Ένα μάθημα είναι απολύτως σαφές εδώ: η δύναμη ενός επαναστατικού κινήματος προέρχεται από το να διατηρεί ενωμένες τις διαφορετικές του διαστάσεις —υλικές, πνευματικές και πολεμικές— που το χαρακτηρίζουν ως έναν τρόπο ζωής: κάθε φορά που επιδίδεται σε υπερτροφία ή/και στον διαχωρισμό της μιας διάστασης σε σχέση με τις άλλες, η ήττα είναι εμφανής.
Επειδή, όπως υπάρχουν στρατιωτικές ήττες, υπάρχουν και άλλοι τύποι, όπως αυτές που απορρέουν από το να γίνεται μια σέχτα ανίσχυρων θεωρητικών, ή αυτή που απορρέει από τη διαχείριση της διαμαρτυρίας. Και μπορούμε να πούμε ότι στην Ιταλία μετά τη δεκαετία του εβδομήντα έχουμε ζήσει, σε διαφορετικές στιγμές, καθεμία από αυτές τις ήττες.
Piano fortes obrelas barricadas 245
Η εκτίμηση αυτού του ιστορικού αποσπάσματος που θα κάνει μια ομάδα αυτόνομων αργότερα στη φυλακή, μέσα από το ντοκουμέντο «Θυμάσαι την επανάσταση;», «Do you remember revolution?», είναι ξεκάθαρη και δραματική: «Η οργανωμένη αυτονομία πιάστηκε στο ψαλίδι μεταξύ «γκέτο» και άμεσης αντιπαράθεσης κατά του Κράτους.
Η «σχιζοφρένεια» της και αργότερα η ήττα της προέρχονται από την προσπάθεια να κλείσει αυτή η ψαλίδα, κρατώντας ανοιχτό έναν σύνδεσμο μεταξύ, από τη μια, τον πλούτο και τη κοινωνική διάρθρωση του κινήματος, και από την άλλη, την ανάγκη για αντικρατική αντιπαράθεση. Σε λίγους μήνες, αυτή η πρόθεση αποδεικνύεται εντελώς αδύνατη και καταρρέει και στα δύο μέτωπα». 37
Εν πάση περιπτώσει, είναι σημαντικό ότι το Κράτος ασχολήθηκε αρχικά με την καταστροφή της Αυτονομίας, μεταξύ 1979 και 1980, και μόνο αργότερα αφιερώθηκε αποκλειστικά με τη στρατιωτική μάχη κατά των ΕΤ.
Ο πραγματικός «συνταγματικός εχθρός» εντοπιζόταν πάντα ξεκάθαρα από το Κράτος και το κεφάλαιο στη γενικευμένη ανατροπή που είχε στην Αυτονομία την πιο τρομακτική μορφή οργάνωσης της. Χιλιάδες αγωνιστές διερευνήθηκαν και φυλακίστηκαν, εκατοντάδες αναγκάστηκαν στην εξορία και δεν ήταν λίγοι αυτοί που σκοτώθηκαν.
Αλλά, ειδικά, η αντεξέγερση ανάγκασε δεκάδες χιλιάδες συντρόφισσες και συντρόφους σε ένα είδος μυστικότητας, παρανομίας μέσα στην κοινωνία που πολύ συχνά ήταν διασταυρωμένη με τον ηρωισμό, την τρέλα, τον θάνατο και την προδοσία. Μια εξορία μέσα στον κόσμο, ένα πέρασμα της ερήμου, μια διασπορά που μετατράπηκε σε μια μαζική εμπειρία.
Από την άλλη, αν εννοηθεί ως μια υπόγεια δύναμη, που ζει ανεπαίσθητα στα νέα προλεταριακά στρώματα που εκφράστηκαν από το Κίνημα του ’77, ως ικανότητα να ανασυγκροτήσουν μέσα στην ασυνέχεια μια κοινή αφήγηση, ως «αρνητικότητα διαλεκτικά ανυπέρβλητη», τότε τα πράγματα είναι διαφορετικά, αφού αυτή η δύναμη είναι τέλεια ριζωμένη στον κόσμο στον οποία ζούμε: σήμερα, μέσα στην «κρίση» που διανύει την πρώτη δεκαετία της νέας χιλιετίας.
