Η συμπολίτισσα αρχιτέκτονας μηχανικός κ. Σαπφώ Αγγελούδη είναι από τους ανθρώπους που μελέτησε και μελετά την τοπική ιστορία. Κάνει μια σε βάθος έρευνα διαρκώς ενώ σχετικά πρόσφατα και για λογαριασμό του Δήμου Καβάλας ασχολήθηκε με την ιστορία των προηγούμενων Δημάρχων της πόλης.
Κλήθηκε από την Πρωινή να μιλήσει για την εποχή που απελευθερώθηκε η πόλη. Μέσω της έρευνας της διαπίστωσε ότι πλοίαρχοι στα πλοία που το 1913 απελευθέρωσαν την Καβάλα ήταν απόγονοι σημαντικών ναυτικών που έδρασαν στην επανάσταση του 1821.
Η συνέντευξη
Ερ: Θέλουμε να μας βάλετε στο κλίμα της μεγάλης αυτής γιορτής για την Καβάλα.
Απ: Γιορτάζουμε σήμερα (χθες) ετεροχρονισμένα γιατί η απελευθέρωση της πόλης είχε γίνει στις 26 Ιουνίου και όχι σήμερα (χθες). Αποτελεί μια από τις πιο ένδοξες σελίδες της ιστορίας του νεοελληνικού κράτους. Η απελευθέρωση για να σας βάλω στο ιστορικό πλαίσιο, έγινε κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων. Οι δυο Βαλκανικοί πόλεμοι ο πρώτος και ο δεύτερος, αποτελούν πραγματικά το μεγαλύτερο επίτευγμα του Ελληνικού κράτους γιατί το κράτος πριν τους Βαλκανικούς πολέμους ήταν εξαιρετική μικρό. Το εμβαδόν του δηλαδή. Περιελάμβανε την Πελοπόννησο, την Στερεά Ελλάδα, τις Κυκλάδες και τις Σποράδες. Ήταν δηλαδή ένα εξαιρετικά μικρό κράτος. Δεν είχε τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου. Με τους Βαλκανικούς πολέμους το κράτος αυξήθηκε κατά 93%. Ουσιαστικά διπλασιάστηκε, μιλάμε για αύξηση κατά 77% ως προς τον πληθυσμό. Απέκτησε τις εξής περιοχές: Μακεδονία, νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου. Σκεφτείτε τώρα να μην τα είχαμε αυτά. Τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου. Σκεφτείτε που θα ήταν η Τουρκία. Επίσης αποκτήσαμε την Ικαρία και τη Σάμο. Ως εκεί έφτασε ο Ελληνικός στόλος και αυτά τα νησιά απελευθέρωσε. Ήταν δηλαδή ένα τεράστιο επίτευγμα. Σε αυτό το ιστορικό πλαίσιο πρέπει να εντάξουμε και την απελευθέρωση της Καβάλας η οποία την εποχή αυτή ήταν μια καπνούπολη, πάρα πολύ ακμαία. Να σας πω ότι ήταν το πρώτο λιμάνι της Μακεδονίας η οποία βρισκόταν υπό Οθωμανική διοίκηση. Οι εξαγωγές από το λιμάνι της Καβάλας ήταν τετραπλάσιες από τη Θεσσαλονίκη η οποία είχε και τη Μακεδονική ενδοχώρα από πίσω. Σκεφτείτε τι διακινούσε αυτό το λιμάνι. Το ενδιαφέρον είναι ότι είχε αποκτήσει τόσο μεγάλη σημασία ο καπνός που εξαγόταν από το λιμάνι της Καβάλας ως προς την ποιότητα του που μόνο ένα δείγμα να είχε την σφραγίδα του Νομού Καβάλας, θεωρούταν ότι ήταν εξαιρετικής ποιότητας. Πολλές εταιρίες από γειτονικές πόλεις εξήγαγαν τον καπνό από την Καβάλα για να πάρουν τη σφραγίδα. Να φανεί δηλαδή ότι το προϊόν είναι από το λιμάνι της Καβάλας. Ήταν τόσο σημαντικό το λιμάνι της Καβάλας.
