Ο Mahmoud Darwish υπήρξε ένας συγγραφέας περίπου είκοσι ποιητικών συλλογών, που εκδόθηκαν από το 1964, και επτά έργων σε πεζογραφία, αφηγηματικών ή δοκιμιακών θεμάτων.
Θεωρείται από τους μεγαλύτερους ποιητές στην αραβική γλώσσα. Ήταν δημοσιογράφος και διευθυντής του λογοτεχνικού περιοδικού «al-Karmel» ((Il Carmelo), και από το 1994 ήταν μέλος του Κοινοβουλίου της Παλαιστινιακής Εθνικής Αρχής.
Θεωρείται ο εθνικός ποιητής της Παλαιστίνης για την οποία έγραψε τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας το 1988, που αργότερα ανακηρύχθηκε από τον Γιάσερ Αραφάτ-Yasser Arafat. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από είκοσι γλώσσες και έχουν διανεμηθεί σε όλο τον κόσμο. Μόνο ένα μικρό μέρος της λογοτεχνικής του παραγωγής έχει μεταφραστεί στα ιταλικά.
Το κείμενο που προτείνεται εδώ είναι η ιταλική μετάφραση από την Pina Piccolo της επιστολής που απηύθυνε ο Darwish στο Παλαιστινιακό Φεστιβάλ Λογοτεχνίας το 2008, το οποίο λαμβάνει χώρα στη Δυτική Όχθη και που τον είχε προσκαλέσει να παρέμβει στα εγκαίνιά του λίγους μήνες πριν από το θάνατό του, πρόσκληση που δεν είχε μπορέσει να δεχτεί λόγω της ήδη σοβαρής κατάστασης της υγείας του. Μπορείτε να βρείτε το αγγλικό κείμενο διαδικτυακά στον παρακάτω σύνδεσμο https://www.palfest.org/mahmoud-darwish-welcome
8 μαίου 2008
Αγαπητοί μου φίλοι,
Λυπάμαι που δεν μπορώ να είμαι εδώ μαζί σας σήμερα για να σας δεχτώ προσωπικά.
Καλώς ήλθατε σε αυτήν χτυπημένη από τον πόνο χώρα, της οποίας η λογοτεχνική εικόνα είναι πολύ πιο όμορφη από την πραγματικότητά της σήμερα. Η θαρραλέα επίσκεψη αλληλεγγύης σας είναι κάτι περισσότερο από ένας απλός χαιρετισμός σε ανθρώπους που στερούνται της αυτονομίας τους και του δικαιώματος να ζήσουν μια κανονική ζωή, είναι έκφραση του τι σημαίνει τώρα η Παλαιστίνη για τη ζωντανή συνείδηση του ανθρώπινου όντος που εκπροσωπείτε.
Είναι έκφραση της συνείδησης του συγγραφέα για τον ρόλο του, ρόλος που τον καλεί σε μια άμεση δέσμευση στα ζητήματα που αφορούν τη δικαιοσύνη και την ελευθερία. Σε αυτή τη γη, η αναζήτηση της αλήθειας – ένα από τα καθήκοντα αυτού που γράφει – παίρνει τη μορφή μιας σύγκρουσης με τα ψέματα και τους σφετερισμούς που πολιορκούν τη σύγχρονη ιστορία της Παλαιστίνης. συμπεριλαμβανομένων των προσπαθειών διαγραφής του λαού μας από τη μνήμη της ιστορίας και από τον χάρτη αυτού του τόπου.
Βρισκόμαστε τώρα στο εξηκοστό έτος της Νάκμπα. Υπάρχουν εκείνοι οι οποίοι τώρα χορεύουν στους τάφους των νεκρών μας και που θεωρούν τη Nakba μας τη γιορτή τους. Αλλά η Νάκμπα δεν είναι μια ανάμνηση. είναι ένας συνεχής ξεριζωμός που γεμίζει τους παλαιστίνιους με αγωνία σχετικά με την ύπαρξή τους. Η Νάκμπα συνεχίζεται γιατί η κατοχή συνεχίζεται. Συνέχιση της κατοχής σημαίνει συνέχιση του πολέμου.
