04 Aπριλίου 2024
Η εβραϊκή κουλτούρα μπορεί να θεωρηθεί ως το θεμέλιο της ορθολογιστικής οικουμενικότητας και του ίδιου του εργατικού διεθνισμού. Ο σιωνισμός είναι η προδοσία αυτής της οικουμενικής κλίσης. Ο Amos Oz, περισσότερο από άλλους, βοηθά να κατανοήσουμε το τερατώδες παράδοξο του Ισραήλ.
Ο Bifo γράφει: «Πιστεύω ότι σύντομα θα συνειδητοποιήσουμε ότι το Ισραήλ δεν έχει καμία σχέση με την ιστορία του εβραϊκού κόσμου… Το κράτος του Ισραήλ, όργανο της ευρω-αμερικανικής κυριαρχίας στη Μέση Ανατολή και του πετρελαίου, είναι προορισμένο να εκραγεί σύντομα”
Όσο περνούν οι μέρες, όσο το Ισραήλ προχωρά στην εκστρατεία εξόντωσης του, τόσο περισσότερο απομονώνεται από τον υπόλοιπο κόσμο, τόσο περισσότερο καταλαβαίνω ότι η επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, παρά το γεγονός ότι δεν μπορεί παρά να είναι ένα πογκρόμ, μια αποτρόπαια και ηθικά απαράδεκτη ενέργεια, είναι μια πολιτική πράξη ικανή να αλλάξει την κατεύθυνση της ιστορικής διαδικασίας.
Η άμεση συνέπεια αυτής της ενέργειας ήταν η εξαπόλυση μιας πραγματικής γενοκτονίας κατά του πληθυσμού της Γάζας, αλλά η γενοκτονία βρισκόταν σε εξέλιξη επί εβδομήντα πέντε χρόνια, στα κατεχόμενα, στον Λίβανο, στη Συρία.
Μεσοπρόθεσμα, ωστόσο, πιστεύω ότι το αποικιοκρατικό κράτος του Ισραήλ, όλο και πιο ανοιχτά ναζιστικό στον τρόπο λειτουργίας του, δεν θα επιβιώσει για πολύ. Όταν το πλαίσιο είναι βαθιά ανήθικο, η ενέργεια δεν μπορεί να είναι ηθικά αποδεκτή εάν θέλει να είναι αποτελεσματική.
Είναι η φρίκη της ιστορίας, από την οποία δεν είμαστε ικανοί να ξεφύγουμε αν όχι εγκαταλείποντας την ιστορία, λιποτακτώντας από αυτήν. Η κατοχή της παλαιστινιακής γης από έναν προμαχώνα του δυτικού ιμπεριαλισμού που ονομάζεται Ισραήλ είναι μια προϋπόθεση απόλυτης ανηθικότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, δεν είναι δυνατή καμία αποτελεσματική ενέργεια, αν όχι ανήθικη.
Πιστεύω ότι σύντομα θα συνειδητοποιήσουμε ότι το Ισραήλ δεν έχει καμία σχέση με την ιστορία του εβραϊκού κόσμου, αλλά είναι αντιθέτως η άρνησή της. Αυτός είναι ο λόγος που το γενοκτονικό θέαμα που προκλήθηκε από την επίθεση της 7ης οκτωβρίου έθεσε σε κίνηση μια δυναμική προορισμένη να θρυμματίσει το αποικιοκρατικό κράτος.
Η πλειοψηφία των πολιτών αυτού του κράτους υποστηρίζει τη γενοκτονία, εκατό χιλιάδες έποικοι έχουν οπλιστεί από το αποικιακό κράτος για να συνεχίσουν να επεκτείνουν την κατοχή και την εξόντωση στα εδάφη, και το Ισραήλ απολαμβάνει μια αδιαμφισβήτητη τεχνοστρατιωτική υπεροχή.
Ωστόσο, η δυναμική που αναπτύσσεται πλέον δημιουργεί μια κατάσταση ολοκληρωτικού πολέμου που το ισραηλινό κράτος δεν θα μπορέσει να υποστηρίξει επί μακρόν. Για να εξηγήσω αυτό που θέλω να πω, δίνω τον λόγο σε εκείνον που πιθανότατα είναι ένας από τους μεγαλύτερους εβραίους συγγραφείς του εικοστού αιώνα, τον Amos Oz, ο οποίος πρώτα από όλα εξηγεί ποια είναι συμβολή του εβραϊκού πολιτισμού στον κόσμο.