Ερ: Ήταν Ελληνική η Καβάλα τότε;
Απ: Όχι φυσικά. Η Καβάλα ήταν Οθωμανική και την είχαν καταλάβει οι Βούλγαροι κατά τον πρώτο Βαλκανικό πόλεμο. Ο πρώτος Βαλκανικός πόλεμος έγινε στις 4 Οκτωβρίου 1912. Στην αρχή οι Έλληνες υποδέχτηκαν τους Βούλγαρους ως απελευθερωτές γιατί ήταν ένα ομόδοξο κράτος. Δεν ήταν όμως έτσι τα πράγματα. Πάρα πολύ γρήγορα έδειξαν τον πραγματικό τους εαυτό και ιδιαίτερα δεινοπάθησαν οι Μουσουλμάνοι κάτοικοι της Καβάλας στην πρώτη ειδικά περίοδο. Ήταν τόσο σημαντική η κατάληψη της Καβάλας από τους Βούλγαρους που ήρθε αμέσως ο πρίγκιπας Βόρης και τον Δεκέμβριο του 1912 ο ίδιος ο Φερδινάνδος ο οποίος φωτογραφήθηκε στο κάστρο της Καβάλας. Έχουμε αυτή την πολύ γνωστή φωτογραφία για να δείξει ότι η Καβάλα είναι Βουλγαρική.
Ερ: Να φτάσουμε στην στιγμή της απελευθέρωσης τον Ιούνιο του 1913.
Απ: Η στιγμή της απελευθέρωσης , είμαστε στο δεύτερο Βαλκανικό πόλεμο , οπότε έχει νικηθεί η Βουλγαρία και αποχωρούν οι Βούλγαροι και αποχωρούν οι Βούλγαροι. Έχουν μείνει πολύ λίγοι Βούλγαροι στην πόλη της Καβάλας, ο Ελληνικός στόλος είναι στη Θάσο και την παραμονή της απελευθέρωσης ο Γεώργιος Πρωτόπαπας ο μετέπειτα πρώτος Δήμαρχος της Καβάλας στέλνει ορισμένους ναυτικούς να ενημερώσουν τον Κουντουριώτη που βρίσκεται πάνω στο πλοίο τον «Αβέρωφ» για την κατάσταση της πόλης ότι έχουν υποχωρήσει οι Βούλγαροι οπότε ο Ελληνικός στόλος μπορεί πολύ εύκολα να την καταλάβει. Έτσι ξεκίνησε και πραγματικά την επόμενη μέρα στις 26 Ιουνίου παίρνει ο Κουντουριώτης το περίφημο πλοίο «Δόξα» για να ανιχνεύσει την κατάσταση. Ο πλοίαρχος του είναι ο Αντώνης Κριεζής και αυτό το πλοίο είναι το πλοίο σύμβολο για την πόλη μας. Κατά την απελευθέρωση τη δεύτερη μέρα ήρθανε και δυο άλλα πλοία στην Καβάλα ο «Πάνθηρας» και ο «Ιερέκας». Στον «Ιερέκα» ήταν πλοίαρχος ο ξάδελφος του ο Αλέξανδρος Κριεζής. Ο Αντώνιος όμως ήταν αυτός που απελευθέρωσε την Καβάλα. Έγινε δεκτός με μεγάλο ενθουσιασμό απ` όλους τους κατοίκους, κατευθύνθηκε στο διοικητήριο της πόλης το οποίο στεγαζόταν στα παλιά δικαστήρια και έχουμε αυτή την ιστορική φωτογραφία που διαβάζει ο Αντώνης Κριεζής το μήνυμα της απελευθέρωσης.
Ερ: Διδάσκεται η απελευθέρωση της Καβάλας ως μάθημα τοπικής ιστορίας;
Απ: Φαντάζομαι πως όχι. Δε νομίζω ότι διδάσκονται αυτά τα πράγματα. Θα έπρεπε να διδάσκονται σίγουρα γιατί οι Βαλκανικοί πόλεμοι είναι το μεγαλύτερο επίτευγμα του Ελληνικού κράτους. Πραγματικά διπλασιάστηκε το κράτος την εποχή αυτή.