Αυτός ο μόνιμος πόλεμος που διεξάγει το Ισραήλ εναντίον μας δεν είναι ένας πόλεμος για την υπεράσπιση της ύπαρξής του. είναι ένας πόλεμος για την καταστροφή της ύπαρξής μας. Επομένως, η σύγκρουση δεν είναι μια σύγκρουση μεταξύ δύο υπάρξεων, έννοια που προωθείται από την ισραηλινή αφήγηση. Οι άραβες παρουσίασαν ομόφωνα μια συλλογική πρόταση ειρήνης στο Ισραήλ με αντάλλαγμα την αναγνώριση της παλαιστινιακής παρουσίας σε ένα ανεξάρτητο Κράτος. Αλλά το Ισραήλ την απορρίπτει.
Είστε εδώ, αγαπητοί φίλοι, για να δείτε τα γεγονότα ως έχουν. Χθες γιορτάσαμε μαζί το τέλος του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική. Και σήμερα το βλέπετε να ευδοκιμεί εδώ σε όλη του τη δύναμη. Χθες γιορτάσαμε μαζί την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, και εδώ σήμερα το βλέπετε να υψώνεται σαν ένα γιγάντιο φίδι κουλουριασμένο στο λαιμό μας. Ένα τείχος, όχι για να χωρίζει τους παλαιστίνιους από τους ισραηλινούς, αλλά για να χωρίζει τους παλαιστίνιους από τον εαυτό τους και από τη θέα του ορίζοντα. Όχι για να διαχωρίσει την ιστορία από τον μύθο, αλλά για να ενώσει ιστορία και μύθο με ρατσιστική ευρηματικότητα.
Η ζωή εδώ, βλέπετε, δεν είναι κάτι που πρέπει να θεωρείται δεδομένο, είναι ένα καθημερινό θαύμα. Τα στρατιωτικά εμπόδια χωρίζουν τα πάντα από όλα τα άλλα. Και όλα, ακόμα και το τοπίο, φαίνονται προσωρινά και ευάλωτα γιατί τροποποιούνται από τις μπουλντόζες. Εδώ η ζωή είναι λιγότερο από ζωή, είναι περισσότερο μια επικείμενη άφιξη του θανάτου. Κατά ειρωνικό τρόπο της μοίρας, η κλιμάκωση της καταστολής, οι αποκλεισμοί-τα μπλόκα, οι καθημερινοί φόνοι και η επέκταση των εποικισμών συμβαίνουν στο πλαίσιο της λεγόμενης ειρηνευτικής διαδικασίας, σε έναν φαύλο κύκλο που απειλεί να σκοτώσει την ιδέα της ειρήνης στις βασανισμένες καρδιές μας.
Η Ειρήνη έχει δύο γονείς: Ελευθερία και Δικαιοσύνη. Η κατοχή είναι από τη φύση της πατέρας της βίας. Εδώ, σε αυτό το κομμάτι της ιστορικής Παλαιστίνης, δύο γενιές παλαιστινίων γεννήθηκαν και μεγάλωσαν κάτω από την κατοχή. Δεν γνώρισαν ποτέ την κανονικότητα. Οι αναμνήσεις τους είναι γεμάτες με κολασμένα οράματα. Βλέπουν το αύριο τους να γλιστράει μέσα από τα δάχτυλα. Και παρόλο που όλα αυτά που είναι βρίσκονται έξω από αυτήν την πραγματικότητα μπορεί να τους φαίνονται ένας παράδεισος, αρνούνται να ξεκινήσουν προς αυτόν τον παράδεισο. Μένουν, γιατί τους ταλαιπωρεί η ελπίδα.
Είναι σε αυτές τις δύσκολες στιγμές της ιστορίας, που ζουν οι παλαιστίνιοι συγγραφείς. Δεν υπάρχει τίποτα που να τους διακρίνει από τους συμπατριώτες τους, εκτός από ένα πράγμα: οι συγγραφείς προσπαθούν να συγκεντρώσουν-να μαζέψουν τα θραύσματα αυτής της ζωής και αυτού του τόπου σε ένα λογοτεχνικό κείμενο. κείμενο που προσπαθούν να ολοκληρώσουν-να αποδώσουν ολόκληρο.
