(Σεπτέμβρης 25) – Η σκηνή: ένα βρετανικό πυρηνικό υποβρύχιο. Μια ντετέκτιβ έχει σταλεί για να ερευνήσει το θάνατο ενός ναυτικού.
Όταν ρωτά τον Ναυτικό Διοικητή γιατί πρέπει να υπάρχει τόση μυστικότητα, καθώς η Βρετανία δεν βρίσκεται σε πόλεμο, αυτός απαντά «Αυτό είναι μια ψευδαίσθηση. Πάντα ήμασταν σε πόλεμο”, “That is an illusion. We have always been at war.”
Η τηλεοπτική σειρά, με τίτλο Vigil είναι το δράμα του BBC με την μεγαλύτερη θεαματικότητα για τη χρονιά που τρέχει, και έχει διαφημιστεί καλά, προσελκύοντας κοινό 10,2 εκατομμυρίων την πρώτη εβδομάδα. Απεικονίζει έναν αγώνα με έναν παραπλανητικό, αδίστακτο αντίπαλο που καταφέρνει με επιτυχία να διεισδύσει σε ένα υποβρύχιο του Ηνωμένου Βασιλείου για να «καταστρέψει τον πυρηνικό αποτρεπτικό παράγοντα της Βρετανίας», σκοτώνοντας Βρετανούς πολίτες στη διαδικασία. Το όπλο δολοφονίας της επιλογής είναι ένας νευρικός παράγοντας, ένα χημικό όπλο δηλαδή. Μπορείτε να μαντέψετε ποιος είναι πάλι ο εχθρός;
Μα φυσικά η Ρωσία. Πυρηνικά υποβρύχια, νευρικός παράγοντας-χημικό όπλο, ύπουλος αντίπαλος. από την εναρκτήρια ακολουθία με βίντεο τον Βλαντιμίρ Πούτιν και τον Ντμίτρι Μεντβέντεφ που προβάλλονται σε ένα υποβρύχιο, το κοινό δεν έχει καμία ψευδαίσθηση για το ποιος είναι αυτός ο αντίπαλος. Σήμερα, το βρετανικό κοινό περιμένει ότι θα είναι η Ρωσία.
Εδώ και χρόνια ο πληθυσμός του Ηνωμένου Βασιλείου έχει εκπαιδευτεί στην «κακή Ρωσία» σε όλες τις πλατφόρμες μέσων ενημέρωσης – από τις ειδήσεις και τα τηλεοπτικά δράματα έως τις ταινίες – με το όριο μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας να γίνεται ολοένα και πιο θολό. Μία από τις πιο γκουγκλαρισμένες ερωτήσεις σχετικά με τη δραματική σειρά Vigil είναι «είναι αλήθεια;», ‘is it real?’ Αυτό δεν προκαλεί έκπληξη δεδομένου του μεγάλου όγκου αντιρωσικού περιεχομένου, με τον κινηματογράφο να δραματοποιεί συχνά γεγονότα της πραγματικής ζωής και το αντίστροφο.
Πάρτε για παράδειγμα την υπόθεση Skripal. Η φαινομενική δηλητηρίαση με το «Novichok» του πρώην κατασκόπου SergeiSkripal και της κόρης του έγινε λίγους μήνες μετά την κυκλοφορία της βρετανικής/αμερικανικής τηλεοπτικής σειράς Strike Back, στην οποία ένας «απατεώνας Ρώσος βιοχημικός», a “rogue Russian biochemist” δούλευε πάνω σε μια ουσία με το ίδιο όνομα. Ήταν ίσως πιθανότατα η πρώτη φορά που το δυτικό κοινό άκουγε τη λέξη «Novichok» και όμως, κατ’ εξαιρετική σύμπτωση, εμφανίστηκε στις οθόνες της τηλεόρασής μας μόλις λίγους μήνες αργότερα, στις ειδήσεις. Το δάχτυλο της μομφής στράφηκε αμέσως προς τη Μόσχα, την ώρα που προετοιμαζόταν η Ρωσία να φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο 2018. Ο χρόνος δεν θα μπορούσε να είναι χειρότερος για το Κρεμλίνο, και βοήθησε σημαντικά τη Βρετανία στην προσπάθειά της να δυσφημήσει τη Ρωσία σχετικά με τη φιλοξενία της αθλητικής διοργάνωσης.