37 Το έγγραφο εμφανίζεται στην εφημερίδα Il Manifesto της 22 Φεβρουαρίου του 1983.
246 Un comunismo más fuerte que la metrópoli
Γιατί οι επαναστάσεις, ειδικά οι ανεπιτυχείς, δεν ακυρώνονται ποτέ. Καμία ιστορική συνέχεια είναι δυνατή. Αυτό που είναι δυνατό, έγραψε ο Walter Benjamin, είναι η κατασκευή του
κλειδιού που ανοίγει ένα συγκεκριμένο δωμάτιο του παρελθόντος, και η είσοδος σε αυτό αποτελεί το ανατρεπτικό τώρα της σύγχρονης πολιτικής δράσης. Δράση που συμπίπτει με την κατοίκηση της απόστασης μεταξύ αυτού που ήταν δυνατό και εκείνου που έρχεται.
Δεν πρόκειται, με κανέναν τρόπο, να επισημάνουμε τα πλεονεκτήματα και την υποκειμενική ή αντικειμενική ευθύνη, ούτε να καθορίσουμε ποια ήταν η «αληθινή ιστορία»: πρόκειται για τη χειρονομία της ανάληψης της ευθύνης ενός επαναστατικού γεγονότος ως κάτι που είναι κοινό και σύγχρονο για εμάς.
Ακριβώς σήμερα, που γίνεται τόσος πολύ λόγος για αγώνες για τα «κοινά αγαθά», είναι απαραίτητο να διεκδικήσουμε εκείνη την ιστορία όχι λόγω του παρελθόντος της αλλά για το μέλλον της, και να το οικειοποιηθούμε εκ νέου ως ζωντανή επιθυμία για αυτό που είναι κοινό σε εμάς: μέσα και ενάντια στην ίδια την Ιστορία.
Αυτό είναι το «να θυμάσαι ως καθήκον», που η παράδοση των καταπιεσμένων μας δίνει αδιάκοπα, την ηθική άσκηση στην οποία η δυνατότητα μετάδοσης μιας προλεταριακής εμπειρίας προέρχεται από την ανάμνησή της στο παρόν και της επανενεργοποίησης της αλήθειας που περιέχεται σε αυτό το συγκεκριμένο χρονικό κομμάτι.
Η Αυτονομία, επομένως, δεν είναι τίποτα άλλο για εμάς από μία από εκείνες τις πυρακτωμένες λέξεις που έρχονται να μας συναντήσουν μέσα στην πάντα ατελή επικαιρότητά μας. Αν ίσως είναι αλήθεια ότι όλα τα κινήματα γεννήθηκαν για να πεθάνουν, είναι ακόμη πιο βέβαιο ότι υπάρχει ένα απομεινάρι εκείνων των αγώνων, εκείνων των κινημάτων, εκείνων των ζωών, που είναι άφθαρτο και καθίσταται δίχως τέλος.
Ωστόσο, για να ξαναιδιοποιηθούμε αυτό το υπόλοιπο, είναι πρώτα απαραίτητο, να είμαστε σε θέση να λειτουργήσουμε μια ασυνέχεια μέσα στο παρόν, δηλαδή να ασκούμε κριτική, θεωρητικά και υλικά, στην ίδια την εποχή μας. Φτάνοντας σε αυτό το σημείο, που μας προκαλεί πάντα ίλιγγο, όλο αυτό το υπόλοιπο μετατρέπεται ξανά σε κάτι όχι μόνο αναγνώσιμο, αλλά και έτοιμο για χρήση.
Τέλος
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος αέναη κίνηση
