Μαζί με νέους νόμους και θεσμούς για την εξάλειψη των «ανατρεπτικών», ο Ψυχροπολεμικός συνωμοσιολογισμός ζωγράφισε κάθε προοδευτική φιλοδοξία, όσο ήσυχη κι αν ήταν, ως ξένη και απαράδεκτη.
Ο εκπρόσωπος Τζον Ράνκιν του Μισισιπή κατηγόρησε το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα ως «μια κομμουνιστική ανοησία», λες και οι μαύροι δεν μπορούσαν να απαιτήσουν ισότητα και απελευθέρωση χωρίς μια προτροπή από τους σοβιετικούς.
Ο διαβόητος μεγαλομανής κυβερνήτης της Αλαμπάμα Τζορτζ Γουάλας υιοθέτησε μια παρόμοια στρατηγική όταν οι οργανωτές των πολιτικών δικαιωμάτων έφτασαν στην πολιτεία του. Το 1965, υπέγραψε ένα ψήφισμα που καλούσε τους πιστούς κατοίκους κάθε «φυλής, χρώματος και θρησκείας» να μείνουν στο σπίτι και να μην συμμετέχουν σε «συνεχιζόμενες ταραχές και διαδηλώσεις, που καθοδηγούνται και διευθύνονται από ξένους, άσχετους» με στόχο «να υποδαυλίσουν τοπικές αναταραχές και συγκρούσεις μεταξύ των πολιτών μας».
Οι εν λόγω διαδηλώσεις εντάθηκαν όταν ένας κρατικός αστυνομικός σκότωσε έναν 26χρονο ακτιβιστή ονόματι Jimmie Lee Jackson και περιελάμβαναν τη διάσημη πλέον σειρά πορειών από τη Selma στο Montgomery που κορυφώθηκε την Ματωμένη Κυριακή, όταν η αστυνομία επιτέθηκε στους διαδηλωτές με πυροβόλα όπλα δακρυγόνα και γκλοπ.
Το ψήφισμα υπονοούσε ότι ο τοπικός πληθυσμός δεν υποστήριζε τις διαδηλώσεις, κάτι που δεν ήταν αλήθεια. Ωστόσο, το γεγονός ότι ορισμένοι ακτιβιστές ήταν ξένοι ήταν αναμφισβήτητο: Αντί να δυσφημεί τις διαδηλώσεις, η παρουσία ανθρώπων όχι από την Αλαμπάμα και μη νότιων μιλούσε για τον τρόπο με τον οποίο το κίνημα είχε χτίσει μια αποτελεσματική και ισχυρή αλληλεγγύη.
Η παρουσία των κομμουνιστών ήταν επίσης αναμφισβήτητη, και παρόλο που ο Wallace και οι όμοιοί του το έκαναν να φαίνεται αδιανόητο, οι εγχώριοι κομμουνιστές, γεννημένοι και μεγαλωμένοι στο νότο των Ηπα, ήταν μερικοί από τους πιο τολμηρούς αντιρατσιστές διοργανωτές από τη δεκαετία του 1930 κι εδώθε.
Τις δεκαετίες που ακολούθησαν, ο όρος «εξωτερικός ταραχοποιός» άρχισε να χρησιμοποιείται ως ένας τρόπος για να υποτιμηθεί το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα. Αλλά οι outsiders ήταν μεγάλης σημασίας για τον αγώνα.
Για παράδειγμα, στο συντονιστικό της μη βίαιης Επιτροπής των φοιτητών (Sncc), νέοι που προέρχονταν από όλη τη χώρα, πολλοί από τους οποίους είχαν εμπειρία στην υποστήριξη καθιστικών αγώνων σε χωριστούς πάγκους για το μεσημεριανό γεύμα, δημιούργησαν καταστήματα στις αγροτικές πόλεις του νότου, όπου κατέγραφαν τους κατοίκους για να ψηφίσουν, ένα επικίνδυνο καθήκον δεδομένης της συνεχούς απειλής των vigilantes και της αστυνομικής βίας.