Η τηλεόραση και ο κινηματογράφος που χρησιμοποιούνται από τις κυβερνήσεις ως όργανα για να επηρεάσουν και να κατευθύνουν την κοινή γνώμη δεν είναι κάτι καινούργιο. Στο βιβλίο Προπαγάνδα και αυτοκρατορία: η χειραγώγηση της Βρετανικής κοινής γνώμης, the manipulation of British public opinion,1880-1960 ο John M MacKenzie διερευνά την πληθώρα τρόπων με τους οποίους η Βρετανική κυβέρνηση προώθησε τον ιμπεριαλισμό σε όλη την επικράτεια της αυτοκρατορίας, όχι μόνο μέσω του κινηματογράφου, αλλά χρησιμοποιώντας τα πάντα, από κάρτες τσιγάρων έως σχολικά βιβλία. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, το Βρετανικό Υπουργείο Πληροφοριών έβγαλε επίσης ταινίες με διδακτικά κυβερνητικά μηνύματα υπό τη διεύθυνση του Humphrey Jennings. Αυτά τα ντοκιμαντέρ αφορούσαν περισσότερο στο τι να κάνουμε και τι να μην κάνουμε, προωθώντας συνθήματα όπως «grow your own» και «makedo and mend» για να βοηθηθεί η πολεμική προσπάθεια στο εσωτερικό μέτωπο.
Το δράμα του Vigil είχε προφανώς έναν σημαντικό προϋπολογισμό. Και η πολιτική του λειτουργία είναι διπλή. αναδεικνύει την «απειλή» από τη Ρωσία και το ζήτημα του μέλλοντος των πυραύλων Trident σε μια ανεξάρτητη Σκωτία. Παίζοντας την ιδέα ενός πραγματικού, επικείμενου κινδύνου από τη Ρωσία, πείθει τον θεατή για τη σημασία της διατήρησης του πυρηνικού αποτρεπτικού παράγοντα της Βρετανίας. Καθώς οι εντάσεις αυξάνονται μεταξύ Ανατολής και Δύσης, και ο Μπόρις Τζόνσον ακολουθεί τη στρατηγική του για την «Παγκόσμια Βρετανία», αναμφίβολα θα δούμε περισσότερα προγράμματα που θα δίνουν έμφαση στη στρατιωτική δύναμη της Βρετανίας ενάντια στη Ρωσία και ας μην ξεχνάμε, την Κίνα. Δυστυχώς, μια τέτοια χειραγώγηση του πληθυσμού δεν ενθαρρύνει την κατανόηση μεταξύ των λαών και, αντίθετα, προάγει τον διχασμό και τις διακρίσεις. Στην καλύτερη περίπτωση, η Βρετανία χρησιμοποιεί τη Ρωσία ως αποδιοπομπαίο τράγο για να ενισχύσει το αίσθημα της εθνικής υπερηφάνειας. στη χειρότερη, θέτει τις βάσεις για μια μελλοντική σύγκρουση με τη Ρωσία.
By Johanna Ross η οποία είναι μια δημοσιογράφος με βάση το Εδιμβούργο, Σκωτία. Tony seed’s weblog
Υστερόγραφο: Αρκεί απλά να κοιτάξουμε την ελληνική τηλεοπτική πραγματικότητα για να αντιληφθούμε γιατί εμείς οι νεοέλληνες τρεφόμαστε με αποτυχημένους, ανεκπλήρωτους, παράνομους έρωτες και προδοσίες κάθε είδους!
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος
