Το πιο οραματικό έργο που θα κρατήσει (εάν και εφόσον ξεκινήσει) χρονικά για περισσότερο από 15-20 χρόνια είναι αδιαμφισβήτητα η Σιδηροδρομική Εγνατία. Το έργο αυτό υπόσχεται πολλά, και έχει -φυσικά- υπέρμαχους και πολέμιους.
Οι υπέρμαχοι θεωρούν ότι η λειτουργία της Σιδηροδρομικής Εγνατίας θα δώσει συγκριτικό πλεονέκτημα στις μεταφορές της Βόρειας Ελλάδας και θα γίνει ένα διαμπερές πέρασμα για εμπορεύματα από την Τουρκία, την Μέση Ανατολή και τα Βαλκάνια για τις αγορές της Δυτικής Ευρώπης. Θα ενδυναμώσει περαιτέρω τις σιδηροδρομικές μεταφορές της χώρας και θα δημιουργήσει νέες ευκαιρίες ανάπτυξης.
Οι πολέμιοι μιλούν για ένα Φαραωνικό έργο, που δεν είναι εμπορικό και δεν θα «βγάλει» τα λεφτά του ενώ θα λειτουργήσει ανταγωνιστικά προς την Εγνατία Οδό «κλέβοντας» κίνηση από το δρόμο. Θεωρούν ότι δεν θα προσφέρει αυτά που υπόσχεται παρά αραιά και που δρομολόγια που δεν θα βγάζουν τα λεφτά τους.
Σήμερα θα κάνουμε μία πρώτη προσέγγιση εδώ στο ypodomes.com για το ποιο είναι αυτό το δίκτυο που τόσα υπόσχεται, τι καινούργιο φέρνει και τι ευκαιρίες υπόσχεται. Η Σιδηροδρομική Εγνατία είναι μία από τις σημαντικότερες και πιο υποσχόμενες νέες υποδομές της χώρας. Να σημειωθεί ότι θα πρόκειται για μονή γραμμή με σύγχρονα χαρακτηριστικά, εξοπλισμένη με ηλεκτροκίνηση, σηματοδότηση και τηλεδιοίκηση.
ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΑΠΟ ΑΝΑΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΔΥΣΗ
Η λεγόμενη «Ανατολική Σιδηροδρομική Εγνατία» αποτελείται από τον διάδρομο Ορμένιο – Αλεξανδρούπολη – Ξάνθη – Καβάλα – Θεσσαλονίκη. Στα έργα εδώ θα συσταθεί μία διακρατική εταιρεία με τη Βουλγαρία που θα αναλάβει τον εκσυγχρονισμό της γραμμής και στις 2 χώρες ως φορέας υλοποίησης, στα πρότυπα που γίνεται τώρα το Rail Baltica. Η δρομολόγηση των έργων έχει ακόμα καιρό μπροστά της, είμαστε όμως σε ένα ενεργοποιημένο πλάνο με τις ευλογίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που βλέπει το έργο θετικά.
Ξεκινώντας από τα Ανατολικά έχουμε το τμήμα Ορμένιο – Αλεξανδρούπολη, μήκους 176 χλμ. Εδώ η υποδομή – επιδομή έχει ανακαινιστεί και απαιτείται η εγκατάσταση ηλεκτροκίνησης – σηματοδότησης και μία επέμβαση σε ένα τμήμα της γραμμής μήκους 8 χλμ. Είναι το πλέον στρατηγικό τμήμα και μαζί με το βουλγάρικο τμήμα μέχρι το Μπουργκάς, αποτελούν την περίφημη πλέον Παράκαμψη Βοσπόρου, έναν από τους πλέον σπουδαίους εμπορικούς διαδρόμους της Ευρώπης. To κόστος έχει υπολογιστεί σε 160 εκατ. ευρώ.
Στη συνέχεια έχουμε το τμήμα Αλεξανδρούπολη-Ξάνθη που χρειάζεται ανακαίνιση υποδομής – επιδομής και εγκατάσταση ηλεκτροκίνησης-σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης.
Το τρίτο τμήμα, αφορά την νέα χάραξη μεταξύ Ξάνθης – Καβάλας – Θεσσαλονίκης που υπόσχεται κατά 3 ώρες συντομότερο ταξίδι με ταχύτητες που θα προσεγγίζουν τα 200 χλμ/ώρα. Θα παρακάμπτει το τμήμα Ξάνθη – Δράμα – Σέρρες – Θεσσαλονίκη που θα συνεχίσει να υφίσταται ως τοπικό τμήμα. Οι μελέτες από ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ είναι σε πολύ προχωρημένο στάδιο και εφόσον βρεθεί η χρηματοδότηση το έργο μπορεί να υλοποιηθεί. Το κόστος εκτιμάται σε περίπου 1,75 δισ. ευρώ. Από αυτά 1,5 δισ. ευρώ απαιτούνται για το τμήμα Θεσσαλονίκη-Καβάλα (λιμάνι Νέας Καρβάλης) και 250 εκατ. ευρώ για το τμήμα Καβάλα – Ξάνθη (Τοξότες).