Όπως δείχνει η κοινωνιολόγος Francesca Polletta αναλύοντας τις προσπάθειές τους, αυτοί οι νέοι δεν έφεραν μόνο θάρρος και οργανωτική ικανότητα. Έφεραν επίσης μια αίσθηση σύνδεσης με τον ευρύτερο κόσμο που διαπέρασε το αίσθημα απομόνωσης και ευαλωτότητας των ντόπιων.
Η παρουσία ακτιβιστών από άλλα μέρη της χώρας ήταν ένα σπλαχνικό μήνυμα ότι ο ντόπιος πληθυσμός δεν ήταν μόνος στον αγώνα κατά του αισθήματος λευκής υπεροχής-ανωτερότητας.Ως αποτέλεσμα, προέκυψαν νέες αντιλήψεις για τον εαυτό, τις ενώσεις, συνειρμοί και δυνατότητες.
Οι νέοι του Sncc «δημιούργησαν υποχρεώσεις απέναντι σε ένα κίνημα με το οποίο οι κάτοικοι είχαν ελάχιστη επαφή, και δημιούργησαν υποχρεώσεις απέναντι σε ένα έθνος που οι υποσχέσεις του βρίσκονται πάντα τοποθετημένες στο απώτερο μέλλον».
Συνδεδεμένοι με το ευρύτερο κίνημα, οι ντόπιοι ενθαρρύνθηκαν και ενδυναμώθηκαν. Το «εμείς» τους επεκτάθηκε χάρη στην παρουσία ξένων, ανθρώπων που ήρθαν από αλλού. Όπως εξηγεί η Polletta, οι outsiders έχουν διάφορα χαρακτηριστικά που μπορούν να τους κάνουν αποτελεσματικούς καλλιεργητές αλληλεγγύης και καταλύτες αλλαγής.
Η απομάκρυνση από τις κοινωνικές και οικογενειακές δεσμεύσεις, από τις μικροσυγκρούσεις και τις αντιπαλότητες που χαρακτηρίζουν την καθημερινή ζωή μπορούν να βοηθήσουν τους ακτιβιστές να ανοίξουν ένα χώρο ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να δουν τον εαυτό τους και να εμπλακούν-να δεσμευτούν με νέους τρόπους.
Ενώ ορισμένοι μελετητές της κοινωνικής αλλαγής τονίζουν τη σημασία των βαθιών δεσμών και της αίσθησης της συλλογικής ταυτότητας, η Polletta επισημαίνει ότι αυτοί που εκείνη αποκαλεί «πυκνούς δεσμούς, αδρούς-γεμάτους» και «κινητοποιητική ταυτότητα» μπορούν να είναι σε αντίθεση μεταξύ τους.
«Η συμμετοχή σε ανατρεπτικές-αποδιοργανωτικές ενέργειες απαιτεί να βλέπει κανείς τον εαυτό του με διαφορετικές μορφές. Και αυτό είναι δύσκολο να το κάνουμε, ίσως το πιο δύσκολο, στις πιο στενές μας σχέσεις – εξηγεί – Οι οικογένειές μας και οι φίλοι μας θέλουν να είμαστε το άτομο που ήμασταν. Αυτό ισχύει σίγουρα όταν γνωρίζουν ότι η συμμετοχή θα θέσει σε κίνδυνο την ασφάλειά μας και, για τις οικογένειες και τους φίλους των μαύρων στον βαθύ νότο, και την δική τους ασφάλεια».
Αγκιτάτορες για τη δικαιοσύνη
Στις μέρες μας, ο όρος «εξωτερικός ταραχοποιός-αγκιτάτορας» παραμένει μια ισχυρή προσβολή, που εκτοξεύεται τακτικά ενάντια σε όποιον προσπαθεί να κάμψει το ηθικό τόξο του σύμπαντος προς τη δικαιοσύνη.
Το 2020, όταν εκατομμύρια άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους με θλίψη και οργή για τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ- George Floyd στη Μινεάπολη, οι πολιτικοί ηγέτες ξεσκόνισαν τα παλιά ξινά σταφύλια.
