεπαν σε εμάς , σε τούτη τη δύσκολη συγκυρία, να ανταποκριθούμε με επιτυχία σε αυτήν την άγουρη, πρωτόπειρη διδακτική διαδικασία. Διαδικασία που έπρεπε να κυοφορεί όχι μόνο τη μεταλαμπάδευση γνώσεων αλλά και την κινητοποίηση των μαθητών μας.
Γιατί όταν μπει «πάγος» στη διαδικασία ζύμωσης της σκέψης , της γνώσης και της νοητικής ενεργητικότητας δεν θα αναθερμανθεί ως δια μαγείας με το που θα ανοίξουν τα σχολεία. Ούτε ο «πάγος» ούτε η μαθησιακή ετοιμότητα. Απλούστατα γιατί η δύναμη της αδράνειας είναι μια κυρίαρχη φυσική ιδιότητα.
Η απραξία μάχεται για να παραμείνει απραξία, η παθητικότητα παθητικότητα, αλλά και η δράση και η κινητοποίηση (όπου υπάρχουν) θα συνεχίζουν την πορεία τους.
Αναγνωρίζοντας και εντοπίζοντας αυτά τα δύσκολα κομμάτια της δουλειάς μας που θα είχαν αντίκτυπο στους δικούς μας εφήβους, σε μια ευαίσθητη φάση της ζωής τους, έπρεπε να μην τα προσπεράσουμε. Έπρεπε να υπερασπιστούμε τους δρόμους και τα μονοπάτια που επέλεξε ο καθένας από εμάς για να διατηρήσει στέρεο, ασφαλές και άσειστο το πολυόροφο οικοδόμημα που λέγεται « σχολική καθημερινότητα».
Ακόμη και αν αυτή η καθημερινότητα μεταλλάχτηκε τελευταία σε ιντερνετική. Παρόλη αυτή τη μεταλλαγή, ο όροφος της μάθησης θα έπρεπε να μείνει , με πολλά προβλήματα βέβαια, ενεργός. Ο όροφος της επικοινωνίας μεταξύ μας μπορεί να έχει σοβαρότατα πληγεί, όμως τα δωμάτια όπου ακούγονται οι φωνές των παιδιών και οι δικές μας έπρεπε να είναι ανοικτά.
Η κινητοποίηση της σκέψης, της φαντασίας, του σεβασμού, της αλληλοβοήθειας, και η τριβή, η εξοικείωση με ηθικούς κώδικες και αξίες, όφειλε με κάποιο τρόπο να είναι παρούσα και ενεργή.
Οι μαθητές όμως από τη μεριά τους έπρεπε να διαχειριστούν τον διαφορετικό ρόλο και τη διαφορετική χρήση του υπολογιστή. Από εργαλείο χαλαρής διασκέδασης, παιχνιδιού και επικοινωνίας σε εργαλείο μαθησιακής διαδικασίας και επικοινωνίας.
Τα παιδιά βέβαια αρέσκονται σε έναν ανέμελο, χαλαρό και παιχνιδιάρικο τρόπο χειρισμού των καταστάσεων. Είναι φυσικό και απολύτως υγιές.
Μόνο που η έλλειψη ορίων σε τούτη τη εκπαιδευτική διαδικασία και η μη συνειδητοποίηση του απόηχου μιας μόνιμα χαλαρής προσωπικής στάσης τορπιλίζει, ακυρώνει οποιαδήποτε δυνατότητα εκπαίδευσης. Με κύριο αποδέκτη βέβαια τους μαθητές.
Εδώ αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα ο ρόλος των γονέων.
Σε αυτές τις ιδιαίτερες συνθήκες, η συνδρομή των γονέων έχει αναμφίβολα αξία και σπουδαιότητα. Απαραίτητη η υποστήριξή τους, μιας και ο χώρος εκπαίδευσης πλέον του παιδιού είναι ο χώρος του σπιτιού τους.
Η πρωτοβουλία του κάθε γονέα να μιλήσει στο παιδί του για την αναγκαιότητα σεβασμού απέναντι σε αυτή τη διεργασία αποδεικνύεται απεριόριστα βοηθητική. Γιατί μόνο ο ίδιος ο γονιός μπορεί να θέσει κανόνες και όρια στο δικό του σπίτι.
Επηρεάζοντας έτσι, εκούσια ή ακούσια, την ποιότητα συγκρότησης του δέκτη- μαθητή.
Σε αυτήν τη διαδικασία της τηλεκπαίδευσης των τελευταίων μηνών του 2020 σκόνταφτα στην ¨κατανόηση¨, την αδιαφορία ακόμη και την υπερηφάνεια γονέων απέναντι στη «περιπαιχτική χαλαρότητα» των παιδιών τους.
Στον αντίποδα συνάντησα ενθουσιασμό αναμεμειγμένο με αγωνία συνεργασίας άλλων παιδιών, καθρέφτη της προτεραιότητας και του σεβασμού των ιδίων και των γονιών τους προς τη γνωστική και ηθική δράση και ανάδραση.
Όταν γίναμε γονείς δεν επισκεφτήκαμε καμία σχολή γονέων, αν και υπήρχαν. Αφουγκραστήκαμε με ευλάβεια το ένστικτό μας και αυτό μας καθοδήγησε στο μεγάλωμα των παιδιών μας.
ΟΠΩΣ γράφει και ο ΕΛΥΤΗΣ Να χαράζεσαι στη ζωή τόσο προσεκτικά, που να μην ματώνει ποτέ η ευλάβεια…
Ας ακούσουμε πάλι με σεβασμό το γονεϊκό μας ένστικτο. Το αξίζουν τα παιδιά μας!
Αθηνά Βολτέα