Περνώντας στο δυτικό τμήμα της Σιδηροδρομικής Εγνατίας αρχίζουν τα δύσκολα μιας και χρειάζεται κατασκευή από την αρχή. Το υπάρχον τμήμα Θεσσαλονίκη – Φλώρινα – Κοζάνη κάνει μια μεγάλη καμπύλη και θεωρητικά δεν θα εξυπηρετήσει το σκοπό του έργου. Αν μιλάμε για μία νέα γραμμή μεταξύ Θεσσαλονίκης – Βέροιας – Κοζάνης θα πρέπει και πάλι να διασχίσουμε το Βέρμιο.
Το δεύτερο τμήμα είναι το Κοζάνη – Καλαμπάκα που θα ενώσει την Σιδηροδρομική Εγνατία με την υπάρχουσα γραμμή που σήμερα τερματίζει στην Καλαμπάκα.
Το τρίτο τμήμα είναι το Καλαμπάκα – Ιωάννινα που είναι και το πλέον δύσκολο. Εδώ η γραμμή θα πρέπει να περάσει από την Πίνδο και έχοντας την εμπειρία της Εγνατίας Οδού ξέρουμε ότι η τεχνική δυσκολία θα είναι μεγάλη, αλλά όχι αξεπέραστη. Ωστόσο το κόστος μετριέται σε αρκετά δισ. ευρώ.
Τέλος έχουμε το δυτικότερο τμήμα που είναι το Ιωάννινα – Ηγουμενίτσα που θα φέρει το τρένο στην παράκτια πόλη της Ηπείρου που έχει εξελιχθεί στο τρίτο σημαντικότερο λιμάνι της χώρας, κυρίως λόγω της Εγνατίας Οδού. Το μήκος του δυτικού τμήματος είναι περίπου 740 χλμ., από τα οποία τα 127 χλμ. θα είναι σε σήραγγες και άλλα 30 σε γέφυρες. To κόστος εκτιμάται σε τέσσερα δισ. ευρώ
Όλα τα παραπάνω τμήματα απαιτούν σχεδιασμό, μελέτες και ωρίμανση. Εδώ είμαστε σε τελείως νηπιακό στάδιο και ίσως είναι η μεγάλη ευκαιρία με τη χρήση του value engineering να πέσει σημαντικά το κόστος, όχι όμως και η αξία του έργου.
ΟΙ ΚΑΘΕΤΟΙ
Η Σιδηροδρομική Εγνατία υπόσχεται και συνδέσεις με τους βόρειους γείτονες μας. Εκτός από τις 3 υπάρχουσες πύλες σε Ορμένιο, Προμαχώνα και Ειδομένη, μέσω τη Σιδ. Εγνατίας προβλέπεται η σύνδεση με Αλβανία και δεύτερη σύνδεση με Σκόπια.
To σιδηροδρομικό τμήμα “Κρυσταλλοπηγή – Πόγραδετς” έχει συνολικό μήκος περίπου 130 χιλιομέτρων εντός της ελληνικής και αλβανικής επικράτειας και έχει αναγνωριστεί ως μέρος του σχεδιασμού του προγράμματος “TEN-T Connecting Europe” και συνδέει Φλώρινα, Κοζάνη και Αεροδρόμιο Κοζάνης με το Αλβανικό Σιδηροδρομικό δίκτυο.
Υπάρχει ακόμα και η ανενεργός γραμμή Φλώρινα – Ν. Καύκασος – σύνορα, γύρω στα 13 χιλιόμετρα (σύνδεση με Mοναστήρι -Bitola στα Σκόπια).
ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΙ Η ΑΞΙΑ
Το κόστος όπως έχει αρχικά υπολογιστεί (μάλλον πρόχειρα θα έλεγε κανείς λόγω μη ύπαρξης μελετών) φτάνει για όλο το δίκτυο 10 δισ. ευρώ, ποσό που είναι μάλλον ουτοπικό να βρεθεί. Όμως, αν κάποιος στις αρχές της δεκαετίας του 1990 σας έλεγε ότι χρειάζονται 6 δισ. ευρώ για να κατασκευαστεί ο αυτοκινητόδρομος της Εγνατίας, ο οποίος θα έπρεπε να τρυπήσει όποιον ορεινό όγκο έβρισκε μπροστά του σε Δυτική Μακεδονία και Ήπειρο, θα πιστεύατε ότι θα βρίσκονταν;
Η δυσκολία του να συγκεντρωθεί αυτό το ποσό (αν είναι τελικά αυτό) δεν σημαίνει απαραίτητα ότι δεν θα γίνει. Ήδη το ανατολικό τμήμα έχει εν πολλοίς ενεργοποιηθεί και τώρα χρειάζεται να επενδύσουμε χρήματα για την εκπόνηση των μελετών που αφορούν το δυτικό τμήμα από τη Θεσσαλονίκη μέχρι την Ηγουμενίτσα.
Μπορεί επίσης σήμερα να φαντάζει ως κάτι περιττό και υπερβολικό, όμως και εδώ να θυμίσουμε ότι υπερβολικός θεωρήθηκε και ο σχεδιασμός του δικτύου των Αυτοκινητόδρομων σε αρκετά τμήματα. Σήμερα όμως όλες αυτές οι περιοχές έχουν σημαντικές ευκαιρίες να αναπτυχθούν έχοντας βελτιώσει σημαντικά την διασυνδεσιμότητα τους με τον υπόλοιπο οδικό δίκτυο.