«Ομάδες ριζοσπαστών και εξωτερικών ταραχοποιών εκμεταλλεύονται την κατάσταση για να επιδιώξουν τη δική τους ξεχωριστή και βίαιη ατζέντα», δήλωσε ο γενικός εισαγγελέας Μπιλ Μπαρ-Bill Barr σε μια δήλωση, επικαλούμενος σκιώδεις αναρχικούς κακοποιούς. Όπως συμβαίνει σήμερα, δεν ήταν μόνο οι ρεπουμπλικάνοι που δυσφημούσαν.
«Έρχονται σε μεγάλο βαθμό έξω από την πόλη, από μακριά, έξω από την περιοχή, για να λεηλατήσουν όλα όσα έχουμε χτίσει τις τελευταίες δεκαετίες», δήλωσε ο δημοκρατικός δήμαρχος της Μινεάπολης Τζέικομπ Φρέι.
Ο δημοκρατικός κυβερνήτης της πολιτείας, Tim Walz, έδωσε την «καλύτερη εκτίμηση», πως το 80 τοις εκατό των εξεγερμένων είχαν έρθει από έξω από την πόλη. Προφανώς παράλογοι, αμφότεροι οι ισχυρισμοί θα απορριφθούν γρήγορα.
Η Usa Today ανέλυσε τα δεδομένα των διαδηλωτών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα αρχεία των συλλήψεων και διαπίστωσε ότι η συντριπτική τους πλειονότητα προέρχονταν, στην πραγματικότητα, από την περιοχή. Όσο για το υπόλοιπο 20%, καλό για αυτούς. Με τα αθάνατα λόγια του Μπέρνι Σάντερς, μετακινούνταν για να παλέψουν για κάποιον που δεν γνώριζαν.
Αυτό είναι που έκανε ο Martin Luther King Jr πριν δολοφονηθεί, επειδή προσπάθησε να οικοδομήσει ένα πολυφυλετικό κίνημα της εργατικής τάξης που θα μπορούσε να αμφισβητήσει αποτελεσματικά τα δεινά της φτώχειας, του ρατσισμού και του πολέμου, τα ίδια προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε και να ξεπεράσουμε σήμερα.
Και ο Κινγκ υβρίστηκε ως εξωτερικός ταραχοποιός καθώς ταξίδευε στην πρώτη γραμμή του αγώνα για την φυλετική και οικονομική ισότητα. Ήταν μια κατηγορία σχετικά με την οποία συλλογίστηκε στο περίφημο «Γράμμα από μια φυλακή του Μπέρμιγχαμ», που γράφτηκε το 1963 με λόγια σοφίας που μπορούν ακόμα να μας καθοδηγήσουν.
«Γνωρίζω την αλληλεξάρτηση όλων των κοινοτήτων και όλων των κρατών. Δεν μπορώ να κάθομαι αδρανής στην Ατλάντα και να μην ανησυχώ για το τι συμβαίνει στο Μπέρμιγχαμ. Η αδικία παντού είναι μια απειλή για τη δικαιοσύνη παντού – παρατηρεί ο King – Είμαστε παγιδευμένοι σε έναν αναπόφευκτο ιστό αμοιβαιότητας, δεμένοι σε ένα μοναδικό φόρεμα της μοίρας.
Ό,τι επηρεάζει έναν άμεσα επηρεάζει όλους έμμεσα. Δεν θα μπορέσουμε ποτέ ξανά να επιτρέψουμε στους εαυτούς μας να συζήσουμε με τη στενή και επαρχιακή ιδέα του «εξωτερικού αγκιτάτορα». Όποιος ζει στις ηνωμένες Πολιτείες δεν θα μπορεί ποτέ να θεωρηθεί ένας ξένος, ένας outsider εντός των συνόρων τους».
*η Astra Taylor είναι συγγραφέας, ντοκιμαντερίστας και ακτιβίστρια. Η τελευταία τη ταινία είναι What os Democracy; και το τελευταίο της βιβλίο είναι το Remake the World: Essays, Reflections, Rebellions.
Η Leah Hunt-Hendrix είναι μια ακτιβίστρια, πολιτικός θεωρητικός, η οποία βοήθησε στην ίδρυση ορισμένων οργανώσεων, μεταξύ των οποίων του Way to Win. Αυτό το άρθρο έχει βγει στο su JacobinMag. Η μετάφραση είναι σε επιμέλεια του συντακτικού επιτελείου.
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος infoaut.org
