Ο Walid Daqqa πέθανε στις 7 Απριλίου 2024 στις ισραηλινές φυλακές, όπου πέρασε 38 χρόνια. Συνελήφθη το 1986 για την υποτιθέμενη συμμετοχή του στην απαγωγή και τη δολοφονία ενός ισραηλινού στρατιώτη και για τη συμμετοχή του στο Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους παλαιστίνιους διανοούμενους που ήταν πολιτικοί κρατούμενοι του Ισραήλ..
του Sabah Jalloul (*) alexik
Είναι στη φυλακή Gilboa [στο Ισραήλ] που ο Walid Daqqa συνάντησε τον Fida’ al-Shaer. Αυτός ο τελευταίος, ένας μουσικός που αναγκάστηκε να ζήσει πίσω από τα κάγκελα χωρίς το αγαπημένο του όργανο, απογοητεύτηκε από την άρνηση του κατοχικού δικαστηρίου να βάλει ένα Ούτι στη φυλακή.
«Θα το φτιάξουμε εμείς!», του είπε ο σύντροφός του στο κελί Walid Daqqa, ο οποίος άρχισε αμέσως τη δουλειά για να ολοκληρώσει την αποστολή του: σχοινιά πέρασαν κρυφά μέσα σε παντελόνια, κομμάτια από σκούπες και ξύλινες καρέκλες για το σώμα του οργάνου, επαναχρησιμοποιημένες βίδες, συν το πείσμα και η ευρηματικότητα των κρατουμένων, και να που φτιάχτηκε ένα Ούτι.
Φυσικά κατασχέθηκε αμέσως από τους φύλακες μόλις ανακαλύφθηκε, αλλά για λίγο υπήρξαν τραγούδια, μουσική και μια νέα βαλβίδα διαφυγής μέσα στα κελιά. Όλα αυτά γιατί ένας κρατούμενος είπε «Θα το φτιάξουμε εμείς!».
Αυτός ο κρατούμενος ονομαζόταν Walid Daqqa.
Ο συγγραφέας Abdul Rahim al-Shaikh, σε ένα άρθρο του για το περιοδικό Al-Adab, γράφει ότι ο Walid Daqqa είναι «διάσημος για τα διαφορετικά μέσα που χρησιμοποίησε ώστε να ακουστεί η φωνή του και εκείνη των παλαιστινίων κρατουμένων». Σκεφτείτε για παράδειγμα τη μουσική παράσταση που γράφτηκε στη φυλακή, με τίτλο Ιστορία των ξεχασμένων σε έναν παράλληλο χρόνο.
«Ο παράλληλος χρόνος είναι μια θεμελιώδης έννοια για τον Walid Daqqa -λέει ο Abdul Rahim al-Shaikh- που περιγράφει τη φιλοσοφική διάσταση στην οποία ζουν οι παλαιστίνιοι κρατούμενοι στις σιωνιστικές φυλακές» σε αντίθεση με τον «κοινωνικό χρόνο όσων ζουν εκτός φυλακής».
Τώρα, καθώς θρηνούμε τον αιχμάλωτο μάρτυρα που πέθανε από μια εσκεμμένη ιατρική αμέλεια στη σιωνιστική φυλακή, φαίνεται ξεκάθαρο ότι εκείνος ο παράλληλος χρόνος για τον οποίο έγραψε ήταν μια φιλοσοφία που αυτός ασκούσε στην πράξη, όχι μόνο στη θεωρία.
“Μια παράλληλη ζωή” από κάθε άποψη και με όλες τις επιπτώσεις, η οποία τρέλανε τους δεσμοφύλακες του. Λοιπόν, ναι, ο Walid Daqqa έζησε παρά τους περιορισμούς, παρά τους φρουρούς, παρά το κελί της φυλακής, παρά την κατάσταση κατοχής, παρά έναν κόσμο τρελαμένο, παρά την ασθένεια, παρά τη ζωή, από την οποία τα δύο τρίτα (38 χρόνια) πέρασαν πίσω από τα κάγκελα, που του αρνήθηκαν.
Μια ζωή στη φυλακή κατά την οποία πήρε πτυχίο, αγάπησε και παντρεύτηκε, έγινε πατέρας ενός πανέμορφου κοριτσιού, που συνελήφθη με τη σύζυγό του – την ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα και μεταφράστρια Sana Salameh – αφού έβγαλε το σπέρμα του από το κάτεργο. έγραψε ποίηση και πεζογραφία, βιβλία για την κράτηση και τον αγώνα, γράμματα, έφτιαξε ένα Ούτι, δημιούργησε ένα θεατρικό έργο, επινόησε μια ιστορία… όλα αυτά σε έναν «παράλληλο χρόνο».
Η ιστορία του Walid Daqqa μοιάζει σχεδόν σαν καρπός μιας άγριας φαντασίας που βλέπει τον κρατούμενο ως έναν υπερήρωα τον οποίο κανένα τέρας στη Γη δεν μπορεί να νικήσει. Ωστόσο, όποιος γνωρίζει την αγωνιστική του πορεία, τις διάφορες φάσεις της φυλάκισής του και τα βασανιστήρια που υπέστη, ξέρει ότι δεν ήταν ανίκητος.
