Η αναφορά αυτή εστάλη στον υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γεώργιο Αμυρά, ο οποίος ανήγγειλε στους μαθητές του Γυμνασίου Λιμένα, όταν επισκέφθηκαν την Βουλή, ότι προώθησε νόμο για ψήφιση, που θα συμπεριλάμβανε και τη Θάσο στις μη δορυάλωτες περιοχές, παράλειψη που έγινε από άγνοια του νομοθέτη, όταν ψηφίστηκε ο νόμος 998/1979.
Η αγγελία αυτή έγινε και από το βουλευτή Καβάλας Γιάννη Πασχαλίδη κατά το κόψιμο της πρωτοχρονιάτικης πίτας της Θασιακής Ένωσης Καβάλας. Μάθαμε ότι το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους έφερε αντιρρήσεις. Μα το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους είχε εκδώσει αποφάσεις κατά τα έτη 1926-1930, που δικαίωναν τους Θασίους.
Ειδικά ο Νικ. Ελευθεριάδης, νομικός σύμβουλος του κράτους, αναφέρει το 1926 ότι η Θάσος δεν υπήρξε δορυάλωτη. Τι συμβαίνει, λοιπόν, με τους πολιτικούς που άλλα λένε, άλλα κάνουν; Όταν παραβιάζουν τα ιστορικά γεγονότα και τις διεθνείς συνθήκες;
Όταν το νομικό καθεστώς, που επικρατούσε στην τουρκοκρατία, υποχρεούται η ελληνική πολιτεία, βάσει της συνθήκης Αθηνών – Αγκύρας του 1913, να το ενσωματώσει στην ελληνική νομολογία; Τι απέγιναν οι επερωτήσεις στη Βουλή των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας, όταν ήταν στην αντιπολίτευση; Γι’ αυτό δίνω στη δημοσιότητα την αναφορά, που απηύθυνα στον υφυπουργό Γεώργιο Αμυρά.
Κε Υπουργέ
Με το νόμο 998/1979, άρθρο 62, παρ. 1 ψηφίστηκε το τεκμήριο κυριότητας υπέρ του Δημοσίου για εμπράγματες διαφορές μεταξύ ιδιωτών και Δημοσίου. Από το τεκμήριο αυτό εξαιρέθησαν οι περιφέρειες των Πρωτοδικείων Ιόνιων Νήσων, Κρήτης, Λέσβου, Σάμου, Χίου, Κυκλάδων, Κυθήρων και Αντικυθήρων, γιατί δεν υπήρξαν δορυάλωτες.
Δορυάλωτες, όμως, δεν υπήρξαν και άλλες τρεις περιοχές, που η παράλειψή τους οφείλεται σε άγνοια του νομοθέτη. Με το νόμο αυτό, όταν εκδόθηκε απόφαση ενάντια σε Μανιάτη, ξεσηκώθηκαν οι Μανιάτες και με συμπληρωματική διάταξη προστέθηκε και η Μάνη στις εξαιρέσεις με το άρθρο 67 του νόμου 4042/13-2-2012, ΦΕΚ 24, τεύχ. Α΄.
Στις εξαιρέσεις αναμφίβολα υπάγεται και η Θάσος, αφού όλες οι ιστορικές πηγές αναφέρονται στο ιστορικό αυτό γεγονός. Την πρωτοβουλία της παράδοσης της Θάσου στους Τούρκους την ανέλαβε ο ιστορικός της Άλωσης Κριτόβουλος ο Ίμβριος.
Αυτός έπεισε τον Σουλτάνο να αφήσει τα νησιά «εν τη προτέρα αυτών καταστάσει… και αποφέρειν αυτώ τους τε ωρισμένους φόρους ετησίως και άρχοντα ον αν κελεύση». Αυτός πρότεινε τα νησιά του Βορείου Αιγαίου να παραμείνουν κάτω από τις ίδιες πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες που ζούσαν έως τότε.
Την πρότασή του αυτή την έκανε αποδεκτή ο Μεχμέτ Β΄ και «δωρείται τας νήσους καθώς ήταν εν τω του βασιλέως καιρώ τεταγμέναι», τη Λήμνο και τη Θάσο στον DorinoΑ΄ και την Ίμβρο στον Παλαμήδη (βλ. ΚριτόβουλουΊμβριου, Ξυγγραφή Ιστοριών, Paris 1883, τ. 5, Ι, 75, καθώς και Απ.Βακαλοπούλου, Ιστορία της Θάσου 1453-1912, Θεσ/νίκη 1984, σ. 15-16, όπου και η σχετική βιβλιογραφία.
Το 1455 ο Σουλτάνος απαίτησε από τον Domenico, διάδοχο του DorinoA΄, τη Θάσο ως δώρο, απαίτηση στην οποία υπέκυψε ο Domenico (βλ. Δούκα, Ιστορίαι, Βόννη 1834, σ. 328-330). Το καλοκαίρι του 1466 η Θάσος μαζί με την Ίμβρο και τη Σαμοθράκη καταλήφθηκαν από τους Βενετούς αλλά επιστράφηκαν στους Τούρκους με τη συνθήκη της Κωνσταντινούπολης, που υπογράφτηκε στις 26-1-1479. Έγινε επιστροφή της Θάσου στην τουρκική εξουσία με διακρατική συμφωνία (βλ. Γ. Νάκου, Θασιακά, τ. 19, σ. 49, καθώς και Χαρ. Παπαστάθη, Αρμενόπουλος 11, 2010, σ. 1660).
Το μη δορυάλωτο της Θάσου είναι ένα ιστορικό γεγονός μη αμφισβητήσιμο (βλ. εργασίες του επίτ. αρεοπαγίτη Χαρ. Αντωνιάδη, Νομολογία για το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Θάσου, Θασιακά, τ. 19, σ. 25-26, του επίτ. Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Αν. Καπόλλα, Το τεκμήριο κυριότητας του Δημοσίου επί των δασών της Θάσου, Θασιακά, τ. 18, σ. 204-205, Παύλου Στεφάνου, Η κατ’ έθος κτήση δικαιωμάτων ιδιοκτησίας στη μη δορυάλωτη Θάσο, Θασιακά, τ. 19, σ. 81, της προέδρου του Διοικητικού Δικαστηρίου Μαριάννας Τσεγγελίδου, Θασιακά, τ. 19, σ. 85-86, της Δρ. Γεωργίας Χιόνη, Το ιδιοκτησιακό καθεστώς στη Θάσο κατά την Τουρκοκρατία, Καβάλα 2018, που βραβεύτηκε μάλιστα από την Ακαδημία Αθηνών, της Σαπφώς Αγγελούδη, του Γεωργίου Νάκου, του Χαρ. Παπαστάθη, κ.ο.κ.).
Το Δημόσιο δεν μπορεί να επικαλεσθεί δικαίωμα κυριότητας σε περιοχές που δεν κατακτήθηκαν (βλ. Οδ. Καραγιαννακίδη, Καθεστώς των γαιών πλήρους ιδιοκτησίας και τίτλοι ιδιοκτησίας στη Θάσο επί ισχύος του οθωμανικού δικαίου, Θασιακά, τ. 9, σ. 212, Δωρή, Δημόσια Κτήματα, τ. Α΄, σ. 407, Ν. Πανταζόπουλου, Κοινοτικός Βίος, ΕΕ ΝΟΕ ΑΠΘ, τ. ΙΔ΄, τεύχ. Γ΄, σ. 13, Δ. Νικολαΐδη, Οθωμανικοί Κώδικες, σ. 1005, Ν. Ελευθεριάδη, Χαρακτηρισμός γαιών εν Ελλάδι επί Τουρκοκρατίας, Δικαιοσύνη 1920 και 1922, Γ. Νάκου, Ελ. Δ/νη 1989, 930 κ.ο.κ.). Επειδή η Θάσος δεν υπήρξε δορυάλωτη, γι’ αυτό και οι κάτοικοί της φορολογούνταν μόνο με resmiçift, όσα δηλαδή πλήρωναν και οι μουσουλμάνοι, ήτοι 50 ακτσέδες αντί για δεκάτη (öşur) (βλ. Απ. Βακαλόπουλου, ό.π., σ. 38-39).
Οι Θάσιοι απαλλάσσονταν ακόμα από το φόρο avâriz-idivaniyeκαι απολάμβαναν μεγάλων φορολογικών ελαφρύνσεων, γεγονός που αποδεικνύεται και από την απογραφή του 1570, όπου ο Θεολόγος, χωριό με 613 φορολογικές μονάδες, πλήρωνε σπέντζα μόνο 4.750 άσπρα, ενώ έπρεπε να πληρώνει 15.325 (βλ. Ευαγ. Μπαλτά, Η Θάσος στις οθωμανικές απογραφές του 16ου και 17ου αιώνα, Θασιακά, τ. 10, σ. 509 και 517-518).
Το μη δορυάλωτο της Θάσου έγινε αποδεκτό από δεκάδες αποφάσεις των τοπικών δικαστηρίων (βλ. υπ’ αριθ. 162/1994, 163/1994, 46/1995,74/1997, 207/2007, 9/2013 κ.ο.κ. αποφάσεις του Πολ. Πρωτ. Καβάλας, καθώς και τις υπ’ αριθ. 1924/2008, 862/2012, 124/2013, 288/2015 κ.ο.κ. αποφάσεις του Μον. Πρωτ. Καβάλας).
Το γεγονός της παράλειψης της Θάσου από τις εξαιρέσεις του νόμου δεν αποτελεί απόδειξη ότι η Θάσος κατακτήθηκε, αφού όλοι οι ιστορικοί και νομικοί συμφωνούν ότι δεν κατακτήθηκε. Ο νόμος εξαιρεί από το τεκμήριο της απόδειξης τις περιοχές που δεν κατακτήθηκαν.
Και η Θάσος δεν κατακτήθηκε. Επομένως εξαιρείται. Η παράλειψη της Θάσου από τις εξαιρέσεις λύθηκε από μια εξαίρετη δικαστική λειτουργό, την κ. Μαρία Χασιρτζόγλου, η οποία με την υπ’ αριθ. 207/2007 απόφασή της απέρριψε αγωγή του Δημοσίου με το σκεπτικό ότι η παράλειψη της Θάσου από τις εξαιρέσεις αποτελεί δικονομικό προνόμιο υπέρ του Δημοσίου και όχι γενεσιουργό αιτία του δικαιώματος.
Το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Θάσου διαφωτίσθηκε τελευταία από εργασίες ανώτατων δικαστικών λειτουργών και εξαίρετων πανεπιστημιακών δασκάλων. Ο καθηγητής του Βυζαντινορωμαϊκού δικαίου Γ. Νάκος διαπιστώνει ότι δεν γίνεται αναγωγική εφαρμογή του οθωμανικού δικαίου στο σύγχρονο ελληνικό δίκαιο, οι διατάξεις «του οποίου δεν συγχρονίζονται συνήθως, ούτε συγχρωτίζονται, ούτε ακόμη συσχετίζονται με το προϋφιστάμενο δίκαιο, δηλαδή το οθωμανικό, η εφαρμογή του οποίου προσκρούει στο ανίδεο της ελληνικής νομικής πραγματικότητας (βλ. Γ. Νάκου, Οριοθέτηση του νομικού καθεστώτος των τέως οθωμανικών τίτλων, Θασιακά, τ. 16, σ. 320).
Αλλά και ο αρεοπαγίτης Αρ. Πελεκάνος, που ασχολήθηκε με το θέμα, αναφέρει σε πρόσφατη σχετική εργασία του ότι πείσθηκε από τα στοιχεία που έχουν τεθεί υπόψη του «ότι και η Θάσος ανήκει σ’ αυτές τις περιοχές που είχαν υποταχθεί οικειοθελώς στο Σουλτάνο και κατά το ισλαμικό δίκαιο χαρακτηρίστηκαν ως φόρου υποτελείς οι ιδιοκτησίες των μη μουσουλμάνων κατοίκων της…» (Βλ. Αρ. Πελεκάνου, Νέες Χώρες, Νησιά Αιγαίου, Εμπράγματα Δικαιώματα, Θασιακά, τ. 19, σ. 309).