“Ο θείος μου ήταν ένας συνειδητοποιημένος ευρωπαίος σε μια εποχή που κανείς στην Ευρώπη δεν ένιωθε ευρωπαίος, εκτός από μέλη της οικογένειάς μου και άλλους εβραίους σαν αυτούς. Όλοι οι άλλοι ήταν παν-σλάβοι, παν-γερμανοί ή απλά λιθουανοί, βούλγαροι, ιρλανδοί, σλοβάκοι πατριώτες. Οι μόνοι ευρωπαίοι σε όλη την Ευρώπη, στη δεκαετία του ’20 και του ’30, ήταν οι εβραίοι.
Ο πατέρας μου πάντα έλεγε: τρεις εθνικότητες ζουν στην Τσεχοσλοβακία, τσέχοι, σλοβάκοι και τσεχοσλοβάκοι, δηλαδή οι εβραίοι. Στη Γιουγκοσλαβία υπάρχουν οι σέρβοι, οι κροάτες, οι σλοβένοι και οι μαυροβούνιοι, αλλά και εκεί ζουν μια χούφτα γιουγκοσλάβοι, ακόμα και με τον Στάλιν, υπάρχουν ρώσοι και ουκρανοί και ουζμπέκοι και τσετσένοι και καθαροί, αλλά μεταξύ όλων αυτών ζουν και τα αδέρφια μας, μέλη του σοβιετικού λαού…
Σήμερα η Ευρώπη είναι εντελώς διαφορετική, σήμερα είναι γεμάτη ευρωπαίους, από ένα τοίχο στον άλλο. Παρεμπιπτόντως, ακόμη και οι γραφές στους τοίχους έχουν αλλάξει εντελώς: όταν ο πατέρας μου ήταν αγόρι στη Βίλνα, σε κάθε τοίχο στην Ευρώπη έγραφε: ιουδαίοι, πηγαίνετε σπίτι σας, στην Παλαιστίνη.
Πέρασαν πενήντα χρόνια και ο πατέρας μου επέστρεψε για ένα ταξίδι στην Ευρώπη όπου οι τοίχοι του φώναζαν: εβραίοι, φύγετε από την Παλαιστίνη” (Una Storia di amore e di tenebra, Mια Ιστορία αγάπης και σκότους, Feltrinelli, 2004, 86-87).
Η εβραϊκή κουλτούρα είναι το θεμέλιο της ορθολογιστικής οικουμενικότητας, του δικαίου, και του ίδιου του εργατικού διεθνισμού. Όταν ο ευρωπαϊκός εθνικισμός, κυρίως γερμανικός και πολωνικός, αλλά και ο γαλλικός και ο ιταλικός, εξαπολύθηκε εναντίον αυτού του ξένου σώματος που ήταν η οικουμενική και διεθνιστική κουλτούρα των εβραίων, πολλοί ευρωπαίοι εβραίοι αναγκάστηκαν να φύγουν από την Ευρώπη για να καταφύγουν στην Παλαιστίνη, στα χρόνια που το σιωνιστικό όνειρο φαινόταν ότι μπορούσε να πραγματοποιηθεί σε ειρηνικές συνθήκες. Μεταξύ αυτών και, οι γονείς του συγγραφέα.
“Προφανώς ξέραμε πόσο δύσκολη ήταν η ζωή στο Ισραήλ: ξέραμε ότι είχε πολύ ζέστη, ότι υπήρχαν η έρημος και βάλτοι, η ανεργία και φτωχοί άραβες στα χωριά, αλλά βλέπαμε στον μεγάλο χάρτη που κρέμονταν στην τάξη ότι οι άραβες στη γη του Ισραήλ δεν ήταν πολλοί, ίσως μισό εκατομμύριο συνολικά εκείνη την εποχή, σίγουρα λιγότερο από ένα εκατομμύριο, και υπήρχε η βεβαιότητα ότι υπήρχε αρκετός χώρος για μερικά εκατομμύρια εβραίους, ότι οι άραβες πιθανότατα θα υποκινούνταν εναντίον μας όπως ο λαουτζίκος στην Πολωνία, αλλά θα μπορούσαμε να τους εξηγήσουμε ότι από εμάς θα είχαν κερδίσει μόνο πλεονεκτήματα, οικονομικά, υγειονομικά, πολιτιστικά και ούτω καθεξής. Σκεφτόμασταν ότι μέσα σε λίγο καιρό, κάποιο χρόνο μόλις, οι εβραίοι θα ήταν η πλειοψηφία στο Ισραήλ – και τότε θα δείχναμε σε όλο τον κόσμο πώς συμπεριφέρεται κάποιος υποδειγματικά με μια μειοψηφία. Αυτό θα είχαμε κάνει εμείς με τους άραβες: εμείς, που ήμασταν πάντα μια καταπιεσμένη μειονότητα, θα αντιμετωπίζαμε την αραβική μας μειονότητα με ειλικρίνεια και δικαιοσύνη, με γενναιοδωρία, και θα χτίζαμε μαζί την πατρίδα, θα μοιραζόμασταν τα πάντα μαζί τους, ποτέ δεν θα τους κάναμε να καταστούν γάτες, με τίποτα. Τι όμορφο όνειρο” (σελ. 240).