Έπασχε από μια σπάνια μορφή καρκίνου του μυελού των οστών, που ωστόσο δεν εμπόδισε τις δυνάμεις κατοχής να συνεχίσουν να τον κρατούν στη φυλακή, αρνούμενες του την απαραίτητη θεραπεία (είναι αυτός για τον οποίον ο κρατούμενος Zakaria al-Zubaidi είχε προσφερθεί να δωρίσει μυελό των οστών του), ούτε να παρατείνουν την κράτησή του, παρά το τέλος της ποινής πριν από περίπου ένα χρόνο (στις 23 μαρτίου 2023) και παρά το γεγονός ότι γνώριζαν τη σοβαρότητα της κατάστασής του, μέχρι το θάνατό του, ουσιαστικά σκοτώνοντάς τον από αδιαφορία στις 7 απριλίου 2024.
Όλα όσα έκανε ο κατακτητής στον Walid Daqqa ήταν σε αντίποινα για την αγάπη του για τη ζωή και την ικανότητά του να ζει παρά τα πάντα που υπέμεινε. Σαν ένα τέρας που έχει καταπιεί το μεγαλύτερο μέρος της ύπαρξής του αλλά έχει μείνει με ένα αγκάθι στο λαιμό του.
Όντως, πώς μπορεί ο κατακτητής να καταλάβει πως ένας άντρας που κρατείται σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες παντρεύεται μια ελεύθερη γυναίκα, ότι οι δυο τους αγαπιούνται σε έναν γάμο ξεσκισμένο από τη φυλακή;
Πώς μπορεί να καταλάβει ότι το όνειρο ενός κρατούμενου είναι τέτοιο που τον ωθεί να βγάλει από την φυλακή το δικό του σπέρμα για να δημιουργήσει, με τη γυναίκα του, μια οικογένεια σε ένα είδος νέας «γένεσις»;”1. Πώς πώς…; Αυτό είναι ένα αιώνιο μήνυμα ελπίδας.
Aπό τα γραπτά του Walid Daqqa
Το γράψιμο είναι το τούνελ που σκάβω κάτω από αυτούς τους τοίχους για να παραμείνω συνδεδεμένος με τη ζωή, τη ζωή του κόσμου και τις ανησυχίες του λαού μας και του αραβικού έθνους μας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η γραφή με χωρίζει από αυτή που είναι η πραγματικότητά μου στη φυλακή.
Να σταματήσω να αισθάνομαι σοκ και απογοήτευση, να πάψω να νιώθω τη θλίψη των ανθρώπων, οποιουδήποτε ανθρώπου, και να καθίσταμαι αναίσθητος μπροστά στις σκηνές φρικαλεοτήτων, οποιεσδήποτε φρικαλεότητες… αυτή είναι η καθημερινή μου εμμονή, το κριτήριο για τη μέτρηση της αντοχής και της δύναμής μου.
Το να είμαστε ευαίσθητοι απέναντι στους ανθρώπους και τον πόνο της ανθρωπότητας είναι η ουσία του πολιτισμού, η ουσία του ανθρώπινου όντος προικισμένου με λογική, με συναίσθηση, είναι η θέληση, η φυσική του ουσία είναι η εργασία, η πνευματική του ουσία είναι η ευαισθησία: γι’ αυτό, το να είμαστε ευαίσθητοι απέναντι στους ανθρώπους και τον πόνο της ανθρωπότητας συνιστά η ουσία του ανθρώπινου πολιτισμού.
Αυτή ακριβώς η ουσία στοχοποιείται στις ζωές των κρατουμένων καθώς περνούν οι ώρες, οι μέρες και τα χρόνια. Δεν σε στοχεύουν ως πολιτικό ον, πρωτίστως, ούτε ως θρησκευόμενο ον ή καταναλωτή που του στερούνται οι υλικές απολαύσεις της ζωής.
Μπορείς να ενστερνιστείς οποιαδήποτε πολιτική πεποίθηση, να ασκείς οποιαδήποτε θρησκευτική ιεροτελεστία, να καταναλώνεις οποιοδήποτε αγαθό: αυτό που θα στοχεύσουν πρώτα και κύρια θα είναι το κοινωνικό ον και το άτομο, ο άνθρωπος που βρίσκεται μέσα σου. (από το βιβλίο Fusione di coscienza– Σύντηξη συνείδησης)
Η ιστορία μας δεν έχει τελειώσει. Όλες οι ιστορίες έχουν μια αρχή και ένα τέλος, εκτός από τη δική μας, της οποίας το τέλος δεν έχουμε γράψει ακόμα. Όταν μια ολόκληρη χώρα μετατρέπεται σε μια φυλακή και οι άνθρωποι απλώς παρακολουθούν, εμείς κινδυνεύουμε να καταστούμε ένας θάλαμος θαυμάτων, ένα θέαμα που επαναλαμβάνεται, ενώ οι θεατές καθίστανται κελιά περιπλανώμενα παρόλο που πιστεύουν ότι είναι ελεύθεροι. Προσέξτε να μην καταστείτε πλανόδια κελιά. (από το pièce Storia dei dimenticati in un tempo parallelo– Ιστορία των ξεχασμένων σε έναν παράλληλο χρόνο)
(Οι μεταφράσεις των κειμένων και των τίτλων είναι σε επιμέλεια από το συντακτικό προσωπικό του OrientXXI). Το μόνο βιβλίο του Walid Daqqa που μεταφράστηκε και εκδόθηκε στην Ιταλία είναι το παιδικό μυθιστόρημα, La storia del segreto dell’olio– Η ιστορία του μυστικού του λαδιού, το οποίο εκδόθηκε από Atmosphere libri το 2020.