Έχω ήδη μιλήσει για τις δυσκολίες του να είσαι παλαιστίνιος και πόσο δύσκολο είναι για έναν παλαιστίνιο να είναι συγγραφέας ή ποιητής. Από τη μια πρέπει να είμαστε πιστοί στην πραγματικότητα, από την άλλη πρέπει να είμαστε πιστοί στο λογοτεχνικό επάγγελμα. Είναι σε αυτήν την περιοχή έντασης μεταξύ της παρατεταμένης «κατάστασης Έκτακτης Ανάγκης» και της λογοτεχνικής φαντασίας του συγγραφέα που κινείται η γλώσσα του ποιητή. Ο ποιητής πρέπει να χρησιμοποιεί τα λόγια για να αντισταθεί στη στρατιωτική κατοχή. Και πρέπει να αντιστέκεται -στο όνομα του λόγου- στον κίνδυνο του μπανάλ και του επαναλαμβανόμενου. Πώς μπορεί ο ποιητής να επιτύχει τη λογοτεχνική ελευθερία σε αυτές τις συνθήκες κυριαρχίας; Και πώς μπορεί ο ποιητής να διατηρεί τον τόνο, τον χαρακτήρα της λογοτεχνίας σε τόσο ανελέητους καιρούς;
Αυτά είναι δύσκολα ερωτήματα. Αλλά κάθε ποιητής ή συγγραφέας έχει τον δικό του τρόπο να εκφράζει τον ίδιο και την πραγματικότητά του. Η ίδια ιστορική συνθήκη δεν παράγει μία μοναδική κειμενική μορφή ούτε καν παρόμοια κείμενα, διότι οι συγγραφείς είναι μια πληθώρα και υπάρχουν τεράστιες διαφορές μεταξύ τους. Η παλαιστινιακή λογοτεχνία δεν προσαρμόζεται σε προσυσκευασμένα καλούπια.
Το να είσαι παλαιστίνιος δεν είναι ένα σύνθημα, ούτε ένα επάγγελμα. Ο παλαιστίνιος είναι ένα ανθρώπινο ον, μια βασανισμένη ψυχή λεία καθημερινών ερωτημάτων, τόσο εθνικών όσο υπαρξιακών, μπορεί να έχει μια ιστορία αγάπης, να ατενίζει ένα λουλούδι και ένα παράθυρο ανοιχτό στο άγνωστο. Ο παλαιστίνιος έχει έναν μεταφυσικό φόβο και έναν εσωτερικό κόσμο που είναι απολύτως ανθεκτικός στην κατοχή.
Μια λογοτεχνία που προκύπτει από μια καθορισμένη πραγματικότητα είναι σε θέση να δημιουργήσει μια πραγματικότητα που υπερβαίνει την πραγματικότητα – μια εναλλακτική, φανταστική πραγματικότητα. Όχι την αναζήτηση του μύθου της ευτυχίας ως διαφυγή από τη βαρβαρότητα της ιστορίας, αλλά την προσπάθεια μείωσης της μυθολογικής πτυχής της ιστορίας, επαναφοράς του μύθου στη σωστή θέση του, ως μεταφοράς, και να μας μετατρέψει από θύματα της ιστορίας, σε ενεργούς εταίρους του εξανθρωπισμού της.
Φίλοι και συνάδελφοι, σας ευχαριστώ για την ευγενή πράξη αλληλεγγύης σας. Σας ευχαριστούμε για τη θαρραλέα πρωτοβουλία που λάβατε προκειμένου να σπάσετε τη συναισθηματική πολιορκία που μας έχει επιβληθεί. Σας ευχαριστούμε που αντισταθήκατε στην πρόσκληση να χορέψετε στους τάφους μας. Να ξέρετε ότι είμαστε ακόμα εδώ, ότι είμαστε ακόμα ζωντανοί.
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος Carmilla on line