Ήταν το όνειρο μιας εποχής κατά την οποία υπήρχε μια συνείδηση αλληλεγγύης, ισότητας και διεθνισμού. Αλλά η οικοδόμηση του κράτους του Ισραήλ έρχεται σε πλήρη αντίθεση με αυτή τη φιλοδοξία, όπως κατάλαβε η Hanna Arendt από τα τέλη της δεκαετίας του 1940 όταν είπε ότι το σχέδιο δημιουργίας ενός σιωνιστικού κράτους ήταν «ένα θανατηφόρο πλήγμα για εκείνες τις εβραϊκές ομάδες στην Παλαιστίνη που υποστήριξαν ακούραστα την ανάγκη μιας κατανόησης μεταξύ αράβων και εβραίων».
Μετά το Ολοκαύτωμα, αφού σκότωσαν έξι εκατομμύρια εβραίους, οι ευρωπαϊκοί λαοί φάνηκαν ικανοποιημένοι όταν οι εβραίοι αποφάσισαν να φύγουν σε ένα έδαφος που ελεγχόταν από τους άγγλους.
“Μπορούμε ίσως να παρηγορηθούμε με το γεγονός ότι, ακόμα κι αν οι άραβες δεν μας θέλουν εδώ, οι λαοί της Ευρώπης από την άλλη, δεν έχουν την παραμικρή επιθυμία να μας δουν να επιστρέφουμε για να κατοικήσουμε ξανά την Ευρώπη.
Και η δύναμη των ευρωπαίων εξακολουθεί να είναι ισχυρότερη από αυτή των αράβων, οπότε υπάρχει κάποια πιθανότητα να μας αφήσουν εδώ ούτως ή άλλως, ότι θα αναγκάσουν τους άραβες να χωνέψουν αυτό που η Ευρώπη προσπαθεί να ξεράσει” (σελ. 402).
Οι ευρωπαίοι ξέρασαν έξω την εβραϊκή κοινότητα, λέει ο Amos Oz, πρώτα εξολόθρευσαν και μετά έδιωξαν εκείνη που ήταν η πιο βαθιά ευρωπαϊκή κοινότητα, γιατί ενσωμάτωνε πληρέστερα τις αξίες του Διαφωτισμού, του ορθολογισμού, και του δικαίου, ενώ στην Ευρώπη υπερίσχυε ο εθνικισμός. Ακριβώς επειδή οι εβραίοι δεν είχαν μια προγονική σχέση με την ευρωπαϊκή γη, ο ευρωπαϊσμός τους θεμελιώθηκε επάνω στη Λογική και το Δίκαιο, όχι στην εθνική ταυτότητα.
Ο σιωνισμός ήταν επομένως η προδοσία της οικουμενικής κλίσης του σύγχρονου εβραϊκού πολιτισμού. Αλλά όχι μόνο αυτό: ο σιωνισμός ήταν επίσης η ταύτιση των θυμάτων με τον ναζί δήμιο, η προσπάθεια επιβεβαίωσης του εβραϊκού έθνους (φρικτό οξύμωρο) με τα ίδια μέσα με τα οποία το γερμανικό (και ευρωπαϊκό) έθνος είχε εξολοθρεύσει τη μη εθνική κοινότητα των εβραίων.
Αυτό το κουβάρι τώρα –πιστεύω– έχει φτάσει στο τελικό σημείο κρίσης. Ίσως το σημείο καμπής που έρχεται να είναι ακόμη πιο τραγικό από αυτό που έχουμε δει μέχρι τώρα. Αλλά το κράτος του Ισραήλ, όργανο της ευρω-αμερικανικής κυριαρχίας στη Μέση Ανατολή –και στο πετρέλαιο– είναι προορισμένο να εκραγεί σύντομα.
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος Comune-info