Στη Θάσο δεν υπήρχαν δημόσιες γαίες ή δημόσια δάση. Υπήρχαν μόνο ιδιόκτητες γαίες και κοινοτικά δάση (μπαλταλίκια). Τούτο το απέδειξαν οι Θάσιοι με φιρμάνια, αποφάσεις του Ιεροδικείου, δασικούς κανονισμούς των ετών 1875 και 1885, αποφάσεις των Γενικών Συνελεύσεών τους ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου, που συστήθηκε από το Υπουργείο Γεωργίας, το οποίο και εξέδωσε την υπ’ αριθ. 36/1929 απόφασή του, καθώς και το 1930 τις υπ’ αριθ. 10, 11, 12, 76, 77, 85, 86, 87, 88, 89 και 90 αποφάσεις, που ανέτρεψαν την απόφαση της Πολιτείας, η οποία κήρυξε τα δάση της Θάσου ως εθνικά «δικαιώματι πολέμου», χωρίς να εξετάσει σε ποίον ανήκε η κυριότητα αυτών κατά την τουρκοκρατία (Βλ. Αίγλης Γκρέτσικου, Η φύση της νήσου Θάσου, Θασιακά, τ. 8, σ. 111-112, Νικ. Ελευθεριάδη, Τα δάση της Θάσου, Θασιακά, τ. 8, σ. 213-214, Αν. Καπόλλα, Αμφισβητήσεις και διενέξεις για την κυριότητα των δασών της Θάσου, Θασιακά, τ. 19, σ. 29-32).
Αναγνωρίστηκε η κυριότητα των δασών της Θάσου στις κοινότητες, γι’ αυτό και το Δημόσιο υποχρεώθηκε να αποζημιώσει χιλιάδες στρέμματα που ανήκαν σε κοινότητες και ιδιώτες για αποκατάσταση των ακτημόνων (βλ. ΦΕΚ 257/23-12-1954, τεύχ. Β΄).
Τα εμπράγματα δικαιώματα των Θασίων κατοχυρώθηκαν με διεθνείς συμβάσεις, αφού η Ελλάδα υπέγραψε και το Πρωτόκολλο του Λονδίνου και τη σύμβαση Αθηνών-Αγκύρας το 1913.
Επειδή με τη σύμβαση Ελλάδας και Τουρκίας συμφωνήθηκε να εφαρμόζονται στις Νέες Χώρες οι νόμοι που ίσχυαν κατά τον χρόνο της κατάληψής τους και να αναγνωρίζονται τα εμπράγματα δικαιώματα που αποκτήθηκαν βάσει αυτών.
Επειδή με τους νόμους ΔΣΙΓ της 14-11-1913 και 147/1914 διατηρήθηκαν οι διατάξεις το Οθωμανικού δικαίου περί γαιών, που ρύθμιζαν την απόκτηση κάθε είδους ιδιωτικού δικαιώματος επ’ αυτών και έπρεπε να ενσωματωθούν στο ελληνικό δικαιϊκό σύστημα.
Η ένταξη αυτή του μεταβολισμού του δικαιϊκού οθωμανικού συστήματος ολοκληρώθηκε με πρωτοβουλία των Θασίων, όταν η τριμελής επιτροπή επισκέφθηκε την Προσωρινή Κυβέρνηση της Θεσ/νίκης, όπου ο Ελ. Βενιζέλος υπέγραψε το διάταγμα 2468/20-5-1917, που κυρώθηκε με το νόμο 1072/1917 (βλ. Γ. Νάκου, Τα γαιοκτητικάμεταβολιστικά αποτελέσματα της Τουρκοκρατίας στη Θάσο, Θασιακά, τ. 20 (2019), σ. 286).
Σήμερα η κυριότητα ακινήτου ή άλλου εμπράγματου δικαιώματος κρίνεται κατά το δίκαιο που ίσχυε, όταν έγιναν τα πραγματικά γεγονότα για την απόκτησή τους με βάση το άρθρ. 51 Εισ. ΝΑΚ. Τι απέγιναν οι επερωτήσεις των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας, για το μη δορυάλωτο της Θάσου, όταν ήταν στην αντιπολίτευση;
Δεν ξέρω αν είναι αλήθεια ότι φέρνουν αντιρρήσεις στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους. Μα οι 12 αποφάσεις των ετών 1929-1930 εκδόθηκαν από νομικούς συμβούλους. Ο Νικόλαος Ελευθεριάδης, νομικός σύμβουλος του Κράτους, ρητά δηλώνει ότι η Θάσος δεν υπήρξε δορυάλωτη (βλ. Ν. Ελευθεριάδη, Δικαιοσύνη, 1926, σ. 348, και 1929, σ. 304).