(*) Παρμένο από OrientXXI. ο Sabah Jalloul είναι ένας λιβανέζος δημοσιογράφος και σκηνοθέτης. Αρθρογραφεί για πολλές λιβανέζικες εφημερίδες και διαδικτυακά αραβικά μέσα ενημέρωσης από το 2014 και συνεργάζεται σε τακτική βάση με την πλατφόρμα Assafir al-Arabi.
“Η καταστολή-καταπίεση και τα βασανιστήρια [στη φυλακή] έχουν γίνει πολύπλοκα και σύγχρονα, προχωρώντας παράλληλα με τον λόγο για τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπου αυτός ο τελευταίος απαιτεί τώρα μια συντονισμένη προσπάθεια για να δείξει παραβιάσεις που πιθανότατα θα παρουσιαστούν από την ισραηλινή δικαιοσύνη ή τα μέσα ενημέρωσης ως εξαιρέσεις στον τομέα της κυριαρχίας του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των κρατουμένων… Η καταστολή είναι μια συλλογή εκατοντάδων μικρών και ατομικών μέτρων, χιλιάδων λεπτομερειών που δεν μπορούν από μόνες τους να αποδεικνύουν ότι είναι όργανα βασανιστηρίων. Είναι ακριβώς το ίδιο με την εκμετάλλευση της οικονομίας της ελεύθερης αγοράς υπό το πρίσμα της παγκοσμιοποίησης, η οποία διαφημίζεται ως απαραίτητη για την οικονομική ανάπτυξη. Η καταστολή καθίσταται όπως η εκμετάλλευση – χωρίς ένα πρόσωπο, μια διεύθυνση ή μια χώρα προέλευσης που μπορείς να αναθέσεις-εκχωρήσεις στον εκμεταλλευτή σου” (Walid Daqqa, Searing Consciousness. Or on Redefining Torture).
Σημείωμα, από Wikipedia:
Το 2021, ο Daqqa διαγνώστηκε με μια σπάνια μορφή καρκίνου των οστών, τη μυελοΐνωση, η οποία διαταράσσει την παραγωγή των κυττάρων του αίματος. Oι παλαιστίνιοι ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατηγόρησαν το Ισραήλ για ιατρική αμέλεια, επιδεινώνοντας την κατάστασή του.
Επρόκειτο να αποφυλακιστεί τον μάρτιο του 2023 στο τέλος της ποινής του, αλλά είχε ήδη καταδικαστεί σε άλλα δύο χρόνια φυλάκισης το 2018 για λαθρεμπόριο κινητών τηλεφώνων που θα μοιράζονταν σε άλλους κρατούμενους για να επικοινωνούν με τις οικογένειές τους.
Η Διεθνής Αμνηστία ανέφερε ότι ο δικηγόρος του Daqqa που τον επισκέφτηκε στις 24 μαρτίου 2024 «σοκαρίστηκε από τη σοβαρή απώλεια βάρους και την ορατή αδυναμία του», και ως αποτέλεσμα, είπε ότι η άρνηση πρόσβασης των κρατουμένων σε ιατρική περίθαλψη θα μπορούσε να συνιστά βασανιστήριο.
Ο Daqqa πέθανε από επιπλοκές καρκίνου στις 7 απριλίου 2024, σε ηλικία 62 ετών, μετά από 38 χρόνια στη φυλακή. Η οικογένειά του δεν ενημερώθηκε για τον θάνατό του από τις ισραηλινές αρχές και έμαθε πως είχε καταλήξει μέσω των social media.
Την επόμενη μέρα, την προτελευταία μέρα του Ραμαζανιού, με τις αρχές να αγνοούν τις εκκλήσεις για απελευθέρωση της σορού του, στον κήπο τοποθετήθηκαν καρέκλες για να αποδώσουν συλλυπητήρια οι επισκέπτες.
Η συνοριακή αστυνομία εισέβαλε στον κήπο και διέταξε να αφαιρεθούν τα καθίσματα. Σύμφωνα με τον Gideon Levy, το να καθίσεις και πενθήσεις απαγορεύτηκαν.
Αργά το απόγευμα, καθώς υψωνόταν η συνηθισμένη σκηνή του πένθους, έλαβε χώρα νέα έφοδος της αστυνομίας: οι πενθούντες ξυλοκοπήθηκαν, παραμερίστηκαν, πέντε συνελήφθησαν και η σκηνή του πένθους στη συνέχεια γκρεμίστηκε.
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος La Bottega del Barbieri