Το ότι νομικοί σύμβουλοι του Κράτους αποτέλεσαν το Διοικητικό Δικαστήριο, για να δικάσει τις προσφυγές των κοινοτήτων της Θάσου, αποδεικνύεται από τις αποφάσεις που εκδόθηκαν κατά τα έτη 1926-1930 (βλ. υπ’ αριθ. 34/1926 απόφαση, όπου συμμετέχουν οι νομικοί σύμβουλοι Αντωνακάκης, Κουμανταράκης και Ελευθεριάδης.
Ο τελευταίος μάλιστα ρητά αναφέρει στις εργασίες του ότι η Θάσος υπήρξε μη δορυάλωτη). Η πρώτη απάντηση του αρμόδιου υπουργού του ΣΥΡΙΖΑ αναφέρει στη Θασιακή Ένωση Καβάλας ότι δεν υπάρχουν τάχα αποφάσεις ανωτάτων δικαστηρίων που να επιβεβαιώνουν το μη δορυάλωτο της Θάσου.
Παραθέτουμε όμως την υπ’ αριθ. 200/1934 αρεοπαγιτική απόφαση, που αναφέρει: «… τα δ’ εν ταις νήσαις του Αιγαίου ακίνητα υπάγονται, ως πασίδηλον τυγχάνει, εις την κατηγορίαν των καθαράς ιδιοκτησίας ακινήτων (μούλκια)…». Τα ίδια αναφέρει και η υπ’ αριθ. 1135/1975 νεότερη αρεοπαγιτική απόφαση (βλ. Θέμις ΜΕ, σ. 565, και ΝοΒ 24 (1976), σ. 419-420, καθώς και την υπ’ αριθ. 50/1923 Εφ. Αιγαίου, Δικαιοσύνη 1924. 367).
Εκείνο που καταλύει όμως κάθε αντίρρηση, αμφισβήτηση και επιφύλαξη για την κυριότητα των δασών της Θάσου είναι ο Σύνδεσμος Κοινοτήτων Θάσου, ο οποίος συστήθηκε το 1926 για την εκμετάλλευση των κοινοτικών δασών, μετά την έκδοση των 12 δικαστικών αποφάσεων, που αναγνώρισαν την κυριότητα των δασών του νησιού ως κοινοτικών.
Και επειδή οι διοικούντες τον Σύνδεσμο δεν μπόρεσαν να ξεπεράσουν τις ανθρώπινες αδυναμίες τους κατά την εκμετάλλευση του δασικού πλούτου της Θάσου, παρενέβη η Πολιτεία και ψηφίζει το άρθρο 145 του νόμου 86/1969 για τη διοίκηση και διαχείριση των δασών των κοινοτήτων της Θάσου, που δεν έχει καταργηθεί ακόμα.
Στο Συμβούλιο του Συνδέσμου συμμετέχει και ο δασάρχης με ψήφο ως τεχνικός σύμβουλος και ο ειρηνοδίκης Θάσου. Ο δασάρχης πλέον «καταρτίζει τα δασοπονικά σχέδια, εκθέσεις και πίνακας υλοτομίας των κοινοτικών δασών Θάσου, ως εάν επρόκειτο περί δημοσίων δασών, παρέχει δε και πάσαν τεχνικήνκαθοδήγησιν και συμβουλήν εις τον σύνδεσμον κοινοτήτων».
Η Πολιτεία, λοιπόν, αναγνώρισε τα κοινοτικά δάση της Θάσου με νόμους που ψήφισε και που φέρνουν σήμερα αντιρρήσεις κάποιοι νομικοί σύμβουλοι, όπως πληροφορούμαι. Πιστεύουμε, κ. Υπουργέ, ότι θα πράξετε το καθήκον σας με την προώθηση της σχετικής διάταξης, που θα συμπεριλάβει και τη Θάσο στις μη δορυάλωτες περιοχές.
